Bitcoin, Ethereum, Binance Coin, Tether, Cardano, Solana, XRP, Polkadot, SHIBA, Dogecoin. Αυτά είναι τα δέκα μεγαλύτερα κρυπτονομίσματα σε κεφαλαιοποίηση σήμερα, ενώ υπάρχουν και κυριολεκτικά εκατοντάδες άλλα καθώς ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια. Τι είναι όμως τα κρυπτονομίσματα αυτά, τι ασφάλεια προσφέρουν και πώς πραγματοποιούνται οι συναλλαγές; Με το Bitcoin να κλείνει πλέον αισίως 13 χρόνια ύπαρξης, «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» παρουσιάζουν τις απαντήσεις σε μερικές από τις πιο σημαντικές ερωτήσεις που κάνουν όσοι θέλουν να ασχοληθούν ή να ενημερωθούν για τα κρυπτονομίσματα.
Τα κρυπτονομίσματα είναι περιουσιακά στοιχεία που έχουν δημιουργηθεί ψηφιακά από μια ιδιωτική εταιρεία για να εκτελούνται συναλλαγές σε αγαθά και για αγορά υπηρεσιών. Σε αντίθεση με το κανονικό χρήμα, ένα κρυπτονόμισμα δεν έχει δημιουργηθεί από μια κεντρική τράπεζα και η αξία του μεταφέρεται και καταγράφεται σε ανοικτού τύπου δημόσια «βιβλία» που ονομάζονται blockchain. Προς το παρόν δεν υπάρχει αυξημένη εποπτεία για τα νομίσματα αυτά από κάποιον επίσημο κρατικό ή άλλο φορέα, κάτι που θέλουν να κάνουν κάποιες ρυθμιστικές Αρχές.
Αποτελεί ηλεκτρονικό λογιστικό βιβλίο στο οποίο καταγράφονται συναλλαγές σε ψηφιακά νομίσματα σε ομάδες (blocks) δεδομένων οι οποίες είναι «δεμένες» (chained) μεταξύ τους με συγκεκριμένη σειρά και προστατευμένες από σύνθετους κωδικούς που δημιουργούνται από υπολογιστές. Η δομή αυτή λειτουργεί χωρίς να υπάρχει κεντρικός πυρήνας, όπως είναι η τράπεζα, με αποτέλεσμα οι συναλλαγές να γίνονται πιο άμεσα.
Οι λεπτομέρειες κάθε συναλλαγής πρέπει να επαληθευτούν από δίκτυα υπολογιστών (nodes) πριν να γραφτούν στο «βιβλίο» του blochchain. Οι λεπτομέρειες της συναλλαγής στέλνονται σε όλα τα nodes τα οποία επιλύουν σύνθετα μαθηματικά προβλήματα για να αποδείξουν ότι η συναλλαγή είναι γνήσια και με ισχύ.
Το πρώτο βήμα είναι να επισκεφθεί μία από τις πλατφόρμες που προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες. Αυτό γίνεται είτε μέσω χρηματοπιστωτικών εταιρειών που προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες και υπηρεσίες αγοράς και πώλησης μετοχών, ομολόγων κ.λπ. είτε γίνεται απευθείας από χρηματιστήρια κρυπτονομισμάτων τα οποία παρέχουν τέτοιες υπηρεσίες.
Οι κάτοχοι των κρυπτονομισμάτων είναι υπεύθυνοι και για την ασφάλειά τους. Τα ψηφιακά νομίσματα μπορούν να φυλάσσονται σε υπολογιστή ή σε διαδικτυακά «πορτοφόλια» (wallets) που προσφέρουν πιο άμεσες συναλλαγές. Ομως το γεγονός ότι τα πορτοφόλια αυτά είναι διαδικτυακά τα κάνει πιο ευάλωτα σε επιθέσεις από χάκερ. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να θυμάται κανείς τον προσωπικό του μοναδικό αριθμό/κωδικό που ξεκλειδώνει το πορτοφόλι του για να μπορεί να το ξεκλειδώσει και να έχει πρόσβαση σε αυτό.
Οι τιμές των κρυπτονομισμάτων μπορούν να μεταβάλλονται σε μεγάλο βαθμό. Επίσης επειδή δεν υπάρχει επίσημη εποπτεία από κάποιον φορέα, εάν κάτι πάει στραβά στο πορτοφόλι του χρήστη ή στο χρηματιστήριο κρυπτονομισμάτων ή σε οποιοδήποτε στάδιο της όλης ψηφιακής διαδικασίας, ο χρήστης μπορεί να χάσει όλα του τα χρήματα.
Υπάρχουν κίνδυνοι από την ίδια τη χρήση κρυπτονομισμάτων;
Τα κρυπτονομίσματα δεν συγχωρούν λάθη επειδή πολλά ψηφιακά πορτοφόλια είναι κλειδωμένα μόνο με κωδικό πρόσβασης χωρίς ελπίδα να ανακτηθούν σε περίπτωση απώλειάς του. Εάν χαθεί ο κωδικός πρόσβασης του χρήστη ή γίνει λάθος στη συναλλαγή οι απώλειες είναι σαν να χάνει κανείς το πορτοφόλι του ή να στέλνει μετρητά σε λάθος διεύθυνση. Η υποκλοπή δεν είναι επίσης δύσκολη ειδικά εάν δεν έχει κάποιος ειδικές γνώσεις σε τεχνολογία. Για παράδειγμα, εάν το ψηφιακό πορτοφόλι είναι ξεκλειδωμένο στον υπολογιστή οποιοσδήποτε έχει φυσική πρόσβαση στον συγκεκριμένο υπολογιστή και ξέρει πώς να κάνει τη συναλλαγή θα μπορούσε εύκολα να αδειάσει ολόκληρο το πορτοφόλι με μερικά κλικ.
