Αμελούν τη χρήσης τους, αν και σώζουν ζωές. Αυτό τουλάχιστον φανερώνουν τα απογοητευτικά στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας για τη «σχέση» που έχουν οι οδηγοί δίκυκλων με τα κράνη τους. Ρίχνοντας μια φευγαλέα ματιά στα διαθέσιμα δεδομένα της Τροχαίας, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι παραβάσεις που αφορούν στην απουσία αυτού του υποχρεωτικού μέτρου ατομικής προστασίας των μοτοσικλετιστών θα ξεπεράσουν τις 100.000 τα τελευταία δύο έτη! Οι αριθμοί, εξάλλου, «μιλούν» από μόνοι τους, καθώς ολόκληρο το 2017 σημειώθηκαν πάνω από 60.000 παραβάσεις για μη χρήση κράνους, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2018 ξεπέρασαν τις 21.000.
Αν και οι ειδικοί σε θέματα οδικής ασφάλειας τονίζουν ότι το κράνος μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο θανατηφόρων τραυματισμών κατά περίπου 44%, οι περισσότεροι οδηγοί μοτοσικλετών, όχι μόνο αμελούν τη χρήση του, αλλά φαίνεται και να μη γνωρίζουν τις προϋποθέσεις ασφάλειας που πρέπει να πληροί ο σωτήριος αυτός εξοπλισμός για το κεφάλι του αναβάτη. Δεν είναι όλα τα κράνη ίδια, ούτε το ίδιο προστατευτικά. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες προδιαγραφές που μπορούν να βοηθήσουν στη σωστή επιλογή.
Αποκωδικοποιώντας τα «ιερογλυφικά» των πιστοποιήσεων
Οι κατασκευαστές των κρανών μηχανής πρέπει να συμμορφώνονται με συγκεκριμένα πρότυπα ασφαλείας που έχει επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να επιτρέπεται η πώλησή τους στις χώρες-μέλη. Οι πιο συνηθισμένες πιστοποιήσεις είναι γνωστές με τα ακρωνύμια «ECE» και «DOT». Τα αρχικά ECE προέρχονται από το «Economic Commission for Europe» και αφορούν στα κριτήρια ασφαλείας που έχει θεσπίσει η Ε.Ε. για τα κράνη, ενώ τα DOT προέρχονται από το «Department Of Transportation» και σχετίζονται με τους αντίστοιχους κανόνες κατασκευής που επιβάλλει το υπουργείο μεταφορών των ΗΠΑ.
Η βασική διαφορά μεταξύ των δύο αυτών πιστοποιήσεων έγκειται στο ποιος διενεργεί τον έλεγχο. Η DOT επιτρέπει στους κατασκευαστές να διενεργούν οι ίδιοι τον έλεγχο πριν κυκλοφορήσουν τα κράνη τους στην αγορά, ενώ για την πιστοποίηση ECE οι έλεγχοι γίνονται από ανεξάρτητους φορείς. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που η πιστοποίηση ECE θεωρείται πιο αξιόπιστη και χρησιμοποιείται σε περισσότερες από 50 χώρες παγκοσμίως, καθώς και σε διεθνείς αγώνες μοτοσικλετών.
Ο έλεγχος για την πιστοποίηση ECE περιλαμβάνει δοκιμές που σχετίζονται με την ικανότητα απορρόφησης της ενέργειας που μπορεί να δεχθεί το κράνος από χτύπημα, τη διατρητική αντοχή του κελύφους και της ζελατίνας σε χτύπημα βλήματος που κινείται με ταχύτητα που αγγίζει μέχρι και τα 500 χιλιόμετρα την ώρα και την ανθεκτικότητα του ιμάντα συγκράτησης του εξοπλισμού στο κεφάλι του αναβάτη.
