Tο ευρωπαϊκό διαστημικό τηλεσκόπιο Ευκλείδης αποκάλυψε τις πρώτες του εικόνες από τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο χάρτη του σύμπαντος, με περισσότερους από 14 εκατομμύρια γαλαξίες, ταξιδεύοντας μας σε μια σπάνια κατάδυση στον ουρανό.
Οι νέες εικόνες που κόβουν την ανάσα κυκλοφόρησαν στο Διεθνές Αστροναυτικό Συνέδριο στο Μιλάνο στις 15 Οκτωβρίου, θα αποτελέσουν το πρώτο κομμάτι αυτού του «κοσμικού άτλαντα». Το τεράστιο «ψηφιδωτό» του σύμπαντος είναι το πρώτο teaser της ευρείας έρευνας που θα καλύψει ο Ευκλείδης σε
διάστημα έξι ετών, και προέκυψε από το υνδυασμό 260 παρατηρήσεων που συλλέχθηκαν μέσα σε μόλις δύο εβδομάδες.
Ο ESA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος) έδωσε στη δημοσιότητα ένα νέο ψηφιδωτό 208 gigapixel από εικόνες που ελήφθησαν από το Euclid, μια αποστολή με τη συμβολή της NASA που θα εκτοξευθεί το 2023 για να μελετήσει γιατί το σύμπαν διαστέλλεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν τον όρο «σκοτεινή ενέργεια» αναφερόμενοι στην άγνωστη αιτία αυτής της επιταχυνόμενης διαστολής. Πολλοί από τους 14 εκατομμύρια γαλαξίες της αρχικής εικόνας θα χρησιμοποιηθούν για τη μελέτη της κρυφής επιρροής της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας στο Σύμπαν.
Το «μωσαϊκό» περιλαμβάνει 260 παρατηρήσεις σε ορατό και υπέρυθρο φως που έγιναν μεταξύ 25 Μαρτίου και 8 Απριλίου του τρέχοντος έτους. Μέσα σε μόλις δύο εβδομάδες, ο Ευκλείδης κάλυψε 132 τετραγωνικές μοίρες του νότιου ουρανού – περισσότερο από 500 φορές την έκταση του ουρανού που καλύπτει μια πανσέληνος.
Το ψηφιδωτό αντιπροσωπεύει το 1% της ευρείας έρευνας που θα πραγματοποιήσει ο Euclid σε διάστημα έξι ετών. Κατά τη διάρκεια αυτής της έρευνας, το τηλεσκόπιο παρατηρεί τα σχήματα, τις αποστάσεις και τις κινήσεις δισεκατομμυρίων γαλαξιών σε απόσταση μεγαλύτερη από 10 δισεκατομμύρια έτη φωτός. Με τον τρόπο αυτό, θα δημιουργήσει τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο κοσμικό χάρτη που έχει γίνει ποτέ.
Αυτό το πρώτο κομμάτι του χάρτη περιέχει ήδη περίπου 100 εκατομμύρια αστέρια και γαλαξίες. Περίπου 14 εκατομμύρια από αυτούς τους γαλαξίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τον Ευκλείδη για τη μελέτη της κρυφής επιρροής της σκοτεινής ενέργειας στο σύμπαν.
«Έχουμε ήδη δει όμορφες, υψηλής ανάλυσης εικόνες μεμονωμένων αντικειμένων και ομάδων αντικειμένων από το Euclid. Αυτή η νέα εικόνα μας δίνει επιτέλους μια γεύση από το μέγεθος της περιοχής του ουρανού που θα καλύψει ο Euclid, η οποία θα μας επιτρέψει να κάνουμε λεπτομερείς μετρήσεις δισεκατομμυρίων γαλαξιών», δήλωσε ο Jason Rhodes, παρατηρησιακός κοσμολόγος στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης της NASA στη Νότια Καλιφόρνια, ο οποίος είναι ο επιστημονικός υπεύθυνος των ΗΠΑ για τον Euclid και κύριος ερευνητής της επιστημονικής ομάδας Euclid της NASA για τη σκοτεινή ενέργεια.
