Οι «κουρσάροι» των ελληνικών θαλασσών που έφεραν πονοκέφαλο στους λουόμενους το περσινό καλοκαίρι, οι μωβ μέδουσες, επέστρεψαν φέτος και μάλιστα αρκετά νωρίτερα, κάτι που οι επιστήμονες αποδίδουν στην κλιματική αλλαγή.

Ειδικότερα, οι μωβ μέδουσες έχουν παρατηρηθεί κυρίως στο Ιόνιο Πέλαγος (Παξούς και Κέρκυρα) και σε κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις σε παραλίες της Αττικής αλλά και στη νότια Πελοπόννησο.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιστημόνων που επικαλείται το MEGA, η θερμοκρασία της θάλασσας είναι αυξημένη φέτος κατά έναν βαθμό Κελσίου και κατά 1.5 βαθμό η θερμοκρασία στη στεριά. Το φαινόμενο αυτό είναι άμεσα συνδεδεμένο με την κλιματική αλλαγή.

Οι μωβ μέδουσες θεωρούνται από τα πιο επικίνδυνα είδη μεδουσών στη Μεσόγειο. Το τσίμπημα τους είναι επώδυνο λόγω της νευροτοξίνης που έχουν, επομένως οι λουόμενοι θα πρέπει να είναι πολύ καλά ενημερωμένοι σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση τσιμπήματος.

Το «ταξίδι» των μωβ μεδουσών το 2022

Το 2022, το Αιγαίο ήταν το 2ο καλοκαίρι (το φαινόμενο ξεκίνησε τέλη Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου του 2020) εμφάνισης των μωβ μεδουσών. Πέρσι, για το Ιόνιο ήταν το 1ο καλοκαίρι που είχε να αντιμετωπίσει μια έξαρση, η οποία διέφερε από του Αιγαίου, καθώς παρατηρήθηκε μια τεράστια μετακίνηση τον χειμώνα του 2021-2022 από Ισπανία προς Γαλλία, Ιταλία και Μάλτα και έπειτα φαίνεται πως ίσως από εκεί προέκυψαν εμφανίσεις και στο Ιόνιο.

Ο παρακάτω χάρτης απεικονίζει τις καταγραφές που ανέβασε στο iNaturalist ο κόσμος από τις μωβ μέδουσες (Pelagia noctiluca). Αξίζει να σημειώθεί ότι σαφω΄ς και υπήρξαν πολλές περισσότερες θεάσεις μωβ μεδουσών, καθώς αρκετοί είναι εκείνοι που δεν δηλώνουν τις καταγραφές.

Ο χάρτης με τις πρώτες καταγραφές μωβ μεδουσών το 2023

Μπορεί, λοιπόν, οι χαμηλές θερμοκρασίες να μην έχουν ακόμα «πείσει» τον κόσμο να κατέβει στις παραλίες, ωστόσο, έχουμε ήδη τις πρώτες καταγραφές των μωβ μεδουσών για το 2023, όπως μπορείτε να δείτε παρακάτω στον χάρτη του πρώτου φετινού JellyReport.

Όπως αναφέρεται στο δελτίο, για το 2023 αναμένεται το Βόρειο Αιγαίο να είναι καθαρό, με μερικές μεμονωμένες εμφανίσεις των μωβ μεδουσών, ενώ σε περιοχές όπως της Αττικής και λόγω της περσινής κατάστασης ίσως κάποιες φορές να είναι λίγο πιο έντονες οι εμφανίσεις των μωβ μεδουσών. Για τις Κυκλάδες μπορεί να έχουμε κάποιες μεμονωμένες εμφανίσεις, ενώ για την Κρήτη -ίσως στη Δυτική πλευρά- να δούμε λίγο περισσότερες, όπως και για τη Νότια Πελοπόννησο. Όσο για το Ιόνιο, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο ότι η κατάσταση θα διαμορφωθεί στα ίδια επίπεδα με το 2022.

Συμπτώματα μετά από επαφή με μωβ τσούχτρα

Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.

Πιο συγκεκριμένα, τα πιθανά συμπτώματα μετά από κέντρισμα από Pelagia noctiluca είναι τα ακόλουθα:

Πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας

• Ναυτία
• Πτώση πίεσης
• Ταχυκαρδία​
• Κεφαλαλγία
• Εμετός
• Διάρροια
• Σπασμός των βρόγχων
• Δύσπνοια

Τσίμπημα μωβ μέδουσας: Τι πρέπει να έχετε μαζί σας στην παραλία

Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας προτείνει ένα ΚΙΤ Πρώτων βοηθειών για την παραλία. Όπως σημειώνει, καλό είναι να έχουμε τα παρακάτω μαζί μας στην παραλία για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το τσίμπημα της μέδουσας:

• Μια πλαστική κάρτα (π.χ. παλιά πιστωτική).
• Ένα τσιμπιδάκι.
• Ένα κυπελλάκι (π.χ. ουροσυλέκτης).
• Λίγο μαγειρική σόδα (αναλογία 1:1 με θαλασσινό νερό).
• Αντιισταμινικό χάπι.
• Κάποια κορτιζονούχα κρέμα όπως π.χ. fucicort

Τα βήματα φροντίδας

• Πλένουμε προσεκτικά με θαλασσινό νερό, χωρίς να τρίβουμε την περιοχή του τσιμπήματος.
• Αν είναι διαθέσιμο, εφαρμόζουμε ένα μίγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (σε αναλογία 1:1) για δύο λεπτά, ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε επιπλέον έκκριση δηλητηρίου από πιθανά υπολείμματα κυττάρων πλοκαμιών που έχουν μείνει στο δέρμα.
• Χρησιμοποιούμε μια πλαστική τραπεζική κάρτα ή κάτι παρόμοιο (και όχι τα χέρια μας) για να αφαιρέσουμε το μείγμα της μαγειρικής σόδας καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπολείμματα από το δέρμα μας
• Εφαρμόζουμε πάγο πάνω στο τσίμπημα για 5-15 λεπτά. Ο πάγος ή ακόμη και κάποιο παγωμένο αναψυκτικό, θα πρέπει να είναι μέσα σε σακούλα ή κάποιο άλλο περίβλημα, όπως ένα ύφασμα ή μπλουζάκι.
• Ελέγξτε αν υποχώρησε ο πόνος, κι αν είναι ανάγκη ξαναβάλτε πάγο για άλλα 5-15 λεπτά.
• Αν ο πόνος επιμένει, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή φαρμακοποιό για να σας συνταγογραφήσει παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδεις κρέμες (όπως π.χ. 3-4% λιδοκαΐνη και υδροκορτιζόνη).
• MHN τυλίγετε το σημείο τσιμπήματος σφιχτά με επιδέσμους, ΜΗΝ χρησιμοποιείτε ξύδι, ΟΥΤΕ γλυκό νερό, ΟΥΤΕ οινόπνευμα, ΟΥΤΕ αμμωνία.