Με αφορμή το «Νέο Αγόρι», μια ταινία του συμπατριώτη της Γουόρικ Θόρντον στην οποία ανέλαβε την παραγωγή και πρωταγωνιστεί, η σπουδαία ηθοποιός συζητά με τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο. Αποκαλύπτει ένα δύσκολο παιδικό βίωμα, μιλά για τις έννοιες του θαύματος και του σωτήρα, θυμάται πώς γνώρισε τον Χρήστο Νίκου και τι την έλκει στο σινεμά που αυτός οραματίζεται. 

Η Κέιτ Μπλάνσετ αποδεικνύει πως είναι μια ολοκληρωμένη, ευσυνείδητη κινηματογραφίστρια, βοηθώντας σκηνοθέτες που ξεχωρίζει, ως παραγωγός ιδιαίτερων projects τα οποία χωρίς την ένθερμη παρουσία της δεν θα έβλεπαν το φως.

Εκτός από τεράστια ηθοποιός, μια από τις σπουδαιότερες εν ζωή ερμηνεύτριες μιας πλειάδας ρόλων, από την αξέχαστα βασιλική Ελισάβετ, την ευάλωτα αυταρχική Χέπμπορν στον «Ιπτάμενο Κροίσο» και την οσκαρική Τζάσμιν, ως τη μυθική Γκαλάντριελ, τους 13 ρόλους στο «Μανιφέστο» και το στέμμα της καριέρας της, ως Λίντια Ταρ, η Κέιτ Μπλάνσετ αποδεικνύει πως είναι μια ολοκληρωμένη, ευσυνείδητη κινηματογραφίστρια, βοηθώντας σκηνοθέτες που ξεχωρίζει, ως παραγωγός ιδιαίτερων projects τα οποία χωρίς την ένθερμη παρουσία της δεν θα έβλεπαν το φως. Όπως το «Νέο Αγόρι», του συμπατριώτη της Γουόρικ Θόρντον, του Αβορίγινα σεναριογράφου και σκηνοθέτη ο οποίος υπογράφει μια υπερβατική, λουσμένη στο κεχριμπαρένιο φως της Νότιας Αυστραλίας ταινία για ένα αγόρι που σώζει η μοναχή Αϊλίν, δηλαδή η Μπλάνσετ σε έναν ρόλο ταυτόχρονα ανάλαφρο και βασανισμένο. Μέσω zoom, μιλάμε μεταξύ Λονδίνου και Αθήνας, μας συστήνει τον αγαπημένο της Γουόρικ, αποκαλύπτει ένα δύσκολο, προσωπικό βίωμα από την παιδική της ηλικία, εξηγεί τη δική της εκδοχή για τις έννοιες του θαύματος και του σωτήρα, αποκαλύπτει τα καινούργια της σχέδια, και θυμάται πώς γνώρισε τον Χρήστο Νίκου και τι την έλκει στο σινεμά που αυτός οραματίζεται. 

— Πάει ένας χρόνος από τότε που είχα τη χαρά και την τιμή να συνομιλήσω μαζί σας στο Λονδίνο με την ευκαιρία του «Tar». Οπότε, με τι ασχοληθήκατε από τότε, αγαπητή Κέιτ;
(χαμογελάει) Έκανα παύση για το 2023, και προφανώς προέκυψε η απεργία του κλάδου μας, που υπήρξε επώδυνη για τη βιομηχανία του κινηματογράφου. Σε αυτήν τη δύσκολη περίσταση, είχα το προνόμιο να μην εργαστώ αλλά και τη δυσκολία της κυκλοφορίας τριών ταινιών στις οποίες ήμουν παραγωγός, δηλαδή του «Fingernails» του Χρήστου Νίκου, του «Shayda» της Νόορα Νιασάρι και του «Το Νέο Αγόρι» του Γουόρικ Θόρντον. Ωστόσο, επειδή εγώ δεν είχα τη δυνατότητα να προωθήσω αυτές τις ταινίες με την παρουσία μου κάτω από το συγκεκριμένο πλαίσιο, δόθηκε η ευκαιρία στον σκηνοθέτη της ταινίας «Το Νέο Αγόρι», τον Γουόρικ Θόρντον, να ταξιδέψει σε πόλεις όπως στη Ρώμη και τη Θεσσαλονίκη, να τον γνωρίσει καλύτερα το κοινό σε φεστιβάλ και να ζυμωθεί κατά κάποιον τρόπο με τη δημιουργία του. Στο μεταξύ, πρόλαβα να τελειώσω τα γυρίσματα της νέας ταινίας του Τζιμ Τζάρμους, «Father, Mother, Sister, Brother», και επίσης του Γκάι Μάντιν, «Rumours». 

