Οι απρόσμενοι επισκέπτες έχουν αρχίσει να εμφανίζονται ξανά σε περιοχές της Αρκαδίας, της Κορινθίας και της Μεσσηνίας εκπλήσσοντας τις τοπικές κοινωνίες...
Υστερα από δύο αιώνες οι πελαργοί επιστρέφουν στην Πελοπόννησο. Το στοργικό αυτό πουλί που πριν από τη δημιουργία του ελληνικού κράτους είχε έντονη παρουσία στη Νότια Ελλάδα, είχε εξαφανιστεί λόγω μιας ιδιότυπης πτυχής των ελληνοτουρκικών σχέσεων: επί Τουρκοκρατίας, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, τα λελέκια έχτιζαν τις φωλιές τους στους μιναρέδες των τζαμιών και προστατεύονταν αυστηρά από τους Οθωμανούς ως τυχερά πτηνά, με αποτέλεσμα οι σκλαβωμένοι Ελληνες να τα αποκαλούν «τουρκοπούλια» και να τα θεωρούν σύμβολο της οθωμανικής τυραννίας. Αμέσως μετά την απελευθέρωση, οι κάτοικοι της Πελοποννήσου προχώρησαν στη συστηματική εξόντωσή τους, με αποτέλεσμα να αφανιστούν επί αιώνες. Πλέον οι απρόσμενοι επισκέπτες έχουν αρχίσει να εμφανίζονται ξανά σε περιοχές της Αρκαδίας, της Κορινθίας και της Μεσσηνίας εκπλήσσοντας τις τοπικές κοινωνίες.
Εντυπωσιακή επάνοδος
Οι μαρτυρίες κατοίκων και οι φωτογραφίες σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυξάνονται το τελευταίο χρονικό διάστημα, ενώ τις εμπειρικές καταγραφές επιβεβαιώνουν οι ειδικοί. «Είναι γεγονός ότι μέχρι πρότινος στην Ελλάδα λευκοί πελαργοί εντοπίζονταν σε περιοχές από τη Βόρεια Ελλάδα μέχρι τη Θεσσαλία και τη νοτιότερη αποικία τους τη συναντούσαμε στις Ερυθρές της Αττικής. Πλέον, ο πελαργός αποικίζει την Πελοπόννησο και περιοχές της Κρήτης, δηλαδή έχει επιστρέψει στις παλαιότερες περιοχές εξάπλωσής του», λέει στα «ΝΕΑ» η Ρούλα Τρίγκου, περιβαλλοντολόγος και συντονίστρια δράσεων επικοινωνίας της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας. «Οι πελαργοί που εμφανίστηκαν φέτος σχετικά νωρίς ήταν πουλιά που είχαν παραμείνει στην Ελλάδα ή σε κοντινές μας περιοχές όπως η Τουρκία. Αυτή την εποχή φτάνουν στη χώρα μας οι πελαργοί από την Αφρική».
Η εντυπωσιακή επάνοδος των πελαργών στη Νότια Ελλάδα καταγράφηκε επισήμως πέρυσι το καλοκαίρι, όταν πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά έπειτα από 10 χρόνια απογραφή των λευκών πελαργών της χώρας μας, στο πλαίσιο της διεθνούς απογραφής που διοργάνωσε η Bird Life International σε 53 χώρες της Αφρικής, της Ευρώπης και της Ασίας. Οπως προέκυψε, περισσότερα από 2.800 ζευγάρια λευκών πελαργών αναπαράγονταν στην ελληνική ύπαιθρο, εμφανίζοντας αύξηση της τάξης του 30%-40% κατά την τελευταία δεκαετία και αποικίζοντας νέες περιοχές, ενώ καταμετρήθηκαν περίπου 8.000 νεοσσοί… Τα περισσότερα ζευγάρια εντοπίστηκαν σε περιοχές όπου συγκεντρώνεται ο μεγαλύτερος πληθυσμός του είδους, όπως ο κάμπος της Θεσσαλίας, η Ηπειρος, η Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη. Ειδική αναφορά είχε γίνει και στην εξάπλωση του είδους στον Νότο, σε περιοχές όπως η Κρήτη, η Πελοπόννησος και η Εύβοια. Η καταγραφή υλοποιήθηκε από ερευνητές και παρατηρητές της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας και από προσωπικό του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής.
Η αγάπη των Tούρκων
Την παροιμιώδη αγάπη των Tούρκων προς τους πελαργούς αναφέρουν πολλοί περιηγητές της εποχής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με τον σουηδό γιατρό και βοτανολόγο Frederic Hasselquist, ο οποίος επισκέφτηκε τη Σμύρνη το 1750, τα σπίτια στα οποία οι πελαργοί έχτιζαν τη φωλιά τους θεωρούνταν ευλογημένα, ενώ ο Francois Pouqueville, γάλλος πρόξενος στην αυλή του Αλή Πασά, αναφέρει στο βιβλίο του «Ταξίδι στην Ελλάδα» ότι πεποίθηση όλων ήταν πως φεύγοντας τον χειμώνα οι πελαργοί πηγαίνουν για προσκύνημα στη Mέκκα. Για τον λόγο αυτό οι Ελληνες θεωρούσαν τους πελαργούς ιερά πουλιά του Ισλάμ και τους αποκαλούσαν «χατζηλελέκια», δίνοντάς τους το προσωνύμιο που παίρνουν οι επισκέπτες της Mέκκας. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες της εποχής, κάθε χρόνο, την περίοδο μετά την αποδημία των πελαργών, ο καδής των Iωαννίνων έδινε εντολή να συγκεντρώσουν όσους πελαργούς δεν μπόρεσαν να ακολουθήσουν στο ταξίδι και να τους προσφέρουν τροφή και προστασία μέχρι την άνοιξη. Κάπως έτσι εξηγούνται τα όσα ακολούθησαν όπως και η αναφορά του περιηγητή J. Hartley, ο οποίος έγραφε το 1828: «H αντιπάθεια των Eλλήνων κατά των Tούρκων έφτανε σε τέτοιο βαθμό, ώστε εξόντωσαν όλα τα λελέκια στον τόπο τους. Οταν τους ρώτησα γιατί, μου είπαν “το λελέκι είναι τούρκικο πουλί. Ποτέ δεν έχτιζε τη φωλιά του σε σπίτι ελληνικό αλλά πάντα σε τούρκικο”».
Στο πρόσφατο παρελθόν στην Ελλάδα ο πληθυσμός των λευκών πελαργών είχε υποστεί σημαντική μείωση φτάνοντας στο ιστορικό ελάχιστο των 1.500 ζευγαριών στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Επειτα από σχεδόν τρεις δεκαετίες ανάκαμψης, οι πληθυσμοί του είδους σημειώνουν αύξηση.