Το «Ε» της προέλευσης
Παράλληλα, ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπει ότι κάθε κράνος θα πρέπει να φέρει μια ετικέτα ραμμένη επάνω στον ιμάντα συγκράτησης του εξοπλισμού με την ειδική σήμανση έγκρισης, η οποία αναγράφεται με το γράμμα «Ε», ακολουθούμενο από τον αριθμό της χώρας στην οποία κατασκευάστηκε και δόθηκε η αρχική έγκριση για την κυκλοφορία του στο εμπόριο. Μπορεί, δηλαδή, να αναγράφει «Ε1» που είναι ο κωδικός Γερμανίας ή «Ε22», που είναι ο αντίστοιχος της Ελλάδας, ενώ η σειρά των αριθμών που τους ακολουθεί, παρέχει τη σύνδεση που χρειάζεται το πιστοποιητικό έγκρισης με όλες τις τεκμηριωμένες δοκιμές ασφαλείας και τα δεδομένα σχεδιασμού του κράνους.
Τα κριτήρια επιλογής του «ιδανικού» κράνους
Υπάρχουν πολλοί ακόμα παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την επιλογή του κατάλληλου κράνους, όπως ο τύπος της μηχανής, η διάρκεια της οδήγησης, το είδος των διαδρομών, το μέγεθος των αποστάσεων, αλλά και οι προτιμώμενες ώρες πραγματοποίησης ενός ταξιδιού. Κατά συνέπεια για κάποιους αναβάτες είναι πιο ασφαλές και λειτουργικό ένα κλειστού τύπου (full face) κράνος με καλό σύστημα εξαερισμού (αεραγωγούς), ενώ για άλλους ένα ανοιχτού τύπου (jet ή ανοιγόμενο) με αντι-χαρακτική και αντι-θαμβωτική ζελατίνα.
Το σημαντικότερο κριτήριο για την επιλογή κράνους, ανεξαρτήτως τύπου, θα πρέπει να είναι το μέγεθος και η σωστή εφαρμογή του στο κεφάλι του αναβάτη. Γι’ αυτόν το λόγο οι κορυφαίες κατασκευάστριες εταιρείες κρανών μπορούν ακόμα και να αλλάξουν την εσωτερική επένδυση, ώστε να εφάπτεται τέλεια στα μάγουλα και το κρανίο.
Στην περίπτωση, όμως, που κάποιος προτιμά τη χρήση κράνους ανοιχτού τύπου, τότε θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη τη θέση του κουμπιού που ανοίγει τη μάσκα, καθώς θα πρέπει να βρίσκεται σε τέτοιο σημείο που να μην μπορεί να πιεστεί σε περίπτωση πρόσκρουσης και τριβής με το έδαφος.
Ακόμα και η επιλογή χρώματος, όμως, μπορεί να παίξει καίριο ρόλο – και να σώσει ζωές, καθώς κάποιος που προτιμάει να ταξιδεύει βράδυ, ίσως θα πρέπει να προσανατολιστεί στην αγορά κράνους με φωσφορίζοντα ανακλαστικά στις πλευρές του, προκειμένου να γίνεται εύκολα αντιληπτός από τους υπόλοιπους οδηγούς.
Οι κατηγορίες και οι τύποι τους
Σε γενικές γραμμές τα κράνη διακρίνονται σε τέσσερις κύριες κατηγορίες και έχουν έξι διαφορετικούς τύπους. Σε αυτά με την ένδειξη «P» , δηλαδή σε εκείνα που διαθέτουν προστατευτικό στο πηγούνι, στα «NP» που δεν προστατεύουν το πηγούνι, στα «J» που είναι τα ανοιχτά κράνη Jet και στα «P/J» που συνδυάζουν το προστατευτικό για το πηγούνι με ανοιγόμενο τμήμα.
Με βάση, λοιπόν, τις προαναφερθείσες κατηγορίες, στο εμπόριο κυκλοφορούν κυρίως έξι τύποι κρανών: Τα κλειστά Full Face, που θεωρούνται ως τα ασφαλέστερα επειδή προστατεύουν ολόκληρο το κεφάλι, τα ανοικτά Jet, που αφήνουν το πρόσωπο ακάλυπτο, τα ανοιγόμενα-modular ή flip-up, που συνδυάζουν τα οφέλη των full-face και των jet, τα μισά jet / open face, που αφήνουν μεγάλο τμήμα του προσώπου εκτεθειμένο, συμπεριλαμβανομένης της γνάθου, τα Off-Road motocross με το χαρακτηριστικό μακρύ πιγούνι και το γείσο για τον ήλιο και, τέλος, τα Dual Road είναι ένας συνδυασμός των full face με τα off-road.
