Καταπληκτική ανακάλυψη, που σίγουρα περιποιείται τιμής για κάθε Κορίνθιο και κάνει υπερήφανους όλους τους Έλληνες, αποτελούν τα ευρήματα της αρχαιολογικής σκαπάνης στη Χερσόνησο Taman της Ρωσίας. Πρόκειται για μια Κορινθιακή περικεφαλαία και τουλάχιστον έναν αμφορέα, που βρέθηκαν δίπλα σε δυο σκελετούς σε μια από τις νεκροπόλεις της Χερσονήσου Taman στη νοτιοδυτική Ρωσία. Τα ευρήματα χρονολογούνται από τον 5ο π.Χ. αιώνα, δηλαδή πριν από 2.600 χρόνια!
Η περικεφαλαία μαζί με άλλα αντικείμενα της ίδιας εποχής ήρθε στο φως από την ομάδα αρχαιολογικών εργασιών του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών (IA RAS) που επιχειρεί, επί τριετία, στη νεκρόπολη έξω από το χωριό Volna όπου υπάρχουν περί τους 600 αρχαίους τάφους. Τα ευρήματα ανήκουν στην εποχή της Ερμώνασσας (δεύτερος ελληνικός αποικισμός), που ξεκίνησε πριν από 3.000 περίπου, χρόνια!
Οι βόρειες ακτές της Μαύρης Θάλασσας είχαν αποικιστεί από Έλληνες, οι οποίοι ήδη από τον 7ο και 6ο αιώνα π.Χ. έχτισαν μια σειρά από ανεξάρτητες πολιτείες κατά μήκος της ακτής. Μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ., οι πόλεις ήταν μέρος του βασιλείου του Βοσπόρου, το οποίο κατέστη ρωμαϊκό τον 1ο αιώνα π.Χ.
«Η μόνη άλλη αρχαιοελληνική περικεφαλαία που εντοπίστηκε στο έδαφος της πρώην ρωσικής αυτοκρατορίας βρέθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα σε επαρχία του Κιέβου… Δεν έχουν βρεθεί παρόμοια κράνη στις ελληνικές αποικίες στο βόρειο τμήμα της Μαύρης Θάλασσας!», αναφέρει ο επικεφαλής της αρχαιολογικής αποστολής Ρόμαν Μιμόχοντα.
Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της σπουδαιότητας της ανακάλυψης, αξίζει να αναφερθεί ότι σε ευθεία νοητή γραμμή, η χερσόνησος του Taman απέχει περισσότερα από 2.000 χιλιόμετρα από την Κόρινθο! Είναι αντιληπτό λοιπόν, το μέγεθος της επιτυχίας των Αρχαίων Κορινθίων να συμμετέχουν στον δεύτερο ελληνικό αποικισμό και να φθάσουν σε τόσο μακρινή απόσταση με τα μέσα της εποχής!...
Που βρίσκεται η Χερσόνησος Taman
Η χερσόνησος του Ταμάν βρίσκεται στην ασιατική πλευρά του Κιμμερικού Βοσπόρου, στο σημερινό Krasnodar Krai της Ρωσίας. Βόρεια ορίζεται από την Αζοφική θάλασσα, νότια από τη Μαύρη θάλασσα, ενώ δυτικά από τα στενά του Κέρτς. Ανάμεσα στους οικισμούς που ιδρύθηκαν συμπεριλαμβάνονται η Φαναγορεία, η Ερμώνασσα, οι Κήποι, και η Γοργιππία. Πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου προσπαθούν να αναδείξουν τους αγροτικούς οικισμούς που εντάσσονταν στη "χώρα" των μεγάλων πόλεων, φέροντας στο φως ερείπια άλλων δύο οικισμών, του Batareyka II και του Golubitskaia 2.
Η Ιστορία
Πριν από την ίδρυση των αποικιών, η χερσόνησος του Ταμάν κατοικήθηκε από τους Μαιώτες1 και τους Σινδούς,2 νομαδικά φύλα τα οποία αργότερα εγκαταστάθηκαν στους τοπικούς οικισμούς και αφομοιώθηκαν. Κατά την Κλασική περίοδο η χερσόνησος ενσωματώθηκε στο βασίλειο του Βοσπόρου, ενώ κατά τον 4ο αι. μ.Χ. η περιοχή κατακτήθηκε από τους Ούνους.
Η αποικιακή δραστηριότητα στη χερσόνησο του Ταμάν ξεκίνησε στο α΄ μισό του 6ου π.Χ. αι., όταν κάτοικοι της Μιλήτου ίδρυσαν τους Κήπους μαζί με το Παντικάπαιο στη χερσόνησο του Κέρτς, στην ανατολική πλευρά της Κριμαίας. Η ταυτόχρονη ίδρυση των δύο αυτών αποικιών έδωσε στους Μιλήσιους τον έλεγχο των στενών του Κιμμερικού Βοσπόρου, απ' όπου διακινούνταν τα εμπορεύματα για να καταλήξουν στην Αζοφική θάλασσα και στο δέλτα του Δούναβη.
Η εύφορη γη της χερσονήσου του Ταμάν στο δέλτα του ποταμού Kubar, μετέτρεψε το οικιστικό δίκτυο της Φαναγορείας, τηςΕρμώνασσας και των Κήπων σε μεγάλο αγροτικό και οικονομικό κέντρο. Σε αυτή την ευημερία συνετέλεσε και η ειρηνική σχέση των Ελλήνων αποίκων με τους Μαιώτες και τους Σινδούς.
Πρόσφατες έρευνες
Πρόσφατες γεωαρχαιολογικές έρευνες του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου επιχειρούν να αναδείξουν τη σχέση και την ιεραρχία μεταξύ των πόλεων και της ενδοχώρας αλλά και των αποίκων μεταξύ τους. Η έρευνα έχει ως στόχο την ένταξη των γεωαρχαιολογικών αποτελεσμάτων στα ανασκαφικά ευρήματα των Κήπων, τα οποία φυλάσσονται στο Ιστορικό Μουσείο Μόσχας. Η ως τώρα έρευνα έφερε στο φως ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον εύρημα: τον άγνωστο έως σήμερα οικισμό Golubitskaia 2. Τόσο οι επιφανειακές έρευνες, όσο και οι δοκιμαστικές τομές αποκάλυψαν το μεγαλύτερο τμήμα των τειχών της πόλης καθώς και κεραμική, σύμφωνα με την οποία ο χώρος κατοικούνταν από τον 6ο αι. π.Χ. ως την Ελληνιστική περίοδο (2ος-1ος αι. π.Χ. ).
Οι ειδικοί σήμερα γνωρίζουν το σύστημα καταμερισμού της γης στη χερσόνησο του Ταμάν, ειδικά στην περιοχή Phantalovskij (σύγχρονο ΒΔ Ταμάν), και υποστηρίζουν ότι εκτός από τους βασικούς οικισμούς στη χερσόνησο υπήρχαν άλλοι 185 περίπου δορυφόροι οικισμοί.