Πολλοί Γαλαξίες
Παρόλο που αυτό το κομμάτι του διαστήματος δείχνει μόνο το 1% της συνολικής περιοχής έρευνας του Euclid, οι ευαίσθητες κάμερες του διαστημικού σκάφους κατέγραψαν έναν απίστευτο αριθμό αντικειμένων με μεγάλη λεπτομέρεια. Η μεγέθυνση της εικόνας κατά 600 φορές αποκαλύπτει την περίπλοκη δομή ενός σπειροειδούς γαλαξία στο σμήνος γαλαξιών Abell 3381, σε απόσταση 470 εκατομμυρίων ετών φωτός.
«Αυτό που πραγματικά με εντυπωσιάζει σε αυτές τις νέες εικόνες είναι το τεράστιο εύρος της φυσικής κλίμακας», δήλωσε ο Mike Seiffert του JPL, επιστήμονας του προγράμματος για τη συνεισφορά της NASA στον Ευκλείδη. «Οι εικόνες αποτυπώνουν λεπτομέρειες από συστάδες αστεριών κοντά σε έναν μεμονωμένο γαλαξία μέχρι μερικές από τις μεγαλύτερες δομές του σύμπαντος. Αρχίζουμε να βλέπουμε τις πρώτες ενδείξεις για το πώς θα μοιάζουν τα πλήρη δεδομένα του Euclid όταν ολοκληρωθεί η κύρια έρευνα».
Ορατά είναι επίσης τα νέφη αερίου και σκόνης που βρίσκονται ανάμεσα στα άστρα του δικού μας γαλαξία. Ορισμένες φορές αποκαλούνται «γαλαξιακά σύννεφα» επειδή μοιάζουν με τα σύννεφα του γαλαξία στη Γη, και αυτά τα σύννεφα μπορούν να παρατηρηθούν από την κάμερα ορατού φωτός του Euclid επειδή αντανακλούν το ορατό φως του Γαλαξία μας.
Το ψηφιδωτό που κυκλοφόρησε σήμερα είναι μια πρόγευση για το τι πρόκειται να ακολουθήσει από το Euclid. Η αποστολή σχεδιάζει να απελευθερώσει 53 τετραγωνικές μοίρες της έρευνας του Ευκλείδη, συμπεριλαμβανομένης μιας προεπισκόπησης των περιοχών του Βαθέος Πεδίου του Ευκλείδη, τον Μάρτιο του 2025 και να απελευθερώσει το πρώτο έτος των κοσμολογικών δεδομένων της το 2026.
Η επικείμενη αποστολή της NASA Nancy Grace Roman θα μελετήσει επίσης τη σκοτεινή ενέργεια – με τρόπους που συμπληρώνουν τον Ευκλείδη. Οι σχεδιαστές της αποστολής θα χρησιμοποιήσουν τα ευρήματα του Euclid για να ενημερώσουν την εργασία της Roman για τη σκοτεινή ενέργεια. Η αποστολή Roman, η οποία έχει προγραμματιστεί να εκτοξευθεί τον Μάιο του 2027, θα μελετήσει ένα μικρότερο τμήμα του ουρανού από τον Ευκλείδη, αλλά θα παρέχει εικόνες υψηλότερης ανάλυσης εκατομμυρίων γαλαξιών και θα κοιτάξει βαθύτερα στο παρελθόν του σύμπαντος, παρέχοντας συμπληρωματικές πληροφορίες. Επιπλέον, το Roman θα ερευνήσει κοντινούς γαλαξίες, θα βρει και θα ερευνήσει πλανήτες σε όλο τον γαλαξία μας, θα μελετήσει αντικείμενα στα περίχωρα του ηλιακού μας συστήματος και πολλά άλλα.
