Δούρου με αφορμή αποκάλυψη της εφημερίδας «ΕΣΤΙΑ»
Καίρια ερωτήματα σχετικά με δημοσίευμα σύμφωνα με το οποίο με ευθύνη της κυβέρνησης, για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος λαμβάνονται μέτρα τα οποία ενδέχεται να σημαίνουν «απεμπόληση εθνικής επικράτειας και εθνικού πλούτου» απευθύνει η τομεάρχης Εξωτερικών της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Ρένα Δούρου.
Ειδικότερα, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «ΕΣΤΙΑ» για τη βραχονησίδα Σύρνα, «διώχνουν τους βοσκούς και τα πρόβατα (σ.σ. από βραχονησίδες του Αιγαίου) που θεμελιώνουν το κριτήριο της οικονομικής ζωής για να έχουν αποκλειστική οικονομική ζώνη προκειμένου να προστατεύσουν … σαλιγκάρια σαύρες και θαλασσοπούλια».
«Με δεδομένο ότι η Σύρνα περιλαμβάνεται στη λίστα των νησιών τα οποία η Άγκυρα θεωρεί ως ακαθόριστης κυριαρχίας, με δεδομένη την αντίδραση της Τουρκίας που χαρακτήρισε κόκκινες γραμμές την δημιουργία θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο, που εξήγγειλε η Αθήνα, πως θα επηρεάσει τη χάραξή τους;» ρωτά η Ρ. Δούρου προσθέτοντας:
«Τι αντίκτυπο θα έχει σε σχέση με την προκλητική στάση της Τουρκίας που συστηματικά αμφισβητεί, παραβιάζοντας τη Συνθήκη της Λωζάνης και επαναφέροντας το αφήγημα της Γαλάζιας Πατρίδας, την ελληνική κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα;
» Θα πάρει θέση το Υπουργείο ή η κυβέρνηση θα συνεχίσει να επαναπαύεται στο διάτρητο από την επαναλαμβανόμενη τουρκική προκλητικότητα και επιθετικότητα “θετικό κλίμα” της Διακήρυξης της Αθήνας;»
Υπενθυμίζεται ότι η Σύρνα είναι ενταγμένη στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας, γεγονός που κατοχυρώνει τη διασύνδεση της κυριαρχίας στα νησιά του Αιγαίου μέσω της ΕΕ.
Αναλυτικά η δήλωση της Ρένας Δούρου:
«Πως αντιδρά το Υπουργείο Εξωτερικών σε σημερινό δημοσίευμα εφημερίδας (Εστία) σχετικά με την απομάκρυνση (με μνημόνιο του Δήμου Αστυπάλαιας με βοσκό σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και δύο οικολογικών οργανώσεων), κοπαδιών και βοσκών από σύμπλεγμα βραχονησίδων που περιλαμβάνουν και τη βραχονησίδα “Σύρνα”, για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και το ενδεχόμενο να “υπάρξει απεμπόληση εθνικής επικράτειας και εθνικού πλούτου”; Καθώς, όπως σημειώνει η εφημερίδα, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου, στη βάση του Δικαίου της Θάλασσας, για να δικαιούται μια νησίδα να έχει ΑΟΖ πρέπει να έχει κατοίκους και να συντηρεί αυτόνομη οικονομική ζωή.
Με δεδομένο ότι η Σύρνα περιλαμβάνεται στη λίστα των νησιών τα οποία η Άγκυρα θεωρεί ως ακαθόριστης κυριαρχίας, με δεδομένη την αντίδραση της Τουρκίας που χαρακτήρισε κόκκινες γραμμές την δημιουργία θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο, που εξήγγειλε η Αθήνα, πως θα επηρεάσει τη χάραξή τους;
Τι αντίκτυπο θα έχει σε σχέση με την προκλητική στάση της Τουρκίας που συστηματικά αμφισβητεί, παραβιάζοντας τη Συνθήκη της Λωζάνης και επαναφέροντας το αφήγημα της Γαλάζιας Πατρίδας, την ελληνική κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα;
Θα πάρει θέση το Υπουργείο ή η κυβέρνηση θα συνεχίσει να επαναπαύεται στο διάτρητο από την επαναλαμβανόμενη τουρκική προκλητικότητα και επιθετικότητα “θετικό κλίμα” της Διακήρυξης της Αθήνας;
Υπενθυμίζεται ότι η Σύρνα είναι ενταγμένη στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας, γεγονός που κατοχυρώνει τη διασύνδεση της κυριαρχίας στα νησιά του Αιγαίου μέσω της ΕΕ».
