Εχουν περάσει επτά μήνες από τότε που έκανε την εμφάνισή του ο κορονοϊός και άλλαξε τη ζωή μας. Περισσότεροι από 21 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μολυνθεί παγκοσμίως ενώ οι θανατοι απο τη νόσο Covid-19 έχoυν ξεπεράσει τις 770.000.
Η επιστημονική κοινότητα έχει ριχτεί στη μάχη από την πρώτη στιγμή. Σε όλο τον κόσμο επιστήμονες προσπαθούν να κατανοήσουν τον ιό ωστε να βρεθεί το εμβόλιο που θα τον καταπολεμήσει.
Παρακάτω αναλύονται όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για τον κορονοϊό αλλά και όσαο μένει να απαντηθούν.
Κορονοϊός και παιδιά
Στην αρχή της πανδημίας τα παιδιά δεν είχαν τα σοβαρά συμπτώματα των ηλικιωμένων ούτε προσβάλλονταν με τον ίδιο ρυθμό. Ομως ο κορονοϊός δεν εξαιρεί τα παιδιά. Οι θάνατοι παιδιών και εφήβων παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα παγκοσμίως, αυτό δεν σημαίνει όμως οτι είναι άτρωτα. Επίσης, συμβάλλουν στη μετάδοση του ιού αλλά το πόσο παραμένει ασαφές.
Ωστόσο υπάρχουν διαφορές μεταξύ τους. Οι έφηβοι φαίνεται να μεταδίδουν τον ιό - μέσω του λαιμού και της μύτης- σχεδόν με τους ίδιους ρυθμούς με τους ενήλικες. Τα παιδιά κάτω των 5 ετών έχουν υψηλά επίπεδα στις αναπνευστικές οδούς, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές πόσο μεταδίδουν τον ιό ή γιατί δεν αναπτύσσουν συμπτώματα τόσο συχνά όσο και οι ενήλικες.
Πρόσφατη έκθεση για τις μολύνσεις σε παιδιά έδειξε ότι, ενώ παραμένουν χαμηλά τα ποσοστά νοσηλείας παιδιών στις ΗΠΑ, έχουν αυξηθεί από την έναρξη της πανδημίας. Ένα στα τρία παιδιά που νοσηλεύτηκαν κατέληξαν στην εντατική. Το υψηλότερο ποσοστό νοσηλείας παιδιών αφορούσε ηλικίες κάτω των 2 ετών.
Ίσως το πιο ανησυχητικό, είναι ότι σε ένα μικρό ποσοστό παιδιών που μολύνονται, πολλά όργανα δέχονται "επίθεση" από το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Ονομάζεται MIS-C και το σύνδρομο φαίνεται να εμφανίζεται περίπου δύο έως τέσσερις εβδομάδες μετά τη μόλυνση. Τα περισσότερα παιδιά που αναπτύσσουν αυτό το σύνδρομο, αναρρώνουν.
Ασφαλές περιβάλλον κι επικίνδυνο περιβάλλον
Σύμφωνα με έρευνα σχετικά με το περιβάλλον και κατα πόσο αυτό επηρεάζει τη μετάδοση του ιού, όσο πιο κοντά βρίσκεται κάποιος σε ασθενή και όσο περισσότερο έρχεται σε επαφή μαζί του, τόσο πιο πιθανό είναι να προσβληθεί από τον ιό, κάτι που εξηγεί την μεταδοτικότητα μεταξύ μελών την ίδιας οικογένειας. Το να βρίσκεται κάποιος σε εσωτερικούς χώρους είναι χειρότερο, ειδικά σε δωμάτια χωρίς επαρκή αερισμό. Όσο περισσότερη ροή αέρα, τόσο πιο γρήγορα αποδυναμώνεται ο ιός. Οι μάσκες προσώπου μειώνουν την ποσότητα του ιού, αλλά δεν την μπλοκάρουν.
Η έντονη ομιλία, η έντονη αναπνοή, το τραγούδι και οι φωνές αποβάλλουν περισσότερο ιό, γι' αυτό οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα νυχτερινά κέντρα και τα γυμναστήρια είναι επικίνδυνα μέρη.
