Η Ελλάδα ακολουθεί το παράδειγμα άλλων βαλκανικών χωρών. Κάλεσμα του ΙΝΚΑ για αποχή από οποιαδήποτε αγορά την ερχόμενη Τετάρτη, ώστε να μην πληρώσουμε εκείνη την ημέρα ούτε ένα ευρώ
Με καθυστέρηση έφτασαν και στην Ελλάδα οι φωνές για γενικευμένο μποϊκοτάζ μπροστά στο οικονομικό αδιέξοδο που βιώνει μεγάλο μέρος του πληθυσμού βλέποντας την ποιότητα ζωής να υποβαθμίζεται και τις επιθέσεις στα φτωχά και μεσαία στρώματα να συνεχίζονται αμείωτες.
Το ΙΝΚΑ-Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών καλεί πρώτη φορά έπειτα από δύο χρόνια σε αποχή από οποιαδήποτε αγορά την ερχόμενη Τετάρτη. «Εάν είναι δυνατόν να μην πληρώσουμε εκείνη την ημέρα ούτε ένα ευρώ σε τράπεζες, κράτος, νερό, ρεύμα, τηλέφωνα, καύσιμα, σούπερ μάρκετ, καφέ, εστιατόρια, εμπορική αγορά, ηλεκτρονικά καταστήματα και πουθενά ευρώ στην αγορά. Ας στείλουμε όλοι μαζί το μήνυμα πως αφεντικά της αγοράς είναι οι πολίτες καταναλωτές. Φτάνει πια με την κοροϊδία, την παραπλάνηση, την αισχροκέρδεια, την κερδοσκοπία», αναφέρει το ινστιτούτο, προσδοκώντας οι καταναλωτές να δείξουν τη δύναμή τους.
Ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ, Γιώργος Λεχουρίτης, σημειώνει μιλώντας στην «Εφ.Συν.» πως «δεν πάει άλλο. Ο κόσμος είναι αγανακτισμένος, θυμωμένος, εκνευρισμένος. Τα λεφτά δεν φτάνουν να βγάλει το δεύτερο 15ήμερο του μήνα. Κάθε μέρα είναι και χειρότερη. Τα στοιχεία για πληθωρισμό 3,1% τον Γενάρη από 2,9% τον Δεκέμβριο δείχνουν ότι είναι ψέματα τα αφηγήματα της κυβέρνησης ότι σταθεροποιούνται οι τιμές ή του ΙΕΛΚΑ ότι έχουμε πτώση. Εχουμε βαρεθεί να ακούμε ψέματα.
»Μεταφέρουμε τον παλμό της κοινωνίας και των καταναλωτών, οι οποίοι απαιτούν να παρθούν μέτρα. Να νεκρώσει η αγορά για να στείλουμε μήνυμα ότι τα αφεντικά στην αγορά δεν είναι οι επιχειρηματίες, οι τράπεζες και όλα τα καρτέλ και ότι “μέχρι εδώ”. Η κυβέρνηση να πάρει θέση υπέρ του μποϊκοτάζ και όχι εναντίον γιατί ο στόχος είναι να πέσουν οι τιμές», υποστήριξε.
Η μαζική συμμετοχή παραμένει ζητούμενο σε μια χώρα χωρίς καταναλωτικό κίνημα. Τα επιτυχημένα μποϊκοτάζ για την επίτευξη κοινωνικών ή πολιτικών στόχων στον 21ο αιώνα μετριούνται στα δάχτυλα, γεγονός που συνδέεται με σειρά παραγόντων, όπως η αποδυνάμωση των συνδικάτων και η κατακρήμνιση της πολιτικής εμπιστοσύνης.
Ακολουθώντας το παράδειγμα της Κροατίας
Τον τελευταίο μήνα τα μποϊκοτάζ σε σούπερ μάρκετ κέρδισαν έδαφος στα Βαλκάνια, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να γίνονται ακόμα μια φορά το εργαλείο για τη διοργάνωση κινητοποιήσεων στη μία χώρα μετά την άλλη. Στόχος η άσκηση πίεσης για την αύξηση τιμών και την επιδείνωση του κόστους ζωής.