Η Τουρκία “άδειασε” την Μεγάλη Βρετανία και πήρε το μέρος της Ελλάδας για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα: “δεν είναι σε γνώση της Άγκυρας «η ύπαρξη εγγράφου που να νομιμοποιεί την αγορά» των Γλυπτών του Παρθενώνα από τον λόρδο Έλγιν”
Την είδηση έδωσε η Ζεϊνέπ Μποζ, επικεφαλής του τμήματος καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων της Τουρκίας, η οποία και δήλωσε ξεκάθαρα στην 24η Σύνοδο των Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσης (ICPRCP), όταν ξεκαθάρισε ότι δεν είναι σε γνώση της Άγκυρας «η ύπαρξη εγγράφου που να νομιμοποιεί την αγορά» των Γλυπτών του Παρθενών από τον λόρδο Έλγιν.
Η Τουρκία δηλαδή πέταξε στο καλάθι των αχρήστων το βασικό επιχείρημα του Ηνωμένου Βασιλείου, βάση του οποίου αρνείται την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα.
Απτό αποτέλεσμα του καλού κλίματος
Την ίδια στιγμή τουρκικές διπλωματικές πηγές σημείωναν στο in ότι η «απόλυτη υποστήριξη της Ελλάδας στο ζήτημα των μαρμάρων του Παρθενώνα είναι ένα από τα απτά αποτελέσματα του θετικού κλίματος μεταξύ των δυο χωρών».
Σταθερή η τουρκική στάση
Οι διπλωμάτες που παρακολουθούν τις εξελίξεις επιμένουν με έμφαση ότι η Τουρκία έχει την ίδια στάση σταθερά και υποστηρίζει πάντα τις ελληνικές θέσεις στο εν λόγω ζήτημα. Ακόμα και έτσι όμως αξιολογούν θετικά τη δήλωση της Άγκυρας, με δεδομένο μάλιστα ότι είχε προηγηθεί και το διάβημα για τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί και η Τουρκία θα μπορούσε να έχει αντιδράσει πιο χλιαρά.
Η στάση της Τουρκίας έδειξε ότι δεν συνδέει τα δύο και αυτό από μόνο του είναι θετικό, όπως επισημαίνουν. Χωρίς να μεγαλοποιείται και χωρίς βεβαίως να υποτιμάται.
Συζήτηση από το 1984
Αρμόδιες πηγές με έδρα την UNESCO στο Παρίσι, σημείωναν μιλώντας στο in ότι το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι στην ημερήσια διάταξη της εν λόγω Επιτροπής από το 1984. Δημιουργώντας μάλιστα και μία δυσφορία γιατί δεν υπάρχει κάποιο αποτέλεσμα τόσα χρόνια. Να σημειωθεί ότι είναι το μοναδικό διεθνές φόρουμ που συζητείται το θέμα.
Στη συγκεκριμένη συνεδρίαση που ολοκλήρωσε τις τριήμερες εργασίες της την Παρασκευή το θέμα ήταν για μία ακόμα φορά στην ατζέντα.
Εξαντλητική προετοιμασία
Με την προετοιμασία εκ μέρους της ελληνικής πλευράς να είναι μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Και να έχει γίνει από το Υπουργείο Πολιτισμού, το γενικό διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης, Νίκο Σταμπολίδη, για την επιστημονική τεκμηρίωση, τη Νομική Υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και τη διπλωματική προεργασία που είχε γίνει από τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στην UNESCO.
Οι επαφές που είχαν προηγηθεί γίνονταν επί σειρά μηνών και έφεραν αποτέλεσμα ώστε να γίνουν περί τις 20 παρεμβάσεις κρατών υπέρ της ελληνικής θεώρησης, έχοντας υιοθετήσει και τη σωστή επιχειρηματολογία, και μηδέν υπέρ του Λονδίνου.
Η μεγαλύτερη στήριξη αριθμητικά δε ήρθε από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, που επίσης διεκδικούν επιστροφές και είχαν γίνει σειρά συναντήσεων, από αραβικά κράτη, δύο κράτη της ΕΕ, η Ιταλία και η Τσεχία.
Η τουρκική δήλωση στερεί το βρετανικό επιχείρημα
Αυτή τη φορά ωστόσο αναγνωρίζεται ως σημαντικό το γεγονός ότι η Τουρκία παρενέβη με το συγκεκριμένο τρόπο και είπε ότι το φιρμάνι που επικαλείται η Βρετανία, έχει ερευνηθεί και δεν υπάρχει. Κάτι που όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές στερεί την αναφορά των βρετανών ότι τα Γλυπτά είναι «νομίμως αποκτηθέντα».
Σημειώνουν δε ότι φιρμάνι δεν είχε παρουσιαστεί ποτέ, στην πραγματικότητα.
Θετική εικόνα
Η εικόνα που υπήρξε στην Επιτροπή εκτιμάται από ελληνικές διπλωματικές πηγές ως θετική.
Σημειώνουν δε ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει μία «αισιοδοξία», σε «λογικό πλαίσιο», όπως έλεγαν, η οποία πηγάζει από σειρά στοιχείων.
Αισιοδοξία γιατί…
Πρώτον, υπάρχει διεθνές κανονιστικό πλαίσιο το οποίο ευνοεί την άποψη της Ελλάδας.