Ο λόγος για τον οποίο η παρατεταμένη, στενή επαφή με κάποιον είναι πιο επικίνδυνη είναι εν μέρει επειδή υπάρχει ένα κατώτατο επίπεδο ιού στον οποίο πρέπει να εκτεθεί κάποιος ή να μολυνθεί. Επίσης, μια υπόθεση για το γιατί μερικοί άνθρωποι αρρωσταίνουν είναι ότι εκτίθενται σε υψηλότερες «δόσεις» ιού.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης οτι κάποιο σχετικά μικρό ποσοστό μολυσμένων ατόμων - ίσως από 10% έως 20% - οδηγεί περίπου το 80% των νέων περιπτώσεων, συχνά μέσω της "υπερμετάδοσης" σε εσωτερικούς χώρους όπως μπαρ, εργοστάσια και σπίτια. Κι αυτό εξαρτάται απο το πόσα άτομα βρίσκονται σε ένα μέρος, πώς είναι ο εξαερισμός στο δωμάτιο και, φυσικά, εάν υπάρχει κάποιος φορέας του ιού. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η μεταδοτικότητα αυξάνεται τις ημέρες πριν νοσήσουν όσοι φέρουν τον ιό.
Θετικό τεστ ακόμα και μετά την ανάρρωση
Πριν απο λίγους μήνες υπήρχε αγωνία για μερικούς ασθενείς που έγιναν καλά αλλά συνέχιζαν να είναι θετικοί στον ιό για εβδομάδες.
Τα περισσότερα τεστ πραγματοποιούνται χρησιμοποιώντας μια μέθοδο που ονομάζεται PCR - αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης - που αναζητά μικροσκοπικά θραύσματα του ιού SARS-CoV-2. Ωστόσο, το τεστ δεν μπορεί να πει εάν αυτά τα τμήματα του γενετικού κώδικα αποτελούν μέρος πραγματικών ιών που μπορούν να μολύνουν κάποιον άλλο ή θραύσματα ιών που δεν αποτελούν απειλή.
Τα αλεπάλληλα θετικά τεστ δεν αποδεικνύουν οτι αυτοί οι άνθρωποι εξακολουθούν να αποτελούν κίνδυνο για τους άλλους. «Στην πραγματικότητα, γνωρίζουμε ότι δεν είναι μολυσματικοί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε η Μαρία Βαν Κέρχοφ, κορυφαία επιστήμονας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Τα αποτυπώματα
Η νόσος Covid-19 αφήνει το αποτύπωμά της σε διάφορα μέρη του σώματος.
Καρδιά: Η φλεγμονή που προκαλείται από τον ιό μπορεί να αποδυναμώσει την καρδιά τόσο πολύ που ακόμη και οι νέοι με ήπιες λοιμώξεις ίσως να διατρέχουν κίνδυνο για μελλοντική καρδιακή ανεπάρκεια. Αυτό τουλάχιστον έδειξαν μαγνητικές τομογραφίες που έγιναν στη Γερμανία.
Εγκέφαλος: Άτομα που είχαν ως πρώτα συμπτώματα την απώλεια οσμής και γεύσης μπορεί να νιώσουν οτι η ανοσμία επιμένει. Πονοκέφαλοι και ζαλάδες είναι συχνά συμπτώματα. Οι διαταραχές στη διάθεση όπως το άγχος και η κατάθλιψη παραμένουν μετά τη μόλυνση και η ψυχική σύγχυση που ονομάζεται «Covid fog» αφήνει τους ανθρώπους να αναζητούν λέξεις, να αγωνίζονται με απλά μαθηματικά ή απλά να προσπαθούν να σκεφτούν.
Περιφερικό νευρικό σύστημα: Στην Ιταλία, τρεις ασθενείς με Covid-19 εμφάνισαν μυασθένεια gravis, μια αυτοάνοση διαταραχή που οδηγεί σε ελαττωματική επικοινωνία μεταξύ νεύρων και μυών. Οι γιατροί ανησυχούν επίσης για την απομυελίνωση, κατα την οποία η προστατευτική επικάλυψη των νευρικών κυττάρων προσβάλλεται από το ανοσοποιητικό σύστημα, προκαλώντας αδυναμία, μούδιασμα και μυρμήγκιασμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει ψύχωση και παραισθήσεις. Μερικοί ασθενείς έχουν σύνδρομο Guillain-Barre, μια σπάνια αυτοάνοση ασθένεια που παρεμβαίνει στα νευρικά σήματα, οδηγώντας ακόμα και σε παράλυση.
Το εμβόλιο
Το εμβόλιο δεν υπάρχει αν και Κίνα και Ρωσία έχουν εγκρίνει άδειες χρήσης έκτακτης για μερικώς δοκιμασμένα εμβόλια.
Ωστόσο, έχει σημειωθεί εξαιρετική πρόοδος σε χρόνο ρεκόρ. Οι δοκιμές έχουν συμπιεστεί με τους κατασκευαστές να πραγματοποιούν δοκιμές Φάσης 1/2 σε ορισμένες περιπτώσεις και δοκιμές Φάσης 2/3 σε άλλες.
