Τα βασικά συστατικά της οικονομίας είναι το κεφάλαιο, η εργασία, η φαντασία και ένα σταθερό πλαίσιο που μπορεί να διενεργούνται συναλλαγές. Σαν ομφάλιος λώρος όλα τα παραπάνω τα συνδέει μεταξύ τους η εμπιστοσύνη. Χωρίς εμπιστοσύνη η οικονομία είναι νεκρή. Τον ίδιο κομβικό ρόλο παίζει η εμπιστοσύνη και στην κοινωνία. Μια ομάδα μπορεί να συνυπάρχει όσο τα μέλη της τα ενώνουν δεσμοί εμπιστοσύνης...
Αν κάποιος θεωρεί πως στην Ελλάδα αυτήν την περίοδο υπάρχουν σε επάρκεια οι παραπάνω συντελεστές μπορεί να αισιοδοξεί και για τη χώρα και για την οικονομία της.
Τίποτα όμως δεν μαρτυρά πως η ελληνική κοινωνία και η πολιτική της ηγεσία έχουν καταλάβει πως η χώρα συνεχίζει να ισορροπεί σε ένα τεντωμένο σχοινί οι φθορές του οποίου κάθε μέρα που περνά γίνονται όλο και μεγαλύτερες...
Κάθε μέρα που περνά γίνεται όλο και πιο φανερό πως η Ελλάδα μοιάζει όλο και περισσότερο με ένα αποτυχημένο κράτος (Failed State).
Η ωμή αυτή διαπίστωση αρχικά μπορεί να μας σοκάρει, καθώς σαν κοινωνία μοιάζουμε με τα βατράχια που βρίσκονται σε μια κατσαρόλα όπου το νερό οδηγείται σε βρασμό σταδιακά και έτσι δεν αντιλαμβανόμαστε την θερμοκρασία που αλλάζει σταθερά προς το χειρότερο.
Για να γίνει αντιληπτό, ας δούμε πως ορίζεται ένα αποτυχημένο κράτος.
Σαν αποτυχημένο κράτος ορίζεται ένας πολιτικός οργανισμός που βρίσκεται σε φάση αποσύνθεσης και οι συνθήκες μιας κυρίαρχης κυβέρνησης δεν λειτουργούν επαρκώς και συνεχίζουν να εξασθενούν.
Κατά το Fund for Peace ένα αποτυχημένο κράτος παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά.
α) Απώλεια του ελέγχου της επικράτειας ή του μονοπωλίου της νόμιμης χρήσης βίας...
β) Διάβρωση της νόμιμης εξουσίας στη λήψη αποφάσεων...
γ) Αδυναμία παροχής δημόσιων υπηρεσιών...
δ) Αδυναμία αλληλεπίδρασης με άλλα κράτη στο πλαίσιο της διεθνούς κοινότητας.
Κατά τον ίδιο οργανισμό, ένα βασικό χαρακτηριστικό ενός αποτυχημένου κράτους είναι όταν η κεντρική κυβέρνηση αδυνατεί να αυξήσει ή να εισπράξει τους φόρους και να επιβάλει την τάξη σε όλην την επικράτεια της εθνικής του κυριαρχίας και ως εκ τούτου δεν έχει τη δυνατότητα παροχής των δημόσιων υπηρεσιών. Όταν συμβαίνει αυτό παρατηρείται εκτεταμένη διαφθορά και εγκληματικότητα, εμφάνιση προσφύγων, ακούσια μετακίνηση πληθυσμών και φυσικά οικονομική κάμψη.
Όταν ένα κράτος αποτύχει ακολουθούν γεωπολιτικές συνέπειες...
Πόσο απέχει η Ελλάδα από τα παραπάνω;...
Σταδιακά η εγκληματικότητα αυξάνεται ενώ όλο και μεγαλύτερες περιοχές της χώρας καθίστανται μη προσβάσιμες από τις δυνάμεις επιβολής της νομιμότητας (τάξης).
Ο εναέριος χώρος της χώρας παραβιάζεται συστηματικά εδώ και χρόνια με μοναδική συνέπεια για τους αμφισβητίες τις εικονικές αερομαχίες.
Οι φόροι αυξάνονται αλλά αφορούν μόνο όσους τους πληρώνουν καθώς ένα σημαντικό ποσοστό φοροδιαφεύγει συστηματικά και εν γνώσει του και ενδεχομένως και με τη συνέργεια του φοροεισπρακτικού μηχανισμού.