Δεύτερον υπάρχει συγκεκριμένη απόφαση της UNESCO του 2021 που τονίζει και τη διακρατική διάσταση του θέματος, αλλά και που αναγνωρίζει ότι οι βρετανοί έχουν την ευθύνη να το λύσουν.
Τρίτον, είναι πάρα πολύ καλά προετοιμασμένη πάντα η ελληνική αντιπροσωπεία και η Ελλάδα δείχνει ότι είναι εκείνη που θέλει να λυθεί το θέμα, χωρίς ποτέ να έχει πει ότι δεν μπαίνει σε διάλογο και σε ανώτατο επίπεδο.
Τέταρτον, υπάρχει μεταβολή της κοινής γνώμης πολύ σημαντική στη Βρετανία υπέρ της επιστροφής.
Πέμπτον αυξάνεται συνεχώς και από χώρες που δεν θα περίμενε κανείς η πρακτική της επιστροφής στις χώρες προέλευσης. Φέρνουν δε ως παράδειγμα τη Γαλλία, την Ιταλία, πρόσφατα την Ολλανδία. Χώρες όπως λένε οι οποίες μετράνε γιατί έχουν μεγάλα μουσεία. Υπενθυμίζουν ότι και η Ισπανία έδωσε επέστρεψε πρόσφατα στο Μεξικό κάποια χειρόγραφα. Κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα η πρακτική της επιστροφής να αρχίζει να αποκτά δυναμική.
Σε αυτά κάποιοι προσθέτουν και τις επικείμενες εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο, σημειώνοντας τις κατ’ αρχήν θετικές τοποθετήσεις των Εργατικών.
Δεν θα λυθεί άμεσα
Γεγονότα τα οποία σύμφωνα με έμπειρους διπλωμάτες διαμορφώνουν ένα κρίσιμο κατάλληλο περιβάλλον που μπορεί να κάνει την Ελλάδα να δηλώνει αισιόδοξη. «Και μέχρι εκεί». Ωστόσο από αυτά τα στοιχεία δύσκολα αλλάζει κάτι. Αποκτούν μία σταθερότητα και αυτή θα είναι η στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης στην επόμενη φάση, ανάλογα και με το περιβάλλον που θα διαμορφωθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Αφού όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές «κανείς δεν μπορεί να πει ότι το θέμα θα λυθεί άμεσα».
Δυναμική
Σε σχέση δε με τις δυναμικές επιστροφής αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομίας στις χώρες προέλευσης οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι υπάρχουν δύο στρατόπεδα.
Το ένα είναι τα μεγάλα μουσεία του κόσμου, τα οποία φτιάχνονται τη συνύπαρξη πολιτιστικών αγαθών από διάφορες χώρες, με αποτέλεσμα ο επισκέπτης μπαίνοντας να μπορεί να έχει μια εικόνα της πολιτιστικής εξέλιξης της ανθρωπότητας. Και αυτά είναι το Βρετανικό Μουσείο, το Λούβρο, τα Γερμανικά μουσεία κλπ, κυρίως από χώρες που υπήρξαν αποικιακές.
Μία θεώρηση που ίσχυε για πολλά χρόνια και αρχίζει να μεταβάλλεται αφού πλέον εκτιμάται ότι τελικά δεν έχεις την πλήρη εικόνα όταν περνάς από τη μία αίθουσα βλέπεις Γλυπτά από τον Παρθενώνα και στη συνέχεια πας στην Ιταλική Αναγέννηση και ούτω καθεξής.
Η θεώρηση των μεγάλων μουσείων όπως επισημαίνουν πάντως παραμένει εξαιρετικά ισχυρή και με σοβαρά επιχειρήματα που την υποστηρίζουν.
Η άλλη σχολή σκέψης είναι τα πιο εθνικά μουσεία.
Ο ρόλος της Ιταλίας
Και για αυτό οι διπλωμάτες ξεχωρίζουν τη στήριξη της Ιταλίας στις ελληνικές θέσεις, η οποία είναι όπως λένε χώρα των μεγάλων μουσείων.
Η Ελλάδα επικέντρωσε ιδιαίτερα την προσπάθεια της στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, που ζητάνε επίσης πίσω αντικείμενα, στις αραβικές χώρες και τις χώρες της Αφρικής. Τονίζουν δε ότι και η Τουρκία ζητάει να τις επιστραφούν αντικείμενα οθωμανικής πολιτιστικής κληρονομίας και οι θέσεις της συμπίπτουν με της Ελλάδας.
Μεταξύ των χωρών που στήριξαν την Ελλάδα ήταν Ιταλία, Τσεχία, Λιβύη, Ιράκ, Αίγυπτος, Παλαιστίνη, Βενεζουέλα, Παναμάς, Χιλή, Μάλτα, Νικαράγουα, Ονδούρα, Βραζιλία, Γκαμπόν, Ζάμπια και η Ινδία που είναι ισχυρή χώρα.
Αλεξάνδρα Φωτάκη
