Η πανδημία «έφερε» μαζί της αλλαγές ακόμη και για εκείνους που δεν νόσησαν, προκαλώντας μεγάλες αλλαγές στο σώμα μας, από την απώλεια μαλλιών, μέχρι μία σειρά από «σκαμπανεβάσματα» στα κιλά μας, αλλά και πιο σοβαρά προβλήματα υγείας γράφει ο Guardian. Τι άλλα «σημάδια» άφησε η εποχή του κορονοϊού στο σώμα μας;

Μάτια

Τα «μάτια της πανδημίας» είναι ξηρά και καταβεβλημένα από την αύξηση του χρόνου μπροστά στην οθόνη. Είναι συχνά θολά και πολλοί παραπονιούνται συχνά για έντονη φαγούρα, γεγονός που αποδίδεται μεταξύ άλλων και στο «μπλε φως» που εκπέμπουν οι ψηφιακές οθόνες.

Μία κινεζική μελέτη διαπίστωσε έκρηξη της παιδικής μυωπίας λόγω της αυξημένης χρήσης οθόνης (και τον χρόνο σε εσωτερικούς χώρους, χωρίς μακρινή θέα) κατά τη διάρκεια των lockdown. Αυτή η μελέτη αποτελεί προειδοποίηση για όλο τον κόσμο.

Δεν υπάρχουν στοιχεία βέβαια ότι οι ίδιες οι οθόνες βλάπτουν τα μάτια. Η μυωπία προκαλείται από τη συνεχή εστίαση σε ένα σημείο, κοντά στο πρόσωπο (απλώς τα παιδιά τείνουν να το κάνουν αυτό περισσότερο με οθόνες παρά με βιβλία). Και δεν είναι η λάμψη της οθόνης που στεγνώνει τα μάτια. Είναι φυσική μας τάση να τα ανοιγοκλείνουμε πέντε φορές λιγότερο.

Δόντια

Πολλοί ακύρωσαν συνήθεις οδοντιατρικές εξετάσεις κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορονοϊού. Σύμφωνα με τη Βρετανική Οδοντιατρική Ένωση (BDA), τα μέτρα ασφαλείας είχαν ως αποτέλεσμα να χαθούν περισσότερα από 35 εκατομμύρια ραντεβού στη Βρετανία, από τότε που ξέσπασε ο κορονοϊός.

Η φθορά των δοντιών έγινε η πιο κοινή αιτία νοσηλείας στα παιδιά. Ο Μικ Άρμστρονγκ, πρόεδρος της επιτροπής υγείας και επιστήμης της BDA λέει ότι υπήρχε ήδη μια κρίση στην οδοντιατρική περίθαλψη και η πανδημία αύξησε τις υπάρχουσες ανισότητες.

Όταν η Αμερικανική Οδοντιατρική Ένωση ρώτησε τα μέλη της τον Φεβρουάριο, διαπίστωσε ότι το 71% των σχεδόν 2.300 οδοντιάτρων σε όλη τη χώρα ανέφεραν αύξηση του βρουξισμού - τρίξιμο και σφίξιμο των δοντιών - στους ασθενείς τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Συνήθως προκαλείται από το στρες και μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω προβλήματα, όπως είναι μεταξύ άλλων οι πονοκέφαλοι και τα κατάγματα στα δόντια.

Μαλλιά

Όταν το Ινστιτούτο Τριχολόγων του Ηνωμένου Βασιλείου (IoT) - μια επαγγελματική ένωση για όσους θεραπεύουν διαταραχές των μαλλιών και του τριχωτού της κεφαλής - ρώτησε τα μέλη του αυτό το καλοκαίρι, το 79% είπε ότι είχε δει περιπτώσεις «απώλειας μαλλιών μετά την Covid-19».

Οι ειδικοί αποδίδουν το φαινόμενο στον πυρετό και την απώλεια όρεξης, κοινά συμπτώματα στους ασθενείς με κορονοϊό. Το ψυχικό στρες μπορεί επίσης να οδηγήσει στην πτώση των μαλλιών, καθώς το άγχος της μόλυνσης από τον ιό αλλά και οι ψυχολογικές μεταπτώσεις που προκαλούν τα lockdown αυξάνονται.