Η ταινία μιλάει για την αδυναμία κατανόησης της διαφορετικότητας. Η μοναδική λύση της κοινότητας είναι να δέσει το Νέο Αγόρι σε έναν στύλο και να αρνηθεί να δει κατάματα τι πραγματικά είναι. 

— Ωωω, αφήνετε τα καλύτερα στο τέλος! Με τον Γκάι Μάντιν, τελικά, σας αρέσουν πολύ οι κινηματογραφικές περιπέτειες.
Έτσι φαίνεται. Είμαι φαν του Γκάι Μάντιν εδώ και πάρα πολύ καιρό!

— Οκ. Ας μιλήσουμε όμως λίγο για αυτόν τον ξεχωριστό τύπο, τον Γουόρικ Θόρντον, που έτυχε να γνωρίσω κι εγώ στη Θεσσαλονίκη τον περασμένο Νοέμβριο. Είναι σαν χάρτης της φιλμογραφίας του. Όταν τον γνωρίζεις, είναι σαν να σου προσφέρει αυτοπροσώπως τα κλειδιά για τις ταινίες του, να σου λέει πως για να πορευτείς και να νιώσεις, θα πρέπει να αντέξεις τη σύγκρουση της βιαιότητας με την ομορφιά.

Αν δεις τις προηγούμενες δουλειές του, ειδικά το «Samson and Delilah» και το «Sweet Country», το «Νέο Αγόρι» είναι σαφώς πιο τρυφερό, αν και πραγματεύεται τη θρησκεία που έχει υπάρξει βάναυση προς τους αυτόχθονες πληθυσμούς, και την πνευματικότητα των ιθαγενών. Υπάρχουν εντάσεις στον ίδιο τον Γουόρικ, που αποτυπώνονται με υπόγειο τρόπο στην ταινία, όπως και μια μαγευτική ομορφιά που κατακλύζει το έργο. Δάκρυα και γέλια χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο αυτόν όταν τον γνωρίζεις καλύτερα, και η συνεργασία μαζί του είναι μια απίστευτη εμπειρία. 

Η Κέιτ Μπλάνσετ με τον σκηνοθέτη της ταινίας Γουόρικ Θόρντον.

— Μα και για μένα, που τον είδα όχι παραπάνω από ένα τέταρτο, πόσο μάλλον για εσάς που δουλέψατε μαζί του για τόσο καιρό. Γιατί σας ενδιέφερε αυτό το project, τι ελκυστικό βρήκατε;
Είχαμε μια μεγάλη κουβέντα κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τότε που η επικοινωνία ήταν σπάνια αλλά βαθιά όταν προέκυπτε. Όπως κι αυτός, είχα μια λαχτάρα επιστροφής στην πατρίδα, ένιωθα νόστο. Μιλήσαμε πολύ, και επιστρέψαμε στην παιδική μας ηλικία, στα βιώματά μας. Εκείνος μου αποκάλυψε πως εκπαιδεύτηκε από Ισπανούς μοναχούς, κάτι που δεν ήξερα, δηλαδή το κεφάλαιό του με τον καθολικισμό, κι εγώ, όταν έχασα τον πατέρα μου πολύ νέα, έτρεξα γρήγορα προς τη μεριά της Εκκλησίας για να βρω παρηγοριά, περιμένοντας το χέρι του Θεού να με ακουμπήσει από ψηλά, να με ανακουφίσει λέγοντάς μου «μην ανησυχείς, κοριτσάκι μου, όλα θα πάνε καλά, θα συναντηθείς πολύ σύντομα με τον μπαμπά σου», κάτι που δεν συνέβη, οπότε πήγα παρακάτω!

