Οι αντιδράσεις του κόσμου στη δολοφονία του CEO της κολοσσιαίας ασφαλιστικής εταιρείας UnitedHealth Group είναι περισσότερο πολιτικές από την πράξη του ιδεολογικά ανερμάτιστου, κατηγορούμενου για τη δολοφονία. Εχουμε λοιπόν μπροστά μας την πιο επιτυχημένη τρομοκρατική επίθεση των τελευταίων δεκαετιών ή ένα κακό σίκουελ της ταινίας «Τζόκερ»;
Ο Γκαβρίλο Πρίντσιπ, ο φοιτητής που δολοφόνησε τον αρχιδούκα Φερδινάνδο στο Σαράγεβο, ήταν εθνικιστής. O Ραμόν Μερκαντέρ, που δολοφόνησε τον Τρότσκι, ήταν σταλινικός. Τα μέλη των Ερυθρών Ταξιαρχιών που δολοφόνησαν τον πρωθυπουργό της Ιταλίας, Αλντο Μόρο, ήταν μαρξιστές-λενινιστές. Οποια γνώμη και αν έχει κάποιος για το θύμα, τον δράστη και την ίδια την πράξη της εκτέλεσης, όλες αυτές οι πολιτικές ενέργειες εντάσσονται σε ένα σαφές ιδεολογικό πλαίσιο.
Τους τελευταίους μήνες όμως οι ΗΠΑ βρέθηκαν αντιμέτωπες με ενέργειες που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν τρομοκρατικές, χωρίς κανένας να μπορεί να προσδιορίσει την πολιτική και ιδεολογική ταυτότητα του δράστη. Πού θα εντάξουμε, λόγου χάρη, την απόπειρα δολοφονίας του Ντόναλντ Τραμπ όταν ο επίδοξος εκτελεστής, Τόμας Μάθιου, πλήρωσε συνδρομή στο Δημοκρατικό Κόμμα και λίγο μετά έγινε μέλος του Ρεπουμπλικανικού; Η κατάσταση είναι ακόμη πιο σύνθετη στην περίπτωση του Λουίτζι Μαντζιόνε, τον οποίο ορισμένοι βιάστηκαν να εντάξουν στον χώρο της Αριστεράς.
Αν αντιγράψουμε τη λογική από τα ανέκδοτα του τύπου «πώς ξέρουμε ότι ο Χριστός είναι Ελληνας» μπορούμε να παραθέσουμε τρεις λόγους που αποδεικνύουν ότι ο κατηγορούμενος για τη δολοφονία του CEO της United Healthcare δεν ήταν αριστερός: α) το μανιφέστο του ήταν σύντομο και περιεκτικό, β) το κείμενο δεν έθετε κανένα ιδεολογικό πλαίσιο, και γ) στην πρώτη παράγραφο ευχαριστούσε τα μέλη του FBI για την υπηρεσία τους στην πατρίδα.
Αν όμως επιχειρήσεις μια πιο σοβαρή ανάλυση, η κατάσταση γίνεται χαοτική. Οπως εξηγούσε ο πολιτικός αναλυτής και συγγραφέας Μπράνκο Μάρκετις στο Jacobin, μπορείς κάλλιστα να χαρακτηρίσεις τον Μαντζιόνε libertarian αν σταθείς στον θαυμασμό του για τον Ελον Μασκ, νεοφιλελεύθερο για την άποψή του ότι η αρχαία Ρώμη κατέρρευσε γιατί είχε μεγάλο κράτος πρόνοιας (;), λίγο τεχνοφοβικό αν διαβάσεις τις ανησυχίες του για την τεχνητή νοημοσύνη, φιλελεύθερο αν εξετάσεις τη στήριξή του στη «φιλανθρωπία» των δισεκατομμυριούχων, ακροδεξιό για την κριτική που ασκούσε στη «woke κουλτούρα», δεξιό σύμφωνα με τα podcasts που άκουγε, κεντρώο από την ανάγνωση βιβλίων του πολιτικού αναλυτή Εζρα Κλάιν για την πολιτική πόλωση, αντικαπιταλιστή από την κριτική του στα τραστ των φαρμακοβιομηχανιών και στον κλάδο των ασφαλειών, συνωμοσιολόγο από το ενδιαφέρον του για τις αντιεπιστημονικές απόψεις εναντίον των εμβολίων και των… αντηλιακών κοκ. Η σκέψη του δηλαδή, όπως και εκατομμυρίων άλλων Αμερικανών, είναι λίθοι, πλίνθοι, ξύλα και κέραμος ατάκτως ερριμμένα σε μια κοινωνία που χειραγωγείται από τα ΜΜΕ, αλλά ενίοτε προσπαθεί να τα αμφισβητήσει χωρίς να διαθέτει τα κατάλληλα θεωρητικά εργαλεία για να το πετύχει.
