Ο Αμβρόσιος και οι όμοιοί του δεν είναι η πλειοψηφία. Αποτελούν μειοψηφία μίσους, όμως κάνουν πάρα πολύ θόρυβο και γι’ αυτό φαίνονται πολλοί. Η αγάπη για τον συνάνθρωπο, η συμπόνια και η καλοσύνη δεν έχουν ανάγκη να κάνουν σαματά και γι’ αυτό συχνά φαίνεται ότι δεν υπάρχουν...
Γράφει ο Λύο Καλοβυρνάς
Απογοήτευση. Στενοχώρια. Οργή. Αυτά είναι τα συναισθήματα που μας κατέκλυσαν μόλις ακούσαμε εκείνο το ξερό «αθώος» από την πρόεδρο του δικαστηρίου, που εκδίκασε τη μήνυση κατά του μητροπολίτη Αιγιαλείας Αμβρόσιου. «Αθώος» για το μίσος που έσπειρε ακόμα και παρουσία της ίδιας της δικαστίνας.
Η δίκη ήταν χαμένη για μας πριν καν ξεκινήσει. Ημουν ο πρώτος πολιτικώς ενάγων που ανέβηκε στο εδώλιο και ήδη οι πρώτες ερωτήσεις της προέδρου αποκάλυψαν την έκβαση της δίκης: μέσω των ερωτήσεών της επιχειρούσε σταθερά να αποδείξει ότι το επίμαχο άρθρο του μητροπολίτη δεν στοχοποιούσε τους γκέι αλλά τους πολιτικούς που τους υποστηρίζουν. Ότι οι προσβολές όπως «ελαττωματίες», «εκτρώματα της φύσεως», «κολασμένοι της Κοινωνίας», «άτομα με πνευματική διαταραχή», «περιθωριακοί», «εξευτελισμένοι», «άνθρωποι του σκότους», «άτομα με νοητική διαταραχή» δεν αφορούσαν τους γκέι αλλά τους πολιτικούς. Ότι όλες οι προτροπές του Αμβρόσιου προς βία («Φτύστε τους! Αποδοκιμάστε τους! Μαυρίστε τους! Μη τους αφήνετε να σηκώνουν κεφάλι τους πλησιάζετε! Μη τους ακούτε! Μη τους εμπιστεύεσθε!») δεν αφορούν τους γκέι αλλά τους πολιτικούς!
Ακριβώς τον ίδιο στόχο ακολούθησε και η υπερασπιστική γραμμή των συνηγόρων του Αμβρόσιου, οι οποίοι απομονώνοντας αποσπάσματα επιλεκτικά από το σύνολο του κειμένου πάσχιζαν να αποδείξουν ότι το άρθρο του πελάτη τους αφορούσε τους πολιτικούς και όχι τους γκέι.
Τι κι αν ο ίδιος ο Αμβρόσιος, με δική του ρητή δήλωση ελάχιστες μέρες πριν από τη δίκη (12/3) στο προσωπικό του μπλογκ ομολόγησε: «Το αδίκημα, για το οποίο και θα δικασθώ, είναι η αρνητική στάση μου ως προς τους ομοφυλοφίλους! Η προτροπή μου “φτύστε τους”, όπως δημοσιεύθηκε στο Blog, όπως αποδείχθηκε, τους ενώχλησε πολύ!»
Η πρόεδρος, ωστόσο, όχι μόνο δεν έλαβε υπόψη της τη ρητή δήλωση του κατηγορουμένου, αλλά καθ’ όλη την ωριαία ομολογία του στο εδώλιο τον άφησε να δώσει ένα ρεσιτάλ μισαλλοδοξίας, μίσους και αισχρότητας χωρίς να τον διακόψει ή να τον επαναφέρει στην τάξη παρά μόνο μία μοναδική φορά, όταν του επισήμανε (με τον γλυκύτατο δυνατό τρόπο) να απευθύνεται στην έδρα και όχι στο ακροατήριο.
Εξυπακούεται ότι οι αποφάσεις της δικαιοσύνης είναι πάντοτε σεβαστές και μόνο νομικά πρέπει να προσβάλλονται και αυτό ακριβώς σκοπεύουμε να κάνουμε, με τα ένδικα μέσα που προβλέπονται.
Ωστόσο δεν μπορούμε παρά να στηλιτεύσουμε τη στάση της προέδρου κυρίας Σταμάτη, η οποία επέλεξε να συνταχθεί με την πλευρά του σκότους και της καταπίεσης των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε μια ιδιαίτερα σημαδιακή μέρα – την επέτειο του θανάτου του Βαγγέλη Γιακουμάκη. Ο Βαγγέλης πέθανε ακριβώς εξαιτίας της λεκτικής βίας, η οποία σταδιακά κλιμακώθηκε σε σωματική. Διότι αυτό ακριβώς είναι η ρητορική μίσους: ένας προθάλαμος της πραγματικής βίας.
Το ότι η γλώσσα τσακίζει κόκκαλα είναι κάτι που ο απλός λαός το ξέρει πολύ καλά εδώ και αιώνες. Συχνά δε τα τσακίζει στην κυριολεξία, καθώς η γλώσσα μίσους γίνεται ο πρόδρομος της σωματικής βίας, προλειαίνοντας το έδαφος για απαξίωση, ξυλοφόρτωμα, ακόμα και φόνο.