Όταν μια υπόθεση πάει στη δικαιοσύνη και χρειάζεται 5-10 χρόνια να τελεσιδικήσει, ουσιαστικά στη χώρα δεν υπάρχει δικαιοσύνη
Όταν κυβερνητικοί αξιωματούχοι απαιτούν να παραβρίσκονται και να επηρεάζουν τις αποφάσεις δικαστικών μιλάμε για συνθήκες "μπανανίας” και όχι κράτους δικαίου και δημοκρατίας.
Όταν εισαγγελείς παραιτούνται γιατί στοχοποιούνται από συμμορίες και μέσα ενημέρωσης καθ’ υπόδειξην της κυβέρνησης, μιλάμε για κράτος "κατσαπλιάδων” και ίχνη δικαστών που ανθίστανται...
Έχουμε ξαναγράψει πως η περίοδος που διανύει η διεθνής οικονομία μοιάζει με εκείνη πριν το κραχ του 2008. Μια περίοδος ευημερίας με τα δανεικά που αφειδώς "τρομπάριζαν” στο σύστημα τα μηδενικά επιτόκια. Τα πρώτα σημάδια του ρήγματος είχαν εμφανιστεί από το 2007 και τελικά εκδηλώθηκαν με όλη την δύναμή τους στα μέσα του 2008.
Μόνο οι "χαρτορίχτρες” μπορούν να ισχυριστούν πως μπορούν να προσδιορίσουν τον ακριβή χρόνο και την ακριβή έκταση της επόμενης καταιγίδας. Αυτό που μπορεί όμως να κάνει κάποιος με βάση τα δεδομένα και τις πιθανές λογικές συνέπειες είναι να προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα.
Το 2008 όταν προέκυψε το κραχ που οδήγησε στην ελληνική χρεοκοπία και στα μνημόνια σε Πορτογαλία, Κύπρο και Ιρλανδία, η Ευρώπη και ο κόσμος ήταν πολύ διαφορετικός από ό,τι σήμερα.
Σήμερα οι κίνδυνοι είναι περισσότεροι και μεγαλύτεροι.
Η Ελλάδα δυστυχώς μετά από 8ετία μνημονίων και υποτιθέμενων μεταρρυθμίσεων δεν έχει αντιμετωπίσει τα αίτια της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής της χρεοκοπίας. Για την ακρίβεια η κατάσταση μετά την άνοδο στην εξουσία των εθνο-λαϊκιστών ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και την οπισθοδρόμηση που ακολούθησε είναι πολύ χειρότερη...
2) Κρίσιμη καμπή...
Το χρηματιστήριο τις προηγούμενες μέρες ακολούθησε την ανοδική αντίδραση των διεθνών αγορών με πρόφαση κάποιες πληροφορίες για το θετικό αποτέλεσμα των πρόσφατων stress tests.
Η ελληνική αγορά ακολουθεί σε γενικές γραμμές τις διακυμάνσεις των διεθνών χρηματιστηρίων.
Διαφοροποίηση αναμένεται να υπάρξει μόνο αν διαφανούν εκλογές στον ορίζοντα σε συνδυασμό με εκτιμήσεις πως από αυτές θα προκύψει σταθερή κυβέρνηση και Κοινοβουλευτική Πλειοψηφία άνω των 180 βουλευτών ικανή να εκλέξει πρόεδρο της Δημοκρατίας το 2020.
Υπάρχουν δυο κατηγορίες μετοχών στο ελληνικό χρηματιστήριο, αυτές που εξαρτώνται από την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και οι εξωστρεφείς.
Οι δεύτερες αποτελούν περισσότερο ασφαλείς επιλογές αλλά η αποτίμηση και τα μεγέθη τους θα επηρεαστούν από μια διεθνή αναταραχή.
Ένα χαρακτηριστικό δείγμα του κλίματος νευρικότητας που διαμορφώνεται στις διεθνείς αγορές ήταν η αντίδραση της μετοχής της Phillip Morris την περασμένη εβδομάδα σε κάποιες εκτιμήσεις συγκράτησης των μελλοντικών προσδοκιών. Παρά το γεγονός πως τα κέρδη υπερέβησαν τις προβλέψεις η μετοχή έγραψε σε μια μέρα απώλειες πάνω από 15%.
Παρόμοια φαινόμενα είχαν λάβει χώρα προ ημερών με τις μετοχές της Facebook και της Tesla. Όλα αυτά αποκαλύπτουν πως οι αγορές βρίσκονται σε μια κρίσιμη καμπή.
Τέτοιου είδους αύξηση της νευρικότητας παρατηρείται κοντά σε μακροχρόνιες κορυφές και πυθμένες.