Μοιραζόμασταν λοιπόν παρόμοιες συγκρούσεις με την Εκκλησία, την αμφιβολία και τη λαχτάρα, και σε κάποια στιγμή μου λέει, «άκου, καλή μου φίλη, έχω γράψει ένα σενάριο, δεν ξέρω αν είναι σκατά ή χρυσάφι, αλλά θα ήθελα να το διαβάσεις». Και το βρήκα υπέροχο, έτοιμο καλούπι για ταινία, κινηματογραφιστής είναι άλλωστε, με ιδιαίτερη γραφή. Δέχτηκα να τον βοηθήσω στην παραγωγή, και υπήρχε ο ρόλος του ιερέα, που ο σύζυγός μου του πρότεινε να αλλάξουμε το φύλο, να γίνει μοναχή που προΐσταται της λειτουργίας, περιμένοντας ένα θαύμα, και να γίνει όλο το θέμα πιο ενδιαφέρον, χωρίς να πειραχτεί το κείμενο. Γιατί το δίλημμα είναι πιο πλούσιο για όλους τους χαρακτήρες, και προκύπτει μια κοινότητα που κρύβει ένα μυστικό. Τώρα, αυτό που με τράβηξε είναι η απροσδόκητη φύση του σεναρίου αλλά και το ταξίδι της κινηματογράφησης με τον Γουόρικ, αν λάβουμε υπόψη πως το έγραψε με οργή και πόνο, το σκέφτηκε κατά τη διάρκεια του μοντάζ για να το «λεπτύνει» στις αιχμές του και να συζητήσει με τους θεατές ανά τον κόσμο τις αντιδράσεις που προκαλεί, με δεδομένο το πρόσφατο, κρίσιμο δημοψήφισμα για τη Φωνή των Αυτοχθόνων Πληθυσμών στην Αυστραλία το 2023 (σ.σ. που έληξε με αρνητικό αποτέλεσμα εκπροσώπησης). Ήταν μια αυθεντικά ασυνήθιστη εμπειρία. 

Μια υπερβατική, λουσμένη στο κεχριμπαρένιο φως της Νότιας Αυστραλίας ταινία για ένα αγόρι που σώζει η μοναχή Αϊλίν, δηλαδή η Μπλάνσετ σε έναν ρόλο ταυτόχρονα ανάλαφρο και βασανισμένο.

«Δάκρυα και γέλια χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο αυτό όταν τον γνωρίζεις καλύτερα, και η συνεργασία μαζί του είναι μια απίστευτη εμπειρία», λέει η Μπλάνσετ για τον σκηνοθέτη Γουόρικ Θόρντον. 

— Ως μη θρησκευόμενος, ομολογώ πως η έννοια του θαύματος συχνά με δελεάζει, σαν πειρασμός…

Με ποιον τρόπο; Θέλω να πω, γιατί σας προκαλεί αυτό το συναίσθημα;

— Ενδεχομένως είναι μια καταπιεσμένη πίστη στην ελπίδα, που, παρεμπιπτόντως, είναι ένα καθαρά ανθρώπινο ψυχικό χαρακτηριστικό, που έχει υποστεί κανονική αρπαγή από τις θρησκείες και η σημασία του έχει εκτροχιαστεί. Εσείς πιστεύετε σε κάτι ανάμεσα στο «εύρηκα» και το θαύμα, όπως ίσως περιμένει μια ζωή η μοναχή της ταινίας το άνωθεν σημάδι, και το βρίσκει, βλέποντας μπροστά της το όραμα του μικρού, μαύρου Ιησού;
Το «εύρηκα» είναι μια στιγμή ανακάλυψης, σωστά;

— Ναι, σαν ένα μικρό θαύμα!

Στο άκουσμα της λέξης θαύμα, αισθάνομαι κάποιον να παραδίδεται, με μια παθητικότητα. Και νομίζω πως η ελπίδα χρειάζεται πολύ κουράγιο, μου μοιάζει με έναν απώτερο σκοπό, τον ανώτερο στόχο που βάζεις για να πετύχεις με μόχθο και μια ζωή προσπαθείς γι' αυτόν στο περιθώριο των καθημερινών δραστηριοτήτων σου. Το θαύμα φαντάζει στα δικά μου μάτια ακατόρθωτο. Θυμάμαι τον Τέρενς Ντέιβις να λέει πως η Εκκλησία σε ωθεί σε αποτυχία γιατί ποτέ δεν μπορείς να σταθείς στο ύψος της, να φτάσεις στα ιδανικά που έχει θέσει για τον κάθε πιστό. Και η καλόγρια που υποδύομαι ασφυκτιά από το αίσθημα της προσωπικής αποτυχίας. Επίσης πιστεύω πως πολλές κοινωνίες, όπως η αυστραλιανή, σπρώχνουν τις συλλογικές τους αποτυχίες κάτω από το χαλί. Η ταινία μιλάει για την αδυναμία κατανόησης της διαφορετικότητας. Η μοναδική λύση της κοινότητας είναι να δέσει το Νέο Αγόρι σε έναν στύλο και να αρνηθεί να δει κατάματα τι πραγματικά είναι. 