Η ελλιπής συντήρηση ορίζει την… ημερομηνία λήξης
Αν και δεν υπάρχουν ημερομηνίες λήξης για ένα κράνος, ο χρόνος «ζωής» εξαρτάται συνήθως από τη χρήση και μπορεί να μειωθεί δραστικά στην περίπτωση δυνατού χτυπήματος ή ελλιπούς συντήρησής από το μοτοσικλετιστή. Έτσι τα κράνη από θερμοπλαστικά υλικά αντέχουν αποτελεσματικά την απορρόφηση δυνάμεων για 3 έως 6 χρόνια, ενώ εκείνα που έχουν κατασκευαστεί από σύνθετα υλικά (fiber, carbon kevlar κτλ) για 7 έως 10 χρόνια.
Παράλληλα, η χρήση διαφημιστικών αυτοκόλλητων, διακοσμητικών ετικετών και οποιουδήποτε επιπλέον χρώματος στην εξωτερική επιφάνεια του κράνους είναι καλό να αποφεύγεται, καθώς χημικές ουσίες και ισχυροί διαλύτες που ίσως περιέχονται σε αυτά, μπορούν να αλλοιώσουν την ανθεκτικότητα του προστατευτικού κελύφους, επηρεάζοντας την αντοχή του υλικού σε περίπτωση πρόσκρουσης.
Στην παράταση της διάρκειας ζωής μπορούν, επίσης, να συμβάλλουν ακόμα και τα αντιανεμικά μπαλακλάβα - full face περιλαίμια, καθώς προστατεύουν την εσωτερική επένδυση του κράνους από τη φθορά που προκαλεί η τριβή με το δέρμα, διατηρώντας τη σωστή εφαρμογή του στο πρόσωπο.
Συνοπτικός οδηγός καλής εφαρμογής
Βήμα: 1ο: Μέτρηση της περιφέρειας του κεφαλιού με μεζούρα.
Βήμα 2ο: Αντιστοίχιση του αποτελέσματος της μέτρησης με το συγκεκριμένο μέγεθος κράνους και δοκιμή.
Βήμα 3ο: Το κράνος θα πρέπει να είναι σφιχτό στο κεφάλι και ταυτόχρονα άνετο, χωρίς να προκαλεί δυσφορία η πίεση.
Βήμα 4ο: Ανάμεσα στο μέτωπο και στο κράνος δεν θα πρέπει να μπορεί να χωρέσει ένα δάχτυλο.
Βήμα 5ο: Το κεφάλι δεν θα πρέπει να στρίβει δεξιά-αριστερά μέσα στο κράνος, όταν ο χρήστης κουνά το κρανίο, ενώ το κρατά εξωτερικά με τα χέρια του.
Βήμα 6ο: Το κράνος δεν θα πρέπει να μπορεί να αφαιρεθεί από το κεφάλι του χρήστη, αν κάποιος το τραβήξει από το πίσω μέρος.
Βήμα 7ο: Θα πρέπει να υπάρχει χώρος για να μπορεί ο οδηγός να φορέσει γυαλιά ηλίου/οράσεως, ώστε να μην πιέζει ο σκελετός τους ενοχλητικά το πρόσωπο.
Λειτουργεί και ως μέτρο πρόληψης τροχαίων
Η χρήση ενός κράνους, όμως, δεν είναι σημαντική μόνο για τα προστατευτικά οφέλη τη στιγμή ενός ατυχήματος, αλλά παρέχει ασφάλεια στον αναβάτη καθόλη τη διάρκεια της οδήγησης, λειτουργώντας και ως μέσο πρόληψης τροχαίων. Το κράνος, δηλαδή, προστατεύει τον αναβάτη από εξωτερικούς παράγοντες που μπορούν να μειώσουν τα αντανακλαστικά του ή να τον τραυματίσουν σε ανύποπτο χρόνο. Η προστασία από τον αέρα, το θόρυβο, το νερό, τα αιωρούμενα σωματίδια, καθώς και από τα χαλίκια και τα έντομα εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη οδήγηση όλο το 24ωρο, ενώ παράλληλα φροντίζει και την υγεία του χρήστη.
cnn.gr
