Σε μικρή απόσταση από τη Διώρυγα της Κορίνθου, το μεγαλύτερο