Πολλά βήματα μένει να γίνουν για την επίτευξη της ισότητας των φύλων στις χώρες της Ε.Ε., όπως αποτυπώνεται σε έκθεση της Κομισιόν για το 2018, δίνοντας το στίγμα των πολιτικών που πρέπει να εφαρμοστούν, για να γεφυρωθεί το χάσμα εις βάρος των γυναικών στην αγορά εργασίας.
Οι νομοθετικές παρεμβάσεις που επιτεύχθηκαν τα τελευταία χρόνια σε μικρή μερίδα κρατών - μελών για την εφαρμογή του κατώτατου μισθού που να βελτιώνει τη θέση της γυναίκας στην αγορά εργασίας είναι θετικό βήμα, αλλά δεν επαρκεί.
Διαφάνεια στους μισθούς
Σε γενικές γραμμές, το μισθολογικό χάσμα είναι εις βάρος των γυναικών καθώς λαμβάνουν κατά 16% λιγότερα χρήματα ανά ώρα απασχόλησης σε σχέση με τους άνδρες. Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, υπάρχουν πρόσθετοι παράγοντες που έγκεινται στις διακρίσεις με βάση το φύλο, αλλά και στην αδιαφάνεια ως προς τα κριτήρια για την μισθοδοσία, οι οποίοι επηρεάζουν τη θέση της γυναίκας στην αγορά εργασίας. Να σημειωθεί ότι μόλις 6 στις 28 χώρες της Ε.Ε. έχουν υιοθετήσει το νέο σύστημα διαφάνειας στην απόδοση μισθών ή έχουν βελτιώσει τα ισχύοντα που σχετίζονται με τις συλλογικές συμβάσεις για να ελαχιστοποιήσουν το μισθολογικό χάσμα. Πρόκειται για τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Φινλανδία, τη Λιθουανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σουηδία. Ενώ η Ιρλανδία, η Ιταλία και η Ολλανδία έχουν υιοθετήσει αυτό το σύστημα μετά από συλλογικές διαπραγματεύσεις και θεσμοθέτηση των κατώτατων μισθών από τα κοινοβούλιά τους.
Βέβαια, στις χαμηλά αμειβόμενες εργασίες που χαρακτηρίζονται από μεγάλη εργασιακή επισφάλεια, την πρωτιά συνεχίζουν να έχουν οι γυναίκες. Συγκεκριμένα, από την ηλικία 15 έως 64 ετών, το 27% είναι γυναίκες και το 15% άνδρες. Αυτό που αποτυπώνεται στη μελέτη είναι ότι το 45% των γυναικών και το 26% των ανδρών με χαμηλά προσόντα καλύπτουν αυτές τις θέσεις. Το 2017, οι κυβερνήσεις σε οκτώ κράτη - μέλη (Γερμανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Λιθουανία, Λετονία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Ηνωμένο Βασίλειο) αποφάσισαν να προχωρήσουν σε παρεμβάσεις για να αυξήσουν τον κατώτατο μισθό, προκειμένου να βελτιώσουν τις απολαβές στις εργασίες χαμηλού κύρους και να βελτιώσουν, ουσιαστικά, τη θέση της γυναίκας απασχολούμενης.
“Οι γυναίκες στο σπίτι!”
Η άλλη πτυχή του μισθολογικού χάσματος που φωτίζει η μελέτη έγκειται στο μοίρασμα του χρόνου εργασίας και χρόνου για τη φροντίδα του νοικοκυριού, των παιδιών και των ηλικιωμένων. Με βάση τα στοιχεία της μελέτης και των δεικτών που χρησιμοποιεί το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) δώδεκα χώρες της Ε.Ε. έχουν καταγράψει οπισθοχώρηση σε σχέση με την κατάταξή τους προ δεκαετίας, ιδίως στο σκέλος της κατανομής χρόνου ανάμεσα στα δυο φύλα για οικιακές εργασίες και φροντίδα προς τρίτους. Αυτό που καταγράφεται είναι ότι μόλις το 21% των ανδρών ασχολούνται καθημερινά με το μαγείρεμα και στις δουλειές του σπιτιού, ενώ το 79% είναι γυναίκες.