Είναι μορφή κρυπτονομισμάτων. Σε αντίθεση με το Bitcoin και άλλα κρυπτονομίσματα όμως, αυτά συνδέονται με άλλα στοιχεία ενεργητικού με στόχο να υπάρχουν μικρότερες διακυμάνσεις στις τιμές. Τα περισσότερα stablecoins τα έχει εκδώσει η Tether. Εχουν εκδοθεί επίσης από την USD Coin που ελέγχεται από κοινού από την υπηρεσία πληρωμών Circle και το χρηματιστήριο κρυπτονομισμάτων Coinbase.
Η εξόρυξη (mining) Bitcoin είναι η διαδικασία προσθήκης νέων ομάδων συναλλαγών (γνωστών ως blocks) στο κοινόχρηστο αρχείο συναλλαγών (το blockchain). Υπάρχει συνεχής ανταγωνισμός για να κερδίσει ένας χρήστης το δικαίωμα να προσθέσει ένα νέο μπλοκ στο blockchain. Η συμμετοχή σε αυτόν τον ανταγωνισμό απαιτεί από τους χρήστες να αγοράσουν εξειδικευμένο υλικό εξόρυξης (πανίσχυρους υπολογιστές) με μεγάλες απαιτήσεις ενέργειας. Τα Bitcoin δημιουργούνται (ή εξορύσσονται) από τους αποκαλούμενους miners που συμβάλλουν υπολογιστική ισχύ επιλύοντας πολύπλοκους μαθηματικούς γρίφους μέσω αυτής. Αυτοί οι miners ανταμείβονται για την εργασία τους για την επεξεργασία των συναλλαγών στο blockchain με Βitcoin. Ο συνολικός αριθμός Βitcoin που μπορεί να υπάρξει είναι 21 εκατομμύρια. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν κάτι παραπάνω από 18 εκατομμύρια. Οπότε η εξόρυξή του γίνεται όλο και πιο δύσκολη και πιο ακριβή.
Το μεγαλύτερο κρυπτονόμισμα παραμένει το Bitcoin με κεφαλαιοποίηση που έχει ξεπεράσει πλέον το ένα τρισ. δολάρια. Οι υπέρμαχοι και οι πολέμιοι είναι πολλοί. Οταν το Bitcoin είχε φτάσει σε νέα ιστορικά υψηλά τον περασμένο Νοέμβριο, ο οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί το είχε αποκαλέσει «πλήρως κερδοσκοπικό» και «φούσκα χωρίς ουσιαστική αξία». Επενδυτικές τράπεζες όμως είχαν από τότε αναφέρει σε εκθέσεις τους ότι το Bitcoin έχει τη δυναμική για περαιτέρω κέρδη. Ο μεγάλος κίνδυνος είναι ότι το κρυπτονόμισμα εξακολουθεί παρά τα ρεκόρ να καταγράφει πολύ μεγάλες διακυμάνσεις, ακόμη και σε ημερήσια βάση.
Τους προηγούμενους μήνες πολλά μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια είχαν αποφασίσει να μπουν στο παιχνίδι του κρυπτονομίσματος με αρκετά στελέχη τους να κάνουν λόγο για αντιστάθμισμα ενάντια σε τυχόν υποχώρηση του δολαρίου, όπως αυτή είχε καταγραφεί τους προηγούμενους μήνες, αλλά και του κινδύνου του πληθωρισμού. Οι πολέμιοι προειδοποιούν από την πλευρά τους ότι η αύξηση των επενδύσεων σε Bitcoin από μεγαλύτερα αλλά και από μικρά χαρτοφυλάκια τείνει να δημιουργήσει φούσκα. Οπως λένε, τα επίπεδα τιμών μπορεί να αποδειχθούν μη βιώσιμα – αν και η κερδοσκοπική μανία που επικρατεί μπορεί στο μεταξύ να οδηγήσει ακόμη πιο ψηλά τις τιμές.
Η στροφή σε διάφορα κρυπτονομίσματα έχει οδηγήσει για πρώτη φορά στην ιστορία την κεφαλαιοποίησή τους πάνω από τα επίπεδα του 1 τρισ. δολαρίων. Σύμφωνα με το Bloomberg, τα κρυπτονομίσματα έπιασαν για πρώτη φορά τη λογιστική αυτή αξία μετά την πενταπλάσια άνοδο της κεφαλαιοποίησής τους μέσα στο 2020.
Με τις ρυθμιστικές Αρχές να παρακολουθούν τις εξελίξεις, οι εταιρείες που ασχολούνται με κρυπτονομίσματα ενισχύουν συνεχώς το δυναμικό τους με λομπίστες για να επηρεάσουν το υπό διαμόρφωση ρυθμιστικό περιβάλλον. Οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές του Bitcoin το βλέπουν ως ένα σύγχρονο σύστημα συναλλαγών και μέσο αντιστάθμισης του πληθωρισμού, ενώ οι πολέμιοι εκφράζουν ανοικτά ανησυχίες ότι δημιουργείται κερδοσκοπική φούσκα.