Η τριχόπτωση είναι κυρίως….γένους θηλυκού, καθώς οι γυναίκες έχουν πιο μακριά μαλλιά. Η τριχόπτωση που προκαλείται από πανδημία είναι μια διαταραχή στον κανονικό κύκλο ανάπτυξης και πτώσης των μαλλιών», λένε οι ειδικοί. Τα καλά νέα είναι ότι όταν η απώλεια οφείλεται σε σωματικό ή συναισθηματικό στρες, το μεγαλύτερο μέρος ή το σύνολο των μαλλιών είναι ανακτήσιμο.

Συκώτι

Οι εισαγωγές στα νοσοκομεία που σχετίζονται με το αλκοόλ μειώθηκαν τα χρόνια που προηγήθηκαν της πανδημίας, λέει ο Φίλιπ Σμιθ, σύμβουλος γαστρεντερολόγος στο νοσοκομείο Royal Liverpool και διαχειριστής της φιλανθρωπικής οργάνωσης Guts UK. Με τον κορονοϊό όμως προσθέτει, τα κρούσματα «έχουν εκτοξευθεί μαζικά. Μπορεί να εμφανιστούν με αλκοολική ηπατίτιδα και ίκτερο.

Μπορούν να εμφανιστούν με απώλεια βάρους ή συμπτώματα στέρησης όπως τρόμος, εφίδρωση και υπερδιέγερση. Μπορούν να εμφανιστούν με αιμορραγία στο γαστρεντερικό σύστημα, γιατί όταν έχετε κίρρωση του ήπατος, τα αιμοφόρα αγγεία σας διογκώνονται στο έντερό σας».

Το 1/3 των ερωτηθέντων από τη φιλανθρωπική οργάνωση Alcohol Change UK το 2020 είπαν ότι είχαν σταματήσει ή μείωσαν το ποτό τους εν μέσω πανδημίας. Ωστόσο, 1 στους 5 – περίπου 8,6 εκατομμύρια ενήλικες, άρχισαν να πίνουν περισσότερο.

Στομάχι

Ο Φίλιπ Σμιθ παρατήρησε ότι οι εξάρσεις στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) έχουν γίνει πιο συχνές. «Είδαμε αύξηση σε διαταραχές που μπορεί να συνδέονται με το στρες και το άγχος, όπως το IBS», λέει.

«Ο εγκέφαλος και το έντερο αλληλεπιδρούν πολύ στενά». Τα lockdown μείωσαν τις ιατρικές επισκέψεις και οι επισκέψεις στο γιατρό για καταστάσεις όπως η νόσος του Crohn, η ελκώδης κολίτιδα και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου έγιναν πιο σπάνιες.

Καρδιά

Οι καρδιολόγοι διαπίστωσαν αύξηση των χρόνιων καρδιακών παθήσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας, λέει η Sonya Babu-Narayan, αναπληρώτρια ιατρική διευθύντρια στο British Heart Foundation. Και αυτό γιατί πολλοί άλλαξαν τη δίαιτά τους και την ρουτίνα της άσκησής τους, ενώ έγινε δυσκολότερη η πρόσβαση σε ιατρική βοήθεια.

«Κάθε καθυστέρηση δημιουργεί ένα φαινόμενο χιονοστιβάδας το οποίο τελικά θέτει σε κίνδυνο ζωές. Οι ακυρωμένες διαδικασίες, τα χαμένα ραντεβού και οι αυξανόμενες λίστες αναμονής πιθανότατα έχουν ήδη συμβάλει σε χιλιάδες περισσότερους θανάτους από έμφραγμα και εγκεφαλικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας από ό,τι θα περιμέναμε να δούμε διαφορετικά» λέει.

Δέρμα

Όπως θα περίμενε κανείς, λέει η Emma Craythorne, σύμβουλος δερματολόγος στο νοσοκομείο Guy’s and St Thomas’ στο Λονδίνο, οι φλεγμονώδεις δερματικές παθήσεις όπως η ροδόχρους ακμή, το έκζεμα και η ψωρίαση έχουν επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια αυτής της αγχωτικής περιόδου, επειδή το άγχος προκαλεί έξαρση.

Αλλά και το συχνό πλύσιμο των χεριών μπορεί να επηρεάσει το δέρμα των ανθρώπων. Το τμήμα της λέει, έπρεπε να δημιουργήσει μια ειδική πτέρυγα για το προσωπικό του νοσοκομείου, επειδή, όπως λέει, οι γιατροί πρέπει να πλένουν τα χέρια τους περίπου 100 φορές την ημέρα.

