Την προηγούμενη Δευτέρα, δεύτερη ημέρα της μεγάλης πυρκαγιάς, βρέθηκα στα Ροζενά. Η απογοήτευση ήταν διάχυτη. Οι ισχυροί άνεμοι είχαν ήδη κάνει τη δουλειά τους. Εκ των πολλών περισσότερων, χιλιάδες καλλιεργημένα στρέμματα κάηκαν. Το Σάββατο πήγα στο Δερβένι. Συνάντησα παραγωγούς της πληγείσας περιοχής με την ιδιότητα του πολιτευτή αλλά και ως πρώην Αντιπρόεδρος του ΕΛΓΑ. Συζητήσαμε εκτενώς για τις ζημιές από την πυρκαγιά, τους εξήγησα τη διαδικασία για την οικονομικής τους ενίσχυση, μου υπέβαλαν εύστοχα ερωτήματα, συζητήσαμε για την επόμενη μέρα.
Η πυρκαγιά της προηγούμενης εβδομάδας ήταν η μεγαλύτερη του 2024. Εκτός από το μέγεθος της καταστροφής σε φυσικό πλούτο και υποδομές, η απώλεια δύο νέων ανθρώπων είναι αυτή που θα την κάνει αλησμόνητη με τον χειρότερο τρόπο. Δεν υπάρχουν, ωστόσο, πολλές επιλογές. Πρέπει άμεσα η τοπική κοινωνία να συνέλθει από το σοκ της καταστροφής και να ξαναπατήσει στα πόδια της.
Προς την κατεύθυνση αυτή, κρίσιμη είναι η σωστή και έγκαιρη καθοδήγηση των πληγέντων από τον ΕΛΓΑ και την Περιφέρεια. Ο ΕΛΓΑ θα επιληφθεί της οικονομικής ενίσχυσης των παραγωγών για την ανασύσταση του φυτικού κεφαλαίου, την αντικατάσταση ζωικού κεφαλαίου, την αποκατάσταση ζημιών παγίου κεφαλαίου και εξοπλισμού και την καταστροφή αποθηκευμένων προϊόντων, σύμφωνα με τον νέο Κανονισμό Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων (ΦΕΚ 1151 Β΄/19.2.2024), μέσω δε της Περιφέρειας θα ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός της Κρατικής Αρωγής με σκοπό την επιχορήγηση για την αντιμετώπιση ζημιών από την εν λόγω πυρκαγιά, κατά το μέρος που αυτές δεν καλύπτονται από τον Κανονισμό Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων του ΕΛΓΑ. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την έκταση των ζημιών σε καλλιεργημένες εκτάσεις, δύο είναι οι προτεραιότητες: η αξιοποίηση της δυνατότητας χορήγησης προκαταβολής από τον ΕΛΓΑ και η επιτάχυνση των διαδικασιών.
Πέραν τούτων, όμως, τα οποία είναι θεσμοθετημένα δικαιώματα και εναπόκειται στις αρμόδιες υπηρεσίες να εφαρμόσουν τις προβλεπόμενες διαδικασίες γρήγορα και αποτελεσματικά, κρίσιμος είναι ο τρόπος που θα δρομολογηθεί η επανεκκίνηση στην πληγείσα περιοχή. Τα πάγια αιτήματα και οι ανάγκες της, μοιραία, θα επανεξεταστούν κατά την κατάστρωση του απαιτούμενου σχεδίου ανασυγκρότησης. Στο πλαίσιο αυτό ιδιαίτερα χρήσιμη θα αποβεί η τεχνογνωσία αυτών που εκπόνησαν το σχέδιο ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας. Μετά από την μεγάλη εκεί καταστροφή του 2021 ενεργοποιήθηκε η «Εθνική Ελλάδος» των μελετητών, οι οποίοι παρείχαν εθελοντικά τις επιστημονικές τους υπηρεσίες και με όχημα την Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση (Ο.Χ.Ε.) σχεδιάστηκε ένα ολιστικό και ανθρωποκεντρικό πρόγραμμα που καλύπτει όλες τις πλευρές και τις ανάγκες του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου.