Κι όμως αυτή η φαινομενικά ανύπαρκτη ιδεολογία παράγει τις τελευταίες ημέρες πολιτική σκέψη. Μέσα σε λίγα 24ωρα δημοσιεύτηκαν περισσότερες αναλύσεις για τις απάνθρωπες πρακτικές των ασφαλιστικών εταιρειών, που κόβουν τη χημειοθεραπεία καρκινοπαθών, από όσες είχαν γραφτεί την τελευταία δεκαετία. Δεκάδες καλλιτέχνες και ερασιτέχνες στιχουργοί έγραψαν τραγούδια υπέρ του δράστη, φτάνοντας στο σημείο να στηρίζουν δημόσια την ένοπλη βία.
«Αν δεν σας αρέσει η βία που σας ασκήθηκε, συμπληρώστε τη φόρμα στο κυτίο παραπόνων», έλεγε ένα τραγούδι που έγινε viral σατιρίζοντας τη συνήθη απάντηση που δίνουν οι ασφαλιστικές εταιρείες όταν αρνούνται να καλύψουν ιατρικά έξοδα. Το Spotify δεν προλάβαινε να διαγράφει τα playlists που ανέβαζαν δεκάδες χρήστες αφιερώνοντας τραγούδια στον δράστη, ενώ στο Facebook κάτω από το μήνυμα της εταιρείας στη μνήμη του δολοφονημένου CEO υπήρχαν σε λίγες ημέρες 70.000 κοροϊδευτικά σχόλια με τη μορφή ενός emoji που γελάει.
Πελάτες των McDonald's έβαζαν αρνητικές κριτικές στην αλυσίδα, αποκαλώντας τους υπαλλήλους που τον παρέδωσαν στην αστυνομία «ρουφιάνους» και «αρουραίους», ενώ το βιβλίο «Delay, Deny, Defend» που φαίνεται να ενέπνευσε τον δράστη έφτασε στη δεύτερη θέση με τα ευπώλητα της Amazon. Αρκετοί άρχισαν μάλιστα να συγκρίνουν τον κατηγορούμενο με τον Τζόκερ, από την ομώνυμη ταινία με τον Χοακίν Φίνιξ – αδιαφορώντας για το γεγονός ότι ο Μαντζιόνε μεγάλωσε με την περιουσία ενός… Μπάτμαν.
Στην αντίπερα όχθη μπορούσες να νιώσεις την εμπάθεια αλλά και τον φόβο στα editorials των μεγαλύτερων ΜΜΕ που αίφνης συνειδητοποιούσαν ότι έχουν τόσο λίγη σχέση με τον παλμό ενός σημαντικού τμήματος της αμερικανικής κοινωνίας όση η Κάμαλα Χάρις με την εργατική τάξη.
Θα μετουσιωθούν όμως αυτές οι αντιδράσεις σε πολιτικές αποφάσεις που θα επηρεάσουν τη δομή της ιδιωτικής ασφάλειας υγείας στις ΗΠΑ; Η Γουόλ Στριτ φάνηκε προς στιγμήν να το πιστεύει, όταν η μετοχή της UnitedHealth Group έχασε 12% της αξίας της. Οι χρηματιστές φοβήθηκαν ότι η οργή του κόσμου θα αναγκάσει την κυβέρνηση να επιβάλει σκληρότερες ρυθμίσεις στον κλάδο.
Μια τέτοια εξέλιξη ίσως να έθετε υπό αμφισβήτηση τα προφητικά σχόλια που είχε κάνει η Ρόζα Λούξεμπουργκ όταν έλεγε ότι η τρομοκρατία «οδηγεί σε ύπνωση και παράλυση και όχι σε δράση – παρά το γεγονός ότι μπορεί να προκαλέσει έντονα συναισθήματα ηθικής ικανοποίησης σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση». Οι πράξεις των τρομοκρατών, έλεγε η ίδια, ξυπνούσαν πάντοτε αόριστες ελπίδες και προσδοκίες –ιδιαίτερα σε ασαφή και αμφιταλαντευόμενα στοιχεία– ότι μπορούσαν να βασιστούν στο θαυματουργό αόρατο χέρι των τρομοκρατικών «εκδικητών».
Ηταν όμως η δολοφονία του CEO τρομοκρατικό χτύπημα; Υπό την έννοια ότι κέρδισε την προσοχή των MME για να προκαλέσει αντιδράσεις της κοινωνίας, ίσως και να αποτελεί ένα από τα πιο επιτυχημένα τρομοκρατικά χτυπήματα των τελευταίων δεκαετιών. Τι γίνεται όμως αν ο δράστης δεν έχει έναν συγκεκριμένο στόχο κοινωνικής αλλαγής, αλλά δρα μοναχικά, πιθανότατα από εκδίκηση για μια προσωπική υπόθεση; Τότε ίσως είναι πράγματι ένας πλούσιος Τζόκερ, ο οποίος θα εντυπωσιάσει στην πρώτη ταινία και θα προκαλέσει αφόρητη πλήξη στο σίκουελ.