Εν τω μεταξύ, έχουν αναπτύξει την ικανότητα να παράγουν εκατοντάδες εκατομμύρια δόσεις και έχουν ξεκινήσει την παραγωγή τους, ακόμη και πριν μάθουν αν το υποψήφιο εμβόλιο λειτουργεί πραγματικά.
Εάν μερικά από αυτά τα εμβόλια δεν είναι κατάλληλα, η παραγωγή θα πρέπει να σταματήσει. Αλλά εάν οι δοκιμές της Φάσης 3 δείξουν ότι λειτουργούν, η ανάπτυξη θα μπορούσε να ξεκινήσει μόλις οι αρμόδιοι φορείς εγκρίνουν οποιοδήποτε από αυτά τα εμβόλια.
Αυτό σημαίνει ότι ο εμβολιασμός με πλήρως εγκεκριμένα εμβόλια θα μπορούσε να ξεκινήσει μόλις ένα χρόνο μετά την ανακάλυψη του νέου ιού. Κάτι που θα αποτελέσει επανάσταση στην ανάπτυξη εμβολίων.
Άτομα χωρίς συμπτώματα μπορούν να μεταδώσουν τον ιό
Ενα ποσοστό μολυσμένων ατόμων - περίπου 20%, σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα- δεν έμφανίζει καθόλου συμπτώματα ενώ κάποιος ακόμα και ασυμπτωματικός μπορεί να μεταδόσει τον ιό.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι εκστρατείες δημόσιας υγείας τονίζουν την ανάγκη να τηρούνται οι αποστάσεις, τη χρήση μάσκας και την υγιεινή των χεριών για όλους και όχι μόνο για άτομα που αισθάνονται άρρωστα.
Μεταλλάξεις
Οι κορονοϊοί γενικά δεν μεταλλάσσονται πολύ γρήγορα σε σύγκριση με άλλες ιογενείς οικογένειες. Τα υποψήφια εμβόλια βασίζονται στη γενετική ακολουθία του SARS-CoV-2, οπότε θεωρητικά μια σημαντική αλλαγή σε αυτή τη σειρά θα μπορούσε να εμποδίσει την αποτελεσματικότητα οποιουδήποτε εμβολίου. Μέχρι στιγμής, αυτό δεν φαίνεται να έχει συμβεί.
Ωστόσο, οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει μικρότερες αλλαγές στο γονιδίωμα. Αυτό που έχει τραβήξει την προσοχή ήταν η ανταλλαγή των «γραμμάτων» που αποτελούν το RNA του ιού, το οποίο δημιούργησε την «παραλλαγή G». Η μεταβολή έγινε νωρίς στην πανδημία και η παραλλαγή G έχει κυριαρχήσει σε όλο τον κόσμο. Οι επιστήμονες δεν μπόρεσαν να καταλάβουν, ωστόσο, αν η παραλλαγή G ξεπερνά τον προκάτοχό της ή αν είναι πιο μεταδοτική ή αν είναι απλώς τυχαία. Και μέχρι στιγμής, δεν έχουν αποδείξει ότι τα άτομα που προσβάλλονται από την παραλλαγή G αρρωσταίνουν περισσότερο ή λιγότερο.
Κορονοϊός και επιφάνειες
Το γενικό συμπέρασμα είναι οτι τα μικρόβια σε επιφάνειες δεν είναι η κύρια οδός μετάδοσης του ιού, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Ωστόσο, πολλές μελέτες δείχνουν οτι οι επιφάνειες γύρω από τα μολυσμένα άτομα μπορούν να μολυνθούν με τον ιό και ο ιός να παραμείνε.
Ο καθαρισμός επιφανειών και η τήρηση της υγιεινής των χεριών είναι ένα βήμα μείωσης του κινδύνου, συμφωνούν όσοι ασχολούνται με τη δημόσια υγεία.
Επανέρχεται ο ιός μετά την ανάρρωση;
Η γενική άποψη είναι οτι μετά την ανάρρωση απο την Covid-19 υπάρχει μια προστασία απο τον ιό αλλά οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη πόσο αυτή διαρκεί.
Πάντως, μέχρι στιγμής παρά τις ατεκμηρίωτες αναφορες, οι ειδικοί δεν έχουν επιβεβαιώσει επανειλημμένες περιπτώσεις Covid-19.
Σύμφωνα με τους ερευνητές τα περισσότερα μολυσμένα άτομα αποκτούν ανοσοαπόκριση που περιλαμβάνει τόσο αντισώματα όσο και ανοσοκύτταρα που καθαρίζoυν ιό για κάποιο χρονικό διάστημα. Οι αναφορές εξασθένησης των επιπέδων αντισωμάτων δημιούργησαν κάποια ανησυχία ότι ίσως η προστασία στο SARS-CoV-2 μπορεί να μην διαρκέσει πολύ. Αλλά οι ανοσολόγοι έχουν επισημάνει ότι τα αντισώματα για άλλους ιούς επίσης μειώνονται. Τα επίπεδά τους αυξάνονται με την εκ νέου έκθεση και μπορούν ακόμα να σταματήσουν την επανεμφάνιση.
Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν με βεβαιότητα ποιο επίπεδο αντισωμάτων απαιτείται για να εμποδίσει τον ιό. Τα άτομα που αναρρώνουν από Covid-19 παράγουν επίσης διαφορετικά επίπεδα αντισωμάτων ενώ είναι πιθανό τα άτομα που δημιουργούν ασθενέστερη αρχική ανοσολογική απόκριση να μην προστατεύονται για κάποιον από την εκ νέου μόλυνση.
Επακόλουθες λοιμώξεις
Δεδομένου ότι οι περισσότεροι ιοί του αναπνευστικού δεν είναι μοναδικές λοιμώξεις - δεν προκαλούν ισόβια ανοσία με τον τρόπο που το κάνει ένας ιός όπως η ιλαρά - υπάρχει πιθανότητα κάποιος να έχει περισσότερες από μία μόλυνση με Covid- 19.
Η εμπειρία με ανθρώπινους κορονοϊούς - που προκαλούν κυρίως κρυολογήματα - υποστηρίζει αυτή την ιδέα. Μια μελέτη παρακολούθησε ασθενείς επο δεκαετίες, μετρώντας τα αντισώματά τους σε τέσσερις ανθρώπινους κοροναϊούς σε τακτά χρονικά διαστήματα και αναζητώντας αλλαγές που θα έδειχναν μια νέα λοίμωξη. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η επαναμόλυνση θα μπορούσε να συμβεί εντός ενός έτους από την πρώτη μόλυνση. Ωστόσο, η μελέτη αυτή δεν έχει περάσει ακόμη από τη διαδικασία αξιολόγησης.
Μερικοί επιστήμονες έχουν θεωρήσει ότι σε επακόλουθες λοιμώξεις, το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να προκαλέσει ταχύτερες αποκρίσεις στο Covid-19, οδηγώντας σε ήπιες λοιμώξεις. Εάν αυτό ισχύει, ο ιός SARS-CoV-2 μπορεί να μεταβεί σε μια λιγότερο τρομακτική απειλή με την πάροδο του χρόνου. Αλλά εξακολουθεί να είναι ένα μεγάλο ερώτημα.
Πόσος ιός χρειάζεται για να μολυνθεί κάποιος;
Πόσο μεγάλη είναι η δόση του SARS-CoV-2 για τη μόλυνση των περισσότερων ανθρώπων; Είναι ένα από τα καίρια ερωτήματα στην έρευνα , δήλωσε η Angela Rasmussen, ειδική για τον κορονοϊό στο Πανεπιστήμιο Columbia. "Δεν γνωρίζουμε την ποσότητα που απαιτείται για να προκληθεί μια λοίμωξη, αλλά φαίνεται ότι πιθανώς δεν είναι μια πολύ μικρή ποσότητα".
Άγνωστο γιατί κάποιοι αρρωσταίνουν και άλλοι όχι
Υπάρχουν κάποιοι σαφείς παράγοντες για το ποιος αντιμετωπίζει υψηλότερους κινδύνους σοβαρής ασθένειας: ηλικιωμένα άτομα καθώς και άτομα με σοβαρές ή χρόνιες παθήσεις.
Όμως, οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι μια σειρά από άλλους υποκείμενους παράγοντες θα μπορούσαν να βοηθήσουν ωστε να αποσαφηνιστεί γιατί οι περισσότεροι υγιείς 30χρονοι απομακρύνουν τον ιό μετά από μερικές ημέρες και μερικοί αρρωσταίνουν σοβαρά. Οι ερευνητές μελετούν γενετικές διαφορές σε ασθενείς, ενώ άλλοι εξετάζουν τον τύπο του αίματος.
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει έναν άλλο πιθανό παράγοντα. Ίσως έως και το ήμισυ του πληθυσμού να έχει Τ κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που αρχικά δημιουργήθηκαν ως απόκριση σε λοίμωξη από έναν από τους κοινούς ιούς που προκαλούσαν κρυολόγημα, αλλά που μπορούν επίσης να αναγνωρίσουν τον SARS-CoV-2. Αυτά τα «αντιδραστικά» κύτταρα Τ θα μπορούσαν να βοηθήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα και να του δώσουν την ώθηση που χρειάζεται για να αποτρέψει σοβαρά συμπτώματα. Όμως οι ερευνητές δεν το γνωρίζουν αυτό με βεβαιότητα.
news247.gr