«Όταν καθαρίζετε τα χέρια σας, αμέσως, το εξωτερικό στρώμα αρχίζει να χάνει νερό επειδή έχετε διαταράξει την προστασία του». Εάν δεν ενυδατωθεί μετά τη χρήση απολυμαντικού χεριών με πρόσθετη ενυδατική κρέμα όπως γλυκερίνη, το συνεχές στέγνωμα «αρχίζει να προκαλεί ρωγμές στο δέρμα. Και τότε τα παθογόνα βακτήρια μπορούν να εισέλθουν και να προκαλέσουν φλεγμονή».

Ο νεολογισμός «maskne» αναφέρθηκε επίσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας και αναφέρεται σε δερματικά προβλήματα λόγω της χρήσης μάσκας - αλλά η Craythorne δεν το θεωρεί μεγάλο πρόβλημα. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να αναπτύξουν περιστοματική δερματίτιδα, λέει, «μια κατάσταση όπου το φράγμα του δέρματος δεν λειτουργεί τόσο καλά, και εμφανίζονται αυτά τα μικροσκοπικά εξογκώματα γύρω από το στόμα που προκαλούν φαγούρα –και οι άνθρωποι συχνά το μπερδεύουν με την ακμή, αλλά δεν είναι».

Η χρήση μάσκας αλλάζει το περιβάλλον σε αυτήν την περιοχή, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει την πάθηση, αλλά η ίδια θεωρεί ότι για το φαινόμενο οφείλονται περισσότεροτα εξειδικευμένα οξέα στα προϊόντα περιποίησης δέρματος.

Πόδια

Ειδικοί από το Βασιλικό Κολέγιο Ποδολογίας λένε ότι αρκετά προβλήματα στα κάτω άκρα σχετίζονται πιθανότατα με την πανδημία. «Βλέπουμε περισσότερα τραβήγματα στους τένοντες και πόνο στη φτέρνα, όπως η πελματιαία απονευρωσίτιδα», λέει. Μια υποθετική αιτία θα μπορούσε να είναι ότι καθώς εργαζόμαστε από το σπίτι, τα πόδια στερούνται τα συνήθη υποστηρικτικά τους υποδήματα.

«Δεν αντιμετωπίζουν όλοι οι τύποι ποδιών με τον ίδιο τρόπο το…ξυπόλητο περπάτημα ή την έλλειψη παπουτσιών», λέει. «Κάποιοι αναφέρουν επίσης ότι τα πόδια τους έχουν «απλωθεί» και τα παπούτσια τους δεν ταιριάζουν πλέον.

Οι ποδίατροι βλέπουν επίσης προβλήματα στις περιοχές της καμάρας, στους αστραγάλους και στην περιοχή του αχίλλειου στο πίσω μέρος του αστραγάλου. Πολλοί από αυτούς τους τραυματισμούς οφείλονται σε «αλλαγές στον τύπο δραστηριότητας ή σε νέες δραστηριότητες, όπως το τρέξιμο».

Διατροφή και φυσική κατάσταση

Ο Τιμ Σπέκτορ από το King's College του Λονδίνου λέει ότι η έρευνα του για τη διατροφή και την άσκηση έδειξε, συνολικά, μικρή αλλαγή στο βάρος και τη φυσική κατάσταση του πληθυσμού, τουλάχιστον της Βρετανίας.

Όμως, πίσω από αυτούς τους μέσους όρους, λέει, «πολλοί άνθρωποι άλλαξαν τη συμπεριφορά τους. Είτε έγιναν πιο υγιείς, είτε ήταν πολύ λιγότερο υγιείς, αλλά κατά μέσο όρο, κάπως ισορροπούσαν». Αυτά τα δεδομένα δημοσιεύτηκαν φέτος στο περιοδικό Nature Food.

Ενώ η έρευνα διαπίστωσε ότι η συνολική αύξηση βάρους ήταν κατά μέσο όρο μόλις 0,8 κιλά, μια μελέτη του NHS φέτος έδειξε ότι τα άτομα που αναζητούσαν βοήθεια για την απώλεια βάρους ήταν κατά μέσο όρο 2,3 κιλά βαρύτερα από τα προηγούμενα τρία χρόνια.

Όσον αφορά τη διατροφή, το 1/3 των πολιτών ανακάλυψε ξανά το μαγείρεμα και έτρωγε πιο υγιεινά, το 1/3 ακριβώς το αντίθετο και οι υπόλοιποι δεν έκαναν καμία αλλαγή. «Σε τι θα επιστρέψουν;» αναρωτιέται ο Σπέκτορ «Θα τους λείψει το χάμπουργκερ - ή η σαλάτα με κινόα;»