Ο τίτλος παραπέμπει σε μια σχεδόν 60χρονη ταινία των Φώσκολου - Δαλιανίδη, με επίκεντρο μια υπόθεση διαφθοράς και διάθεσης θανατηφόρων, νοθευμένων φαρμάκων. Ο μύθος έλεγε το πολύ μακρινό μας 1969 ότι «η πόλις» –κατά την απλή καθαρεύουσα της εποχής– και οι πόλεις πεθαίνουν μόνον όταν συμβεί κάτι ακραίο και έκτακτο.

Αλλά σήμερα οι πόλεις, και ειδικά η μεγαλούπολη Αθήνα, δίπλα στις άλλες μεγαλουπόλεις της Ευρώπης, δεν απειλούνται από το ακραίο και το έκτακτο· απειλούνται από αυτό που θεωρείται κανονικό.

Είμαστε όλοι πια κάτοικοι του «παγκόσμιου χωριού». Οι ταχύτητες των αεροσκαφών και το όλο χαμηλότερο κόστος των μετακινήσεων καθιστά για το σχετικά εύπορο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού εύκολες τις μετακινήσεις από τη μια ήπειρο στην άλλη, από τη μια χώρα στην άλλη.

Τουλάχιστον 2 δισεκατομμύρια κατοίκων του πλανήτη, από τα σχεδόν 8 δισ., έχουν τους πόρους και τη διάθεση να ταξιδεύουν, αναζητώντας εμπειρίες, γνώση, απόλαυση. Καθώς η τουριστική βιομηχανία «εκδημοκρατίζεται», με τη χρηματιστηριακή τιμολόγηση των μέσων μεταφοράς και τη διάθεση εκατομμυρίων καταλυμάτων στις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, τύπου Airbnb, οι αενάως μετακινούμενοι τουρίστες αλλάζουν τα πάντα στη δημογραφία και την οικονομία των μητροπόλεων.

Η Αθήνα, μία από τις αρχαιότερες αλλά ταυτόχρονα νεότερες μητροπόλεις στον κόσμο, είναι χαρακτηριστικό θύμα του υπερτουρισμού και των ακραίων παρενεργειών του: οικιστική ασφυξία για τους μόνιμους κατοίκους, καθώς μεγάλο μέρος διαμερισμάτων περνάει στις πλατφόρμες, αύξηση ενοικίων για τις κατοικίες που βρίσκονται κοντά στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, εκτοπισμός των «γηγενών» προς την περιφέρεια, εκτόξευση τιμών σε υπηρεσίες εστίασης, συνωστισμός στα μέσα μεταφοράς, που τις περιόδους τουριστικής αιχμής γίνονται όλο και πιο στενά, όλο και πιο αργά, όλο και πιο λίγα.

Η μελέτη του Δήμου Αθηναίων για την ασφυξία που προκαλεί ο υπερτουρισμός στις πιο κεντρικές γειτονιές της πρωτεύουσας πιστοποιεί με στοιχεία και δεδομένα όσα ζουν καθημερινά κάτοικοι και «επισκέπτες» της Αθήνας. Η πόλη ασφυκτιά! Και παρά την εντελώς επιδερμική ακμή της –θεωρητικά είναι η πλουσιότερη περιοχή της χώρας–, είναι μια πόλη που παρακμάζει και πεθαίνει. Οσο ελκυστική κι αν γίνεται για τους ανυποψίαστους τουρίστες, τους πλανημένους από τους τουριστικούς οδηγούς, αν είναι αβίωτη για τους σταθερούς κατοίκους της, δεν έχει καμιά ελπίδα.

Ευτυχώς, μια μελέτη για το κλεινόν άστυ σημαίνει συναγερμό!