Τη γλώσσα δεν τη χρησιμοποιούμε απλώς για να περιγράψουμε τον κόσμο γύρω μας. Η γλώσσα συνδημιουργεί την πραγματικότητά μας, δηλαδή κατασκευάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και διαμορφώνει τις συμπεριφορές μας. Εκφέροντας απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για μια ομάδα πληθυσμού (οι βρωμομετανάστες, οι πούστηδες, οι πουτάνες οι γυναίκες κτλ), διαφοροποιούμαστε από αυτή την ομάδα: εμείς και οι «άλλοι». Αυτοί οι «άλλοι» διαφέρουν από εμάς· τους θεωρούμε λιγότερο άξιους, λιγότερο σημαντικούς και, σιγά σιγά, λιγότερο ανθρώπους. Τονίζουμε τη διαφορετική ταυτότητά τους γενικευτικά και τους απαξιώνουμε με βάση αυτή. Όσο περισσότερο τους απαξιώνουμε, τόσο λιγότερο θεωρούμε ότι αξίζουν σεβασμό. Όπως επισημαίνει η κοινωνική ψυχολόγος Αλεξάνδρα Βασιλείου: «Η υποτίμηση κλιμακώνεται και σταδιακά κερδίζει κοινωνική αποδοχή, αν κανείς δεν την αμφισβητήσει. Σιγά σιγά τα θύματα της ρητορικής μίσους χάνουν την ανθρώπινη μορφή τους· με άλλα λόγια, παύουμε να τους θεωρούμε ανθρώπους σαν κι εμάς, που αξίζουν σεβασμό, και γίνονται κάτι «άλλο», λιγότερο ανθρώπινο, κατακριτέο, άξιο περιφρόνησης, αποκλεισμού έως και τιμωρίας»
Ο δημόσιος λόγος του Αμβρόσιου είναι κοινωνικά επικίνδυνος γιατί προσφέρει ηθικό έρεισμα για βία. Αφού ο «άλλος» δεν είναι φυσιολογικός, δικαιούμαι να του φέρομαι άσχημα, να τον ξεφτιλίζω ή και να τον χτυπήσω. Η ρητορική μίσους εύκολα μετατρέπεται σε ηθικό αυτουργό για εγκλήματα ενάντια ομάδες πληθυσμού με την ακόλουθη κλιμάκωση: λεκτική/συναισθηματική κακοποίηση > απειλή βίας > άμεση σωματική βία > έντονη σωματική βία > όπλα > θάνατος. Αυτό ακριβώς δήλωσε, άλλωστε, και ο σούπερ-χριστιανός Αμβρόσιος μέσα στο δικαστήριο, λέγοντας ότι θα πυροβολούσε έναν γκέι, αν είχε τουφέκι και το επέτρεπε ο νόμος.
Η πρωτόδικη αθώωση του Αμβρόσιου δεν προκάλεσε μόνο απογοήτευση και οργή. Ηταν μεγάλη νίκη που πρώτη φορά σε αυτή τη χώρα ανώτατος κληρικός κάθισε στο εδώλιο και αναγκάστηκε να απολογηθεί για τις πράξεις του. Επίσης, ήταν στιγμή μεγάλης συντροφικότητας: εκατοντάδες άνθρωποι μας στήριξαν με λόγια και με πράξεις. Ακόμα και άνθρωποι που δεν θα περιμέναμε. Καθώς έφευγαν οι δικηγόροι μας από το Αίγιο μετά τη δίκη, ένα αυτοκίνητο σταμάτησε μπροστά τους. Βγήκε ένας παπάς (γύρω στα 45) και τους πλησίασε. Χτύπησε το τζάμι και βουρκωμένος τους είπε ευχαριστώ για όσα είπαν και έκαναν! Τους είπε ότι τα λόγια του μητροπολίτη δεν ήταν καθόλου σωστά και ότι δυστυχώς πολλοί έχουν την ίδια άποψη αλλά δεν μπορούν να βγουν να το πουν.
Ο Αμβρόσιος και οι όμοιοί του δεν είναι η πλειοψηφία. Αποτελούν μια μικρή μειοψηφία μίσους και απανθρωπιάς. Όμως κάνουν πάρα πολύ θόρυβο και γι’ αυτό φαίνονται πολλοί. Το μίσος α λα Αμβρόσιος τσιρίζει και ασχημονεί. Η αγάπη για τον συνάνθρωπο, η συμπόνια και η καλοσύνη δεν έχουν ανάγκη να κάνουν σαματά και γι’ αυτό συχνά φαίνεται ότι δεν υπάρχουν. Η έφεση που άσκησε η εισαγγελέας Αιγίου, στην απόφαση αθώωσης, παραπέμποντας τον Αμβρόσιο σε νέα δίκη στο τριμελές εφετείο, αλλά και μια δεύτερη έφεση από τον εισαγγελέα εφετών Πατρών για το αδίκημα της κατάχρησης εκκλησιαστικού αξιώματος, συνιστούν ένα πρωτοφανές δικαστικό περιστατικό. Δύο εφέσεις για απόφαση μονομελούς δικαστηρίου; Μπορεί να μην έχει ξανασυμβεί στα ποινικά χρονικά.
* Ο Λύο Καλοβυρνάς είναι συγγραφέας και μεταφραστής, ενώ παράλληλα ασχολείται, ως εθελοντής, με δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στον τομέα του ΗΙV/ΑIDS και των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Υπήρξε πολιτικώς ενάγων στη δίκη του μητροπολίτη Αμβρόσιου
