Παρά τη φιλότιμη προσπάθεια του πρωθυπουργού στη χθεσινή συνέντευξή του να πείσει ότι η συμφωνία για το όνομα εξυπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα, το τελικό κείμενο των 20 σελίδων, που σύμφωνα με τα λεγόμενά Του Αλέξη Τσίπρα μόλις χθες καθαρογράφτηκε, εγείρει πολλά ερωτήματα.
Το νέο όνομα των Σκοπίων είναι το Βόρεια Μακεδονία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι ο όρος “Severna Makedonija” δεν απαντάται πουθενά στη συμφωνία. Αντιθέτως το όνομα το οποίο συμφωνήθηκε είναι “Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας” (Republic of North Macedonia) ή στη σύντομη εκδοχή του “Βόρεια Μακεδονία” (North Macedonia) (άρθρο 1 παρ 3α). Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας ανάλογα με τη γλώσσα του και την προτίμησή του μπορεί να αναφέρεται στη γείτονα χώρα ως North Macedonia ή Βόρεια Μακεδονία ή και Severna Makedonija. Το τελικό κείμενο επιβεβαιώνει ότι οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας θα ονομάζονται «Μακεδόνες» και έτσι θα αναγράφονται στα διαβατήρια. Θα υπάρχει φυσικά το συμπλήρωμα «πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας», αλλά υπάρχει βάσιμος φόβος ότι εν συντομία δεν πρόκειται να εκφέρεται. Εξάλλου, σε όλο τον κόσμο η ιθαγένεια ορίζεται από το όνομα του κράτους και με βάση αυτό τον κανόνα έπρεπε οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας να ονομάζονται Βορειομακεδόνες και όχι «Μακεδόνες».
Η γλώσσα είναι, όπως, ήδη γνωρίζαμε Μακεδονική. Συγκεκριμένα σημειώνεται ότι «η Μακεδονική γλώσσα ανήκει στην ομάδα των Νότιων Σλαβικών γλωσσών» και ότι «η επίσημη γλώσσα και τα άλλα χαρακτηριστικά του Δευτέρου Μέρους δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία, την κουλτούρα και την κληρονομιά της βόρειας περιοχής του Πρώτου Μέρους". Είναι εμφανές ότι η διατύπωση αυτή επιχειρεί μέσω μίας διπλωματικής γλώσσας να θέσει κάποιου είδους διαχωρισμό. Επιπλέον, δίνεται χρονικό περιθώριο ως το τέλος του χρόνου για την συνταγματική αναθεώρηση. Συγκεκριμένα, στην παράγραφο 4 του άρθρου 1 καταγράφονται οι διαδικασίες που θα καταλήξουν στην συνταγματική αναθεώρηση, με εξάμηνο ορίζοντα και καταληκτική ημερομηνία την 31η Δεκεμβρίου 2018: «Το Δεύτερο Μέρος (πΓΔΜ) χωρίς καθυστέρηση, θα καταθέσει τη Συμφωνία στο Κοινοβούλιό του για κύρωση. Σε συνέχεια της κύρωσης της παρούσας Συμφωνίας από το Κοινοβούλιο του Δευτέρου Μέρους, το Δεύτερο Μέρος θα γνωστοποιήσει στο Πρώτο Μέρος ότι το Κοινοβούλιό του έχει κυρώσει τη Συμφωνία. Το Δεύτερο Μέρος θα ξεκινήσει τη διαδικασία των συνταγματικών τροποποιήσεων, όπως προβλέπεται στην παρούσα Συμφωνία. Το Δεύτερο Μέρος θα ολοκληρώσει τις συνταγματικές τροποποιήσεις έως το τέλος του 2018. Μόλις το Δεύτερο Μέρος γνωστοποιήσει την ολοκλήρωση των προαναφερομένων συνταγματικών τροποποιήσεων και όλων των εσωτερικών νομικών διαδικασιών το προκειμένου να τεθεί σε ισχύ η παρούσα Συμφωνία, το Πρώτο Μέρος (Ελλάδα) θα κυρώσει χωρίς καθυστέρηση την παρούσα Συμφωνία", αναφέρεται στο κείμενο της συμφωνίας.