Όπως σχετικώς έχει επισημανθεί, το Πρόγραμμα Ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας υπηρετεί την τριπλή αειφορία (περιβαλλοντική, κοινωνική, οικονομική) και εδράζεται στη διπλή μετάβαση (πράσινη και ψηφιακή) και την καινοτομία. Είναι ανάγκη οι αρμόδιοι αυτοδιοικητικοί φορείς μας να το μελετήσουν και να το προσαρμόσουν στα δεδομένα της πληγείσας περιοχής, καθώς, όπως τόνισε ο Πρωθυπουργός, το σχέδιο αυτό θα αποτελέσει το μοντέλο για έναν νέο τρόπο να αντιλαμβανόμαστε την ολιστική ανάπτυξη, χρησιμοποιώντας τον θεσμό των ολοκληρωμένων χωρικών επενδύσεων, έτσι ώστε όλες οι πρωτοβουλίες, τις οποίες αναλαμβάνουμε, να αποτελούν μέρος ενός συγκεκριμένου σχεδίου, το οποίο να μπορεί να αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της κάθε περιοχής και πρώτα και πάνω από όλα να δίνει ελπίδα στους ανθρώπους, οι οποίοι δοκιμάστηκαν, ότι αξίζει να παραμένουν στον τόπο τους και ότι τα παιδιά τους θα έχουν ένα καλύτερο μέλλον από αυτούς.
Το συνολικό σχέδιο για την ανασυγκρότηση της Βόρειας Εύβοιας επιμερίζεται σε δεκατέσσερις μελέτες, οι οποίες είναι οι εξής: 1. «Εκπόνηση συνολικού Master Plan για την ανασυγκρότηση της Βόρειας Εύβοιας». 2. «Εκπόνηση μελέτης ολοκληρωμένου αναπτυξιακού στρατηγικού σχεδιασμού για το “Νέο Δάσος”, με τίτλο “Master Plan για το Νέο Δάσος”». 3. «Εκπόνηση μελέτης για τη δημιουργία χώρου καινοτομίας στο πλαίσιο της ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας». 4. «Εκπόνηση μελετών για το Ψηφιακό Κύμα και την Πράσινη Ζώνη στο πλαίσιο της ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας». 5. «Εκπόνηση μελέτης ολοκληρωμένου αναπτυξιακού στρατηγικού σχεδιασμού για τον πολιτισμό». 6. «Στρατηγική μελέτη υποδομών της Ευβοίας». 7. «Μελέτη υλοποίησης της ανασυγκρότησης του αγροδιατροφικού τομέα της Β. Εύβοιας». 8. «Μελέτη για τα κοινωνικά δίκτυα της Βόρειας Ευβοίας». 9. «Μελέτη για το ανθρώπινο (πληθυσμιακό/δημογραφικό) δυναμικό της Βόρειας Ευβοίας». 10. «Στρατηγικός Σχεδιασμός Marketing για την ανάδειξη της ευρύτερης περιοχής της Βόρειας Εύβοιας». 11. «Καταγραφή των επιτυχημένων διεθνών πρακτικών στον τομέα της ανάκαμψης τουριστικών προορισμών μετά από φυσικές καταστροφές (benchmarking report)». 12. «Eκπόνηση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου Ιστιαίας-Αιδηψού». 13. «Eκπόνηση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου Μαντουδίου – Λίμνης - Αγίας Άννας». 14. «Συνοδευτική μελέτη εξειδίκευσης του συνολικού Master Plan», από το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ».
Η αξιοποίηση της μεθοδολογίας, των παραδοχών, των συμπερασμάτων και των προτάσεων κάποιων από τις μελέτες αυτές είναι πολύ πιθανό ότι θα αποδειχθεί χρυσός για το δύσκολο έργο της ανασυγκρότησης της καμένης γης του Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης. Η προσπάθεια για την επίτευξη βασικών στόχων, όπως η αειφόρος αναγέννηση του φυσικού περιβάλλοντος, η ενίσχυση των υποδομών, η ανάπτυξη του τουρισμού και η διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής, δεν χρειάζεται να εκκινήσει από το σημείο μηδέν. Το μοντέλο στρατηγικού σχεδιασμού υπάρχει, είναι διαθέσιμο. Πριν από όλα, όμως πρέπει να επισπευσθούν οι απαραίτητες μελέτες των έργων για την ανάσχεση της διάβρωσης του εδάφους και την πρόληψη μελλοντικών φυσικών καταστροφών, όπως πλημμύρες. Ας μην χάνουμε χρόνο.
Γιώργος Φερετζάνης
Δικηγόρος/Πολιτευτής ΝΔ Κορινθίας