Η αρχή έγινε στις 24 Ιανουάριου από την Κροατία μέσω μιας διαδικτυακής πρωτοβουλίας με την ονομασία «Αλό, Επιθεωρητή», που γρήγορα αγκαλιάστηκε από καταναλωτικές ενώσεις, σωματεία και κόμματα. Σε μια προσπάθεια να κάμψει τις διαμαρτυρίες, η κυβέρνηση πρόσθεσε 40 είδη σε κατάλογο προϊόντων με ανώτατες τιμές, που μέχρι τότε περιείχε 30. Αλλά καταστήματα αλυσίδων όπως Lidl, Eurospin και DM έμειναν άδεια. Στην πρώτη μόλις εβδομάδα οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ καταβαραθρώθηκαν κατά 53%, σύμφωνα με τις φορολογικές αρχές της χώρας, η οποία καταγράφει τον μεγαλύτερο πληθωρισμό στην ευρωζώνη (5%).
Μέσα σε λίγες εβδομάδες οι εκστρατείες εξαπλώθηκαν στη Βουλγαρία, στο Κόσοβο και άλλα κράτη. Σύμφωνα με το Euractiv, στη Σερβία και το Μαυροβούνιο οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ μειώθηκαν κατά 30% ή και περισσότερο. Η σερβική ένωση για τα δικαιώματα των καταναλωτών «Efektiva» κήρυξε μονοήμερο μποϊκοτάζ πέντε μεγάλων σούπερ μάρκετ στις 31 Ιανουαρίου και πενθήμερο από τις 10 έως τις 15 Φεβρουαρίου. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με έρευνα του Republic Institute of Statistics, η συγκέντρωση στον κλάδο είναι μεγάλη, αφού οι τρεις κορυφαίες αλυσίδες σούπερ μάρκετ είχαν μερίδιο αγοράς 48,9%.
Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ο τζίρος των μεγάλων αλυσίδων λιανικής μειώθηκε στις 7 και 8 Φεβρουαρίου μετά το κάλεσμα της οργάνωσης «Bojcot u BiH». Τις ίδιες μέρες πλήθος πολιτών δεν έκανε ψώνια στο Μαυροβούνιο, ανταποκρινόμενο στο προσκλητήριο της οργάνωσης «Alternative Montenegro». «Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες άνευ προηγουμένου αυξήσεων στις τιμές βασικών προϊόντων, ενώ οι ιδιοκτήτες μεγάλων αλυσίδων συσσωρεύουν κέρδη σε βάρος του λαού. Είναι καιρός να πούμε: “Φτάνει πια!”» ανέφερε.
Δημοσιεύματα ανέφεραν ότι ο κόσμος στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη δεν ανταποκρίθηκε τόσο όσο στη γειτονική Κροατία. Πάντως, εργαζόμενοι των καταστημάτων, τους οποίους επισκέφτηκε το Balkan Investigative Reporting Network (BIRN) στην πρωτεύουσα Ποντγκόριτσα, ανέφεραν πως ο τζίρος τους μειώθηκε από 30% έως 50%.
Οπως μετέδωσε το BIRN, στη Βόρεια Μακεδονία οι εκκλήσεις υποστηρίχθηκαν από την Ενωση Καταναλωτών, ενώ αντιπολιτευόμενα κόμματα αλλά και το κυβερνών VMRO DPMNE ανακοίνωσαν πως υποστηρίζουν αιτήματα για χαμηλότερες τιμές. Στις 31 Ιανουαρίου και στις 7 Φεβρουαρίου τα σούπερ μάρκετ της γείτονος ήταν μισοάδεια. Προηγουμένως μερικά καταστήματα ανακοίνωσαν εκπτώσεις, ενώ επέρριψαν στους προμηθευτές τους την ευθύνη για τις αυξήσεις των τιμών.
Η κοινωνική δυναμική ανάγκασε τον υπουργό Οικονομίας, Αντε Σούσνγιαρ, στην Κροατία και τον πρωθυπουργό, Μιλόικο Σπάγιτς, στο Μαυροβούνιο να ταχθούν υπέρ των εκστρατειών. Τελευταία πήρε τη σκυτάλη η Ρουμανία, καθώς ο ακροδεξιός υποψήφιος για την προεδρία Γκεοργκέσκου, έσπευσε να εκμεταλλευτεί τις αντιδράσεις, καλώντας σε μποϊκοτάζ των ξένων επιχειρήσεων. Η κυβέρνηση της χώρας ισχυρίστηκε πως η δράση κινδυνεύει να βλάψει τους τοπικούς παραγωγούς. Ομως, η αγροτική ένωση Pro Agro εξέφρασε την ελπίδα οι καταναλωτές να ευαισθητοποιηθούν και οι αρχές να πάρουν μέτρα κατά της κυριαρχίας των πολυεθνικών που καθορίζουν τις τιμές.
Λένα Κυριακίδη