Υπάρχουν, όμως, και άλλα ενδιαφέροντα, όσο και προβληματικά σημεία στη συμφωνία. Δίνεται περιθώριο πέντε ετών για να αλλάξουν-προσαρμοστούν τα επίσημα έγγραφα που προορίζονται για διεθνή χρήση. Θα αρκούσε ένα το πολύ δύο χρόνια. Το χειρότερο είναι ότι η αλλαγή-προσαρμογή των εγγράφων που προορίζονται για εσωτερική χρήση συνδέεται με την πορεία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΠΓΔΜ με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πορεία αυτή, ωστόσο, δεν εξαρτάται από την Ελλάδα και για διάφορους λόγους μπορεί να κολλήσει ή να καθυστερήσει πολλά-πολλά χρόνια. Για ποιο λόγο άραγε η κυβέρνηση δέχτηκε η αλλαγή-προσαρμογή αυτών των εγγράφων να ολοκληρώνεται σε μία πενταετία από το άνοιγμα καθενός από τα 35 κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων; Είναι προφανές πως οι Σκοπιανοί προσπαθούν να καθυστερήσουν όσο μπορούν την εγκατάλειψη του σημερινού συνταγματικού τους ονόματος. Αυτό είναι απολύτως ενδεικτικό μίας νοοτροπίας, μία άρνησης να αποδεχτούν τον ευνοϊκό γι’ αυτούς συμβιβασμό που αποτυπώνει η συμφωνία. Αυτό φαίνεται και από την άρνησή τους να αλλάξουν τις συντμήσεις του ονόματος στο Διαδίκτυο, και στις εμπορικές χρήσεις. Ενώ το κράτος θα ονομάζεται Βόρεια Μακεδονία, αυτοί επέμειναν και λόγω της ελληνικής υποχωρητικότητας κατάφεραν να διατηρήσουν τα σημερινά ακρωνύμια ΜΚ και ΜΚD, τα οποία δεν αντιστοιχούν στο νέο όνομα. Το μόνο που πέτυχε ο Νίκος Κοτζιάς ήταν να προσαρμοστούν τα ακρωνύμια στις πινακίδες των αυτοκινήτων: τα νέα θα είναι NM και NMK.
Όπως και να έχει, δεν είναι εξήγηση ότι το «Μακεδόνας / πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας» είναι προτιμότερο από το σκέτο «Μακεδόνας» που αναγραφόταν μέχρι τώρα στα διαβατήρια των γειτόνων μας. Η λογική της κυβέρνησης εκκινεί από μία σύγκριση: τι ίσχυε πριν τη συμφωνία και τι θα ισχύσει μετά την εφαρμογή της. Η σύγκριση αυτή, ωστόσο, είναι άκρως παραπλανητική, γιατί παρακάμπτει την κρίσιμη ειδοποιό διαφορά: αυτό που ίσχυε μέχρι τώρα δεν είχε την σφραγίδα της Ελλάδας, ενώ αυτό θα ισχύσει μετά την εφαρμογή της συμφωνίας θα την έχει. Όσοι, όπως ο πρωθυπουργός, θεωρούν ότι η σφραγίδα της Ελλάδας δεν έχει και μεγάλη σημασία, θα έπρεπε να αναρωτηθούν γιατί τότε έγιναν οι διαπραγματεύσεις και γιατί τα Σκόπια έκαναν τις όποιες υποχωρήσεις έκαναν.
Αυτό που συμφωνήθηκε, όμως, νομιμοποιεί τον αλυτρωτισμό των Σκοπιανών. Αφού οι ίδιοι έχουν ομολογήσει ότι το κράτος τους καταλαμβάνει μόνο ένα μέρος της γεωγραφικής περιοχής που ονομάζεται Μακεδονία, αφού οι ίδιοι ως εθνότητα είναι μία από τις εθνότητες που κατοικούν σ’ αυτή την περιοχή, γιατί η Ελλάδα να αναγνωρίσει τη γλώσσα τους σαν «μακεδονική» και τους ίδιους σαν «Μακεδόνες»; Το ερώτημα αυτό έμεινε ουσιαστικά αναπάντητο. Η αντίφαση αυτή, σε συνδυασμό με το όνομα «μακεδονική γλώσσα» δυνάμει ανοίγει μία κερκόπορτα. Ο συνειρμός είναι ότι Μακεδόνες υπάρχουν και στην υπόλοιπη Μακεδονία, δηλαδή εμμέσως νομιμοποιείται το επεκτατικό ιδεολόγημα της «διαμελισμένης μακεδονικής πατρίδας» που αποτελεί το εθνικό ιδεολόγημα των Σκοπιανών. Αυτό σημαίνει ότι ο ισχυρισμός της κυβέρνησης για απάλειψη του αλυτρωτισμού είναι παντελώς αβάσιμος. Θα απαλειφθούν κάποιες επεκτατικές διατυπώσεις στο Σύνταγμα, αλλά από την άλλη νομιμοποιείται το βασικό όχημα του αλυτρωτισμού που είναι η αποδοχή της «μακεδονικής» ταυτότητας.
Πηγή: protothema