— Εδώ ήθελα να προσθέσω, ομολογώντας τον θαυμασμό μου, πόσο σπουδαία ηθοποιός είστε, γιατί ενώ διαβάσατε αυτή την ιστορία στο σενάριο, καταλάβατε τι συμβαίνει με τέτοια βαθύτητα που προσδώσατε την απαραίτητη ελαφράδα στον χαρακτήρα σας, το χιούμορ και την ανάσα σε όλο αυτό που συμβαίνει, αλλιώς θα ήταν δυσβάσταχτο για εμάς να παρακολουθήσουμε το πυκνό πάθος του παιδιού και των ανθρώπων γύρω του.

(χαμογελώντας) Μα είναι αυτό που σας είπα νωρίτερα, με την αλλαγή του φύλου. Στη θέα του αγοριού, ο ιερέας θα είχε την αντίδραση του απόντα πατέρα, ενώ μια κληρικός που τελεί τα μυστήρια και τη λειτουργία φέρνει μια αναπάντεχη ανατροπή στο βάρος. Ήταν τρομερή ευκαιρία για μένα, και ούτως ή άλλως είχα μια μεγάλη νοσταλγία για την πατρίδα μου εκείνην την περίοδο, ήθελα τόσο να επιστρέψω. 

 Ποια ήταν η τελευταία σας δουλειά στην Αυστραλία;

Βασικά ήταν η παραγωγή του τηλεοπτικού «Stateless» με έναν μικρό ρόλο, λίγο πριν το lockdown. Κι εδώ βοήθησα στη χρηματοδότηση, και πάλι με επίκεντρο τη Νότια Αυστραλία. Όπως κι εσείς είμαι σίγουρη πως αγαπάτε την Ελλάδα, μαγνητίζομαι από τη χώρα μου, διαθέτει θησαυρούς πολιτισμού, διαθέτει πολύ πλούσια κουλτούρα.

— Πρόσφατα αναφερθήκατε στη διάτρητη έννοια του Σωτήρα, κάτι θέλατε να καταδείξετε με αυτό, φαντάζομαι.
Ναι, επιθυμούσα να πω πως οποιονδήποτε επιλέγουμε να μας σώσει, τον τοποθετούμε σε ένα καλάθι με τρύπες. Πολύ σύντομα θα βυθιστεί από εμάς τους ίδιους που τον πιστέψαμε, θα τον απολύσουμε, θα τον πετροβολήσουμε, θα τον εξορίσουμε από την αποστολή που του εμπιστευθήκαμε. 

— Κάπως έτσι ήθελα να ολοκληρώσουμε την κουβέντα μας, με τον δικό σας ας πούμε σωτήριο ρόλο, όχι με όρους Μεσσία, αλλά στο πλαίσιο της κινηματογραφικής αρωγής της παραγωγού. Όπως στην περίπτωση του Χρήστου Νίκου, για τον οποίο ήσασταν executive producer στα «Μήλα» και το «Fingernails». Τι σας τράβηξε στη γραφή του;

Μιας και μιλάμε για θαύματα, γνωριστήκαμε όλως τυχαίως στη Βενετία, όταν εγώ ήμουν πρόεδρος στην κριτική επιτροπή του επίσημου διαγωνιστικού τμήματος κι εκείνος διαγωνιζόταν σε άλλο τμήμα, το Orizzonti. Τον συναισθάνομαι πραγματικά. Διαθέτει ισχυρό πάθος και αγαπά βαθιά το σινεμά. Κι έπειτα, να βγάζει την πρώτη του ταινία κατά τη διάρκεια του lockdown και η δεύτερη να πέφτει πάνω στην απεργία, ποιες είναι οι πιθανότητες; (γελάει). Ευτυχώς είχαμε υπέροχο επιτελείο ηθοποιών στο «Fingernails», την αγάπησα την ταινία, ήταν πολύ εγκάρδια. 

— Σας ευχαριστώ κι εγώ από καρδιάς.

Χάρηκα πολύ που σας είδα ξανά. 

Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος