Τα κινητά, οι ανήλικοι και οι παραβατικές συμπεριφορές

Μάκης Πολλάτος

 

Όλο και περισσότερο το τελευταίο διάστημα βλέπουμε και ακούμε για πρωτοφανή περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων. Δεν είναι πια λίγα και τα επεισόδια «body shaming» ή ακόμη και «revenge porn» μέσω εφαρμογών δημοφιλών στους ανήλικους και τους νέους στις οποίες τα παιδιά μας έχουν πρόσβαση μέσω των κινητών τους τηλεφώνων
 
 
Από πολύ μικρές ηλικίες πια τα Ελληνόπουλα έχουν πρόσβαση στα κινητά τηλέφωνα, είτε των γονιών τους, είτε έχουν και δικά τους smartphones. Πόσοι γονείς γνωρίζουν πραγματικά τι κάνουν με τα κινητά τους τηλέφωνα τα μικρά τους παιδιά;
Πολλοί λίγοι, δυστυχώς, είναι η απάντηση.
 
 

Τα παιδιά έχουν δικό τους κινητό με το βασικό επιχείρημα ότι οι γονείς που λείπουν ατέλειωτες ώρες από το σπίτι, πολύ περισσότερο από το υποτιθέμενο 8ωρο εργασίας, πρέπει να μπορούν να εντοπίζουν τα παιδιά τους. Είναι όμως πια ένα κινητό τηλέφωνο στα χέρια ενός παιδιού μέσο επικοινωνίας με τους γονείς ή έχει καταστεί ένα εργαλείο με το οποίο οι ανήλικοι έχουν πρόσβαση στα πάντα, την στιγμή που δεν έχουν ακόμη την ικανότητα να φιλτράρουν τα ίδια τι βλέπουν, σε ποιες ιστοσελίδες μπαίνουν, σε τι κινδύνους εκτίθενται μέσω των social media, τι εικόνες λαμβάνουν μέσω της συνεχούς παρακολούθησης σύντομων βίντεο από δημοφιλείς εφαρμογές, πόσο χρόνο διαθέτουν για να παίζουν βιντεοπαιχνίδια;

Το πορνογραφικό υλικό υπήρχε και παλαιότερα. Κυρίως όμως μέσω περιοδικών που διακινούνταν από χέρι σε χέρι ή μέσα από βιντεοκασέτες που μπορεί να νοίκιαζαν μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά γύρω στα 18. Σήμερα, ακόμη και πολύ μικρά παιδιά έχουν τη δυνατότητα, κινδυνεύουν για την ακρίβεια, να παρακολουθήσουν άσεμνα βίντεο που μπορεί να εμφανιστούν στα κινητά τους μέσα από τα social media, από εφαρμογές που δεν έχουν μπλοκαριστεί από τους γονείς, από τον αλγόριθμο που βήμα-βήμα απελευθερώνει και πιο σκληρό υλικό, είτε από βίντεο που διακινούνται από άλλα ανήλικα μέσα από τις ομάδες, με μηνύματα ή άλλες εφαρμογές επικοινωνίας. Και όπως έδειξε η τραγική υπόθεση του 15χρονου που υποχρεώθηκε σε βιασμό από ομάδα συνομήλικών του παιδιών, εκτός από τις ασελγείς πράξεις τα ανήλικα τραβούσαν και βίντεο που διακινούσαν μεταξύ τους στα κινητά τους τηλέφωνα.

 

Μπορούν οι γονείς να ελέγξουν τι βλέπουν τα παιδιά τους κυρίως μέσα από τα κινητά ή από τα tablet και τους υπολογιστές μέσω του περίφημου parenthal control; Πόσο αποτελεσματικός είναι ο λεγόμενος γονεϊκός έλεγχος ή το τσεκάρισμα των cookies ώστε να έχουν τη δυνατότητα οι γονείς να γνωρίζουν κάθε μέρα πού σερφάρουν τα παιδιά τους, τι βλέπουν και με ποιους επικοινωνούν στο διαδίκτυο; Γνωρίζουν τα παιδιά πως ό,τι ανεβαίνει στο διαδίκτυο είναι υλικό που μπορεί να διατηρηθεί προσβάσιμο για πάντα;
 

 

Πρέπει να μπουν γενικοί περιορισμοί στη χρήση των κινητών τηλεφώνων από τα παιδιά, όπως συμβαίνει με το αλκοόλ που απαγορεύεται στα παιδιά κάτω των 18, ή κατά το παράδειγμα της Νέας Ζηλανδίας που από το 2023 απαγορεύει διά νόμου και διά βίου το κάπνισμα σε όσα παιδιά είναι κάτω των 14 ετών;

Δυσκολευόμαστε να το αντιληφθούμε, ή μάλλον είναι πολύ δύσκολο να το συνειδητοποιήσουμε διότι τότε πρέπει να λάβουμε μέτρα, όμως η κατάχρηση του κινητού τηλεφώνου έχει γίνει μια εξάρτηση, προφανώς όχι ακόμη τόσο επικίνδυνη όσο οι ναρκωτικές ουσίες, αλλά δυνητικά απειλητική. Κι αν μη τι άλλο, πρέπει να ακούσουμε τους ειδικούς να προτείνουν λύσεις. Οπως λέει το κλασικό παράδειγμα, ακόμη και το μαχαίρι είναι απαραίτητο για την καθημερινή ζωή μας ώστε να φάμε, να ετοιμάσουμε το γεύμα μας, αλλά για κάποιους λίγους είναι ένα φονικό εργαλείο.

Είναι η λύση να ξαναμοντάρουμε τις ζωές μας απαγορεύοντας τα κινητά τηλέφωνα στα παιδιά, ή πρέπει να λειτουργήσουμε λίγο πιο έξυπνα για να φτιάξουμε τις ξεχαρβαλωμένες καθημερινότητές μας, να δείξουμε λίγο περισσότερο προσοχή και ενδιαφέρον στα παιδιά μας αφιερώνοντας ακόμη περισσότερο από τον ελεύθερο χρόνο μας, όσο και οι αρμόδιες αρχές βάζουν ένα πιο συγκεκριμένο πλαίσιο στο τι μπορεί να είναι προσβάσιμο από τα ανήλικα παιδιά μέσω των κινητών τους τηλεφώνων παράλληλα με την εκπαίδευσή τους από το σχολείο -που θα πρέπει να γίνει καθημερινή και όχι συμπτωματική με κάποια γενικά ενημερωτικά σεμινάρια- αναφορικά με τους κινδύνους του διαδικτύου;