Ήταν 7 Σεπτεμβρίου του 1999, ακριβώς 20 χρόνια πριν. Η Αθήνα δονείτο από τον φονικό σεισμό των 5,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στις 14:56:50, τοπική ώρα.
Ο σεισμός είχε διάρκεια μόλις 15 δευτερόλεπτα αλλά ήταν αρκετά για να προκαλέσουν το χάος. 143 άνθρωποι έχασαν τις ζωές τους στα χαλάσματα ενώ οι ζημιές έφτασαν στα 3 δισεκατομμύρια ευρώ.
Το επίκεντρο ήταν 18 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας, ανάμεσα στις Αχαρνές και τον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας, ενώ το εστιακό βάθος ήταν από 9 μέχρι 14 χιλιόμετρα.
Το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών ανακοίνωνε αρχικά πως ο σεισμός προκλήθηκε από ρήγμα μήκους 15 χιλιομέτρων που καλύπτει την περιοχή μεταξύ Πεντέλης και Πάρνηθας. Με βάση τη μελέτη δορυφορικών δεδομένων που εξετάζουν την παραμόρφωση καθ' ύψος του εδάφους που επιβεβαιώθηκε αργότερα από σεισμολογική μελέτη, και έγινε το 2008 αποδεκτή και από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, βρέθηκε ότι έγιναν δύο σεισμοί, μεγέθους 5,8 και 5,5 ρίχτερ, σε διαφορετικά ρήγματα και με διαφορά 3,5 δευτερολέπτων ο ένας από τον άλλο.
Το σημείο που έδωσε το σεισμό θεωρείτο ακίνδυνο. Βρισκόταν κοντά σε σεισμική ζώνη, εκείνη του Κορινθιακού, ωστόσο μέχρι τότε οι σεισμολόγοι εκτιμούσαν πως το λεκανοπέδιο ήταν μη σεισμικό.
Οι περιοχές που βρίσκονταν κοντά στο επίκεντρο υπέστησαν τις μεγαλύτερες ζημιές. Μενίδι, Άνω Λιόσια, Νέα Φιλαδέλφεια, Περιστέρι, Μεταμόρφωση "είδαν" άναρχες κατασκευές να καταρρέουν καταπλακώνοντας δεκάδες ανθρώπους.
Στους Θρακομακεδόνες το 84% των σπιτιών χαρακτηρίστηκε κόκκινο ή κίτρινο, στα Άνω Λιόσια το 64% και στη Φυλή το 56%. Τα περισσότερα "κόκκινα" κτίρια βρίσκονταν στις Αχαρνές και τα Άνω Λιόσια.
Με βάση αυτοψία σε 111 από τα θύματα του σεισμού, 36 άνθρωποι πέθαναν από τραύματα, 38 άνθρωποι έφεραν τραύματα από τα οποία κινδύνευε η ζωή τους ενώ 31 πέθαναν από ασφυξία.
Οι περισσότεροι από τους θανάτους (102/111) οφείλονται σε καταρρεύσεις κτιρίων. Από τους υπόλοιπους, έξι έχασαν τη ζωή τους λόγω εμφράγματος του μυοκαρδίου, δύο από τραύματα όταν πήδηξαν από το κτίριο στο οποίο βρίσκονταν και ένας όταν χτυπήθηκε από αντικείμενο.
Υπολογίστηκε ότι τουλάχιστον άλλοι 85 σώθηκαν μέσα από τα συντρίμμια, 2.000 τραυματίστηκαν και 50.000 έμειναν άστεγοι. Οι καταυλισμοί που δημιουργήθηκαν για την προσωρινή στέγαση των αστέγων εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούνται 10 χρόνια μετά.
Από τον σεισμό κατέρρευσαν τρία εργοστάσια, μεταξύ των οποίων εκείνο της Ρικομέξ. Στο κτίριο με τις άπειρες κακοτεχνίες έχασαν την ζωή τους 39 άνθρωποι. Ακόμη 8 σκοτώθηκαν στα γραφεία της Φαράν, 3 στο εργοστάσιο Φιλοπλάστ και 6 στο εργοστάσιο της ΒΙΟΚΥΤ.
Άλλοι επτά άνθρωποι έχασαν την ζωή τους στην οικοδομή της οδού Πίνδου στη Νέα Φιλαδέλφεια και 16 στην πολυκατοικία της οδού Ψυχάρη, στη Μεταμόρφωση.
Αλώβητα μνημεία
Η Ακρόπολη και τα άλλα μνημεία της Αθήνας είτε έμειναν αλώβητα είτε είχαν μικρές υλικές ζημιές. Στον Παρθενώνα και στο Ερέχθειο παρατηρήθηκε ελαφρά περιστροφή κάποιων κιόνων, χωρίς σημαντικά αποτελέσματα. Αρκετά από τα κτίρια με πλίνθινη τοιχοποιία που χρονολογούνται από τον 19ο αιώνα δεν υπέστησαν ζημίες, αν και κάποια από αυτά τα κτίρια χαρακτηρίστηκαν κόκκινα, μερικά διατηρητέα (δηλαδή κτίρια τα οποία δεν πρέπει να κατεδαφιστούν).
Η Μητρόπολη Αθηνών, η οποία είχε υποστεί ζημιές και από το σεισμό του 1981, χρειάστηκε να αναστηλωθεί.