Να σημειωθεί ότι το 44% των Ευρωπαίων πιστεύουν πως ο πιο σημαντικός ρόλος της γυναίκας είναι να φροντίζει τα παιδιά της και το σπίτι της, πράγμα που επιβεβαιώνεται και από το μερίδιο του χρόνου που καταναλώνουν οι γυναίκες για τη φροντίδα του νοικοκυριού. Η μελέτη δείχνει ότι σε ζευγάρια με παιδιά κάτω των 7 ετών, οι μητέρες αξιοποιούν 32 ώρες την εβδομάδα στη δουλειά και 39 ώρες για δουλειές στο σπίτι. Ενώ οι άνδρες αξιοποιούν 41 ώρες την εβδομάδα στη δουλειά και 19 ώρες για δουλειές στο σπίτι.
Μέτρα για τη φροντίδα των παιδιών
Στη Γερμανία, προκειμένου να υπάρξει ισορροπία στην κατανομή χρόνου στα ζευγάρια με μικρό παιδί, το 2015 θεσπίστηκε η πρόσθετη γονική άδεια και το εταιρικό μπόνους παρέχοντας κίνητρα και στους δυο γονείς να εργάζονται με μερική απασχόληση για 25-30 ώρες την εβδομάδα, ώστε να μπορούν να παρέχουν φροντίδα στα παιδιά τους όσο είναι μικρά.
Το χάσμα στην απασχόληση είναι μεγαλύτερο για μητέρες και για γυναίκες που είναι επιφορτισμένες με τη φροντίδα των συγγενών τους και για το 2016 ανερχόταν στο 19% κατά μέσο όρο στο σύνολο των εργαζόμενων γυναικών. Παράλληλα, περί το 30% των γυναικών απασχολούνται σε εργασίες με μερική απασχόληση, ενώ μόλις το 8% των ανδρών καταλαμβάνουν αυτές τις θέσεις.
Γυναίκες στην τεχνολογία
Καλύτερα αποτελέσματα ως προς την απόδοση ίσης αμοιβής για ίση εργασία καταγράφεται για γυναίκες με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, όπου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αντιστοιχεί στο 44% των εργαζόμενων γυναικών με ηλικία 30-34 ετών. Να σημειωθεί, πάντως, ότι η επαγγελματική αποκατάσταση των γυναικών που αποφοιτούν από σχολές θετικών επιστημών, τεχνολογίας, μηχανικών και μαθηματικών (STEM) αγγίζει το 76% σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ωστόσο, υπολείπεται κατά 10% σε σχέση με τους άνδρες απόφοιτους αυτών των σχολών. Και δυστυχώς μόνο το 30% των γυναικών αυτής της κατηγορίας παραμένει στον κλάδο απασχόλησης, πράγμα που σχετίζεται με το γεγονός ότι ο κλάδος είναι ανδροκρατούμενος.
Πρώτη η Γαλλία
Ανεξαρτήτως, όμως, κατεύθυνσης των σπουδών, λίγες είναι οι γυναίκες που στην καριέρα τους κατορθώνουν να αναρριχηθούν στην ιεραρχία και να κατακτήσουν υψηλόβαθμες θέσεις ευθύνης. Συγκεκριμένα, οι γυναίκες που καταλαμβάνουν θέσεις στα Διοικητικά Συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών είναι μόλις 25,3% στην Ε.Ε., με τη Γαλλία να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση με ποσοστό 43,4% λόγω υιοθέτησης σχετικής νομοθεσίας υπέρ της ενίσχυσης του υποεκπροσωπούμενου φύλου μέσω του μέτρου της ποσόστωσης ήδη από το 2011. Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 11,3% και η Εσθονία καταλαμβάνει σήμερα την τελευταία θέση με 7,4%.
Βισκαδουράκη Ηλέκτρα για την Αυγή
