Όλοι το έχουμε σκεφτεί. Πώς γίνεται να συζητάμε κάτι με έναν φίλο μας και λίγες ώρες αργότερα να βλέπουμε διαφήμιση στο Facebook που να διαφημίζει ακριβώς αυτό;
Η πρώτη και ίσως πιο απλοϊκή σκέψη είναι πως το Facebook κρυφακούει αυτά που λέμε. Πιάνει λέξεις κλειδιά και στη συνέχεια μας διαφημίζει προϊόντα, σχετικά με αυτά που συζητήσαμε.
Ωστόσο η αλήθεια δεν είναι τόσο απλή. Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: Όχι το Facebook δεν μας κρυφακούει…
Ναι ξέρει τι λέμε και ναι η διαφημίσεις του είναι… τρομακτικά προσωποποιημένες. Όμως ο λόγος είναι άλλος.
Η σκληρή αλήθεια είναι ότι το Facebook δεν χρειάζεται να κάνει τεχνικά θαύματα για να σας παρακολουθήσει. Έχει ήδη πολύ καλύτερους τρόπους για να το κάνει, από το να σας κρυφακούσει, εξηγεί ο Αντόνιο Γκαρσία Μαρτίνες, συγγραφέας και επιχειρηματίας τεχνολογίας με τις μεγαλύτερες πωλήσεις των New York Times.
«Δεν είναι κάθε τρομακτικά ακριβής διαφήμιση που βλέπετε καθαρό αποκύημα των γνωστικών σας προκαταλήψεων. Να θυμάστε ότι το Facebook μπορεί να σας βρει σε οποιαδήποτε συσκευή έχετε κάνει ποτέ check-in στο Facebook. Μπορεί να εκμεταλλευτεί όλα όσα γνωρίζουν οι λιανοπωλητές για εσάς, και μερικές φορές ακόμη και να παρακολουθεί τις αγορές σας στο κατάστημα, μόνο με μετρητά».
Έτσι, μπορεί να ισχυρίζεστε ότι το Facebook πρέπει να άκουσε την ιδιωτική σας συνομιλία χθες σχετικά με τον γάμο ενός φίλου και στη συνέχεια να σας σερβίρισε μια διαφήμιση για γαμήλια κοστούμια, χωρίς εσείς να έχετε ψάξει κάτι σχετικό στο google σχετικά με τον γάμο εδώ και χρόνια.
Όμως υπάρχουν δεκάδες άλλα σημεία δεδομένων που έχει το σύστημα για εσάς για να καθορίσει τι θα πρέπει να δείτε σε κάθε δεδομένη στιγμή. Το σύστημα όχι μόνο γνωρίζει ακριβώς πού βρίσκεστε κάθε στιγμή, αλλά και ποιοι είναι οι φίλοι σας, τι τους ενδιαφέρει και με ποιους περνάτε χρόνο.
Μπορεί να σας παρακολουθεί σε όλες τις συσκευές σας, να καταγράφει τα μεταδεδομένα κλήσεων και κειμένων στα τηλέφωνα Android και ακόμη και να σας παρακολουθεί να γράφετε κάτι που τελικά διαγράφετε και δεν στέλνετε ποτέ στην πραγματικότητα.
Η βαθιά ανησυχητική συνέπεια όλων αυτών είναι ότι η πλούσια «φλέβα δεδομένων» που συλλέγονται συνεχώς μπορεί να αξιοποιηθεί από έναν αλγόριθμο για να προβλέψει ουσιαστικά τι συζητάτε εσείς και οι φίλοι σας και να σας σερβίρει μια διαφήμιση που είναι απόλυτα προσαρμοσμένη στις τρέχουσες ανάγκες σας.
Παρόλο που αυτοί οι αλγόριθμοι διαφημίσεων του Facebook δεν είναι σχεδόν τέλειοι (προσπαθήστε να προσέξετε πόσο συχνά σας σερβίρονται διαφημίσεις που είναι εντελώς άσχετες με τα ενδιαφέροντά σας), το απλό γεγονός ότι είναι τόσο ανατριχιαστικά σωστοί, ακόμη και μερικές φορές, είναι η πραγματική συνωμοσία εδώ.
Είναι σχεδόν αδύνατο για ένα ανθρώπινο μυαλό να καταλάβει πώς λειτουργούν αυτοί οι πολύπλοκοι αλγόριθμοι. Ο τρόπος με τον οποίο επεξεργάζονται τεράστιους όγκους προσωπικών δεδομένων για να αποφασίσουν ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να προβάλουν μια συγκεκριμένη διαφήμιση είναι πιθανώς πέρα από την κατανόηση ακόμη και των μηχανικών που σχεδιάζουν τους αλγόριθμους.
Από πολλές απόψεις, είναι λογικό τόσοι πολλοί άνθρωποι να πιστεύουν ακόμα στη συνωμοσία των μικροφώνων. Είναι πολύ πιο εύκολο να καταλάβουμε πώς το Facebook σας παρουσίασε αυτή την προφητική διαφήμιση αν φανταστούμε ότι απλώς κρυφάκουσε τη συζήτηση που είχατε χθες με τους φίλους σας.
Αλλά όπως συμβαίνει με πολλά πράγματα στη ζωή, η αλήθεια τυχαίνει να είναι πολύ πιο περίπλοκη και πολύ πιο ενοχλητική.