Μνημεία στα οποία προκλήθηκαν σημαντικές ζημιές από το σεισμό ήταν η μονή Δαφνίου και το κάστρο της Φυλής, που χρονολογείται από τον 5ο αιώνα π.Χ., όπου στους τοίχους εμφανίστηκαν μεγάλες ρωγμές.
Ο σεισμός προκάλεσε μεγάλες ζημιές στο καζίνο Mont Parnes, στην Πάρνηθα, με αποτέλεσμα το κέντρο διασκέδασης να κατεδαφιστεί, ενώ το μισό κτίριο τέθηκε εκτός λειτουργίας εξαιτίας της μετατόπισής του από την κατακόρυφο. Το κτίριο αποφασίστηκε τελικά να κατεδαφιστεί και στη θέση του να ανεγερθεί νέο.
Οι αποζημιώσεις
Η Ρικομέξ κήρυξε πτώχευση το 2004. Από την εκδίκαση της υπόθεσης το 2007, από τους 33 κατηγορούμενους για την κατάρρευση του εργοστασίου όλοι απαλλάχθηκαν από τις κατηγορίες με ασαφή αιτιολογία. Σε συγγενείς μερικών από τα θύματα δόθηκαν αποζημιώσεις που έφταναν 17.000 € για νεκρό αδελφό, 30.000 € για νεκρό γονιό και 40.000 € για κάθε νεκρό παιδί.
Το Μάιο του 2010 αποφασίστηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας ότι η Νομαρχία έχει αυτοτελείς ευθύνες, καθώς δεν διενήργησε σωστά τους προληπτικούς και κατασταλτικούς ελέγχους στην κατασκευή του εργοστασίου και πρέπει να αποζημιώσει τα θύματα με 18 εκατομμύρια ευρώ. Τελικά το 2012 αποφασίστηκε από το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής η καταβολή 13 εκατομμυρίων € σε συγγενείς των θυμάτων από τους πόρους της περιφέρειας.
Άλλες υποθέσεις καταρρεύσεων που εκδικάστηκαν, ήταν η κατάρρευση πολυκατοικίας στη Νέα Φιλαδέλφια. Για την κατάρρευση κατηγορήθηκαν τεχνικοί εκπρόσωποι του DIA και του Continent (πολυκαταστήματα της εποχής), οι οποίο αθωώθηκαν σε πρώτο βαθμό.
Ο ιδιοκτήτης της ΦΙΑΛΟΠΛΑΣΤ, όπου πέθαναν 3 γυναίκες, βρέθηκε ένοχος σε πρώτο βαθμό για ανθρωποκτονία από αμέλεια, με ποινή φυλάκισης οχτώ μηνών, αλλά πέθανε πριν αυτή πραγματοποιηθεί. Για την κατάρρευση του εργοστασίου Faran, οι τέσσερις κατηγορούμενοι αθωώθηκαν.
Για την κατάρρευση πολυκατοικίας στην οδό Ψυχάρη, στη Μεταμόρφωση τα αδικήματα παραγράφηκαν. Εκεί, όπως αναφέραμε και παραπάνω, πέθαναν οχτώ άνθρωποι, ενώ πυροσβέστες ανέσυραν ζωντανά δύο μικρά παιδιά στην αγκαλιά του νεκρού πατέρα τους, του βετεράνου πυγμάχου Παναγιώτη Πολυκανδριώτη.
Η δίωξη του ιδιοκτήτη, του πολιτικού μηχανικού και του αρχιτέκτονα του εργοστασίου Φουρλής, όπου έχασαν τη ζωή τους 6 εργαζόμενοι, για ανθρωποκτονία από πρόθεση με ενδεχόμενο δόλο, παύθηκε το 2001 ύστερα από βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών.
Η ελληνοτουρκική διπλωματία των σεισμών
Ο σεισμός έλαβε χώρα λιγότερο από ένα μήνα μετά από έναν κατά πολύ μεγαλύτερο σεισμό που χτύπησε τη γειτονική μας χώρα.
Η αμοιβαία βοήθεια Ελλάδας και Τουρκίας τότε, χαρακτηρίστηκε από τον Τύπο ως η "ελληνοτουρκική διπλωματία των σεισμών". Η Τουρκία ανταπέδωσε την ενίσχυση που ήλθε από την Ελλάδα αμέσως μετά το σεισμό στις 17 Αυγούστου 1999 στη Νικομήδεια.
Η τουρκική ενίσχυση ήταν η πρώτη που έφτασε στις πληγείσες περιοχές, με την πρώτη εικοσαμελή ομάδα διάσωσης να φτάνει στην Αθήνα εντός 13 ωρών μετά το χτύπημα του εγκέλαδου. Τα τηλέφωνα στα Ελληνικά Προξενεία και την Πρεσβεία της Τουρκίας κυριολεκτικά μπλόκαραν από τους Τούρκους πολίτες που προσέφεραν αίμα.
Από τους 101 καταυλισμούς που στήθηκαν αρχικά για τους σεισμοπαθείς, μέχρι το 2004 είχαν κλείσει 19, ενώ ακόμα και σήμερα συνεχίζουν να υπάρχουν με πιο γνωστό τον καταυλισμό του Στρατοπέδου Καποτά στους πρόποδες της Πάρνηθας.
news247.gr
