Εδώ και χρόνια ζούμε ακόμη μια «αποκάθαρση» των μνημείων. Η ειρωνεία είναι ότι τούτη συμβαίνει στον 21ο αιώνα κι ενώ έχουμε στη διάθεσή μας όλα τα όπλα της κριτικής απέναντι στις προηγούμενες επιχειρήσεις τάξης και καθαρότητας. Είναι η αποκάθαρση των μνημείων από τη συγχρονία τους. Από κάθε βλέμμα σύγχρονο, που νοείται ως εξ ορισμού βέβηλο. Οπως το βλέμμα του Γιώργου Λάνθιμου.
Προφανώς η Ακρόπολη είναι ένας μη τόπος. Δεν έχει σχέση με μάχες ή θανάτους. Θα στέκει εκεί, ακούνητη, και μετά το τέλος του πλανήτη. Δεν εξηγείται αλλιώς η γνωμοδότηση των μελών του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Οπως μας πληροφόρησε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, «συγκεκριμένες σκηνές κρίθηκε από το ΚΑΣ ότι είναι ασύμβατες με τους συμβολισμούς που εκπέμπουν τα μνημεία της Ακρόπολης, και ειδικά ο Παρθενώνας».
Μιλάμε βέβαια για τη νέα ταινία του Λάνθιμου «Bugonia», ριμέικ της νοτιοκορεάτικης ταινίας Save the Green Planet! του 2003. Ενας απογοητευμένος νεαρός πιστεύει ότι το πρώην αφεντικό του και πρόεδρος πολυεθνικής είναι στην πραγματικότητα εξωγήινος και αποφασίζει να τον απαγάγει προκειμένου να αποφύγει την επικείμενη εισβολή εξωγήινων που απειλεί να καταστρέψει την ανθρωπότητα. Η τελευταία σκηνή της εκκεντρικής μαύρης κωμωδίας να γυριστεί στην Ακρόπολη - αυτό ήταν το αίτημα του σκηνοθέτη. Ομως τι είναι ο Παρθενώνας μας για να φιλοξενήσει σκηνές με πτώματα, σκοτωμούς, συνωμοσιολόγους και εξωγήινους;
Πράγματι, τι είναι ο Παρθενώνας μας; Ο άσπιλος και αμόλυντος οίκος της Παρθένου; Ενα αποκαθαρμένο μνημείο; Ενας μη τόπος που αφίσταται του παρόντος χρόνου και του υπάρχοντος κόσμου; Και ποιοι είμαστε εμείς; Οι θεματοφύλακες της «τιμής», της μουμιοποίησης και της ιεροποίησής του; Ποιος είναι τελικά αυτός ο «συμβολισμός» του Παρθενώνα που κρίνεται ασύμβατος με το λανθιμικό σύμπαν;
Τον 19ο αιώνα τα μνημεία της Ακρόπολης αποκαθάρθηκαν από τα ίχνη της χρήσης μεταγενέστερων εποχών, με σκοπό να αποδοθούν «καθαρά», όπως τα οραματίστηκε ο ρομαντισμός - τι κι αν αυτή η μορφή τους ως ερειπίων ήταν (και είναι) εξ ολοκλήρου κατασκευασμένη. Η λευκότητα των μαρμάρων ήταν (και είναι) η μετωνυμία της «χρυσής εποχής» της δημοκρατίας - τι κι αν στην εποχή της κατασκευής τους τα μνημεία ήταν πολύχρωμα. Οι γερανοί της αναστήλωσης ανυψώθηκαν σε σύμβολο της «ισχυρής Ελλάδας» - τι κι αν ήταν (και είναι) η χώρα ανίσχυρη να προστατεύσει και τους πολίτες και τα μνημεία της.
Δεν αποκαθάρθηκαν όμως ποτέ από την ιστορία της πόλης, της οποίας αποτελούν το κέντρο. Υπέφεραν όπως η πόλη. Εζησαν πολέμους και χρεοκοπίες, έγιναν πεδία μαχών ή ερώτων, πληγώθηκαν ανεξίτηλα, έγιναν σύμβολα σκλαβιάς και σύμβολα ελευθερίας, χώροι εμπορίου και χώροι αγώνων, τόποι μαζικού τουρισμού και τόποι λατρείας, τόποι πραγματικών και συμβολικών αυτοκτονιών. Τόποι ακάθαρτοι και άτακτοι.
Εδώ και χρόνια ζούμε ακόμη μια «αποκάθαρση» των μνημείων. Η ειρωνεία είναι ότι τούτη συμβαίνει στον 21ο αιώνα κι ενώ έχουμε στη διάθεσή μας όλα τα όπλα της κριτικής απέναντι στις προηγούμενες επιχειρήσεις τάξης και καθαρότητας. Είναι η αποκάθαρση των μνημείων από τη συγχρονία τους. Από κάθε βλέμμα σύγχρονο, που νοείται ως εξ ορισμού βέβηλο. Οπως το βλέμμα του Γιώργου Λάνθιμου.
Εχει προηγηθεί το εκθεσιακό πρόγραμμα του Μουσείου Ακρόπολης χωρίς ούτε μία νύξη για τη ζωή στον Βράχο μετά το (ρομαντικό) τέλος της αρχαιότητας. Εχει προηγηθεί η συζήτηση για την τύχη του παλαιού Μουσείου Ακρόπολης, που ούτε εκεί «χώρεσαν» ο Μιμίκος και η Μαίρη, η γερμανική σημαία που κατέβασαν ο Γλέζος και ο Σάντας, το τι σημαίνει η Ακρόπολη για έναν έφηβο του σήμερα, οι αναπαραστάσεις της Ακρόπολης σε όλες τις μορφές τέχνης, συμβατικές ή «βέβηλες». Εχουν προηγηθεί οι γκρίζες διαστρώσεις αρχιτεκτονικού τσιμέντου -με ολίγα μπαλώματα βράχου- με τις οξείες γωνίες και τις αλφαδιασμένες κλίσεις τους, απότοκο του πανδημικού εγκλεισμού. Εικόνα «τάξης και αλφαδιάς», με υπουργική και χορηγική εντολή, η Ακρόπολη του Κυνόδοντα.
Είναι τελικά τόσο προσήκουσα αυτή η συλλογική κρίση αυτών των μελών του ΚΑΣ, των θεματοφυλάκων της «ηθικής» του Οίκου της Παρθένου, των διορισμένων από την υπουργό τού «πρόσεξε καλά». Αν το καλοσκεφτείτε, ο Λάνθιμος στην Ακρόπολη είναι μέγιστη αταξία. Δεν θα τον άντεχαν.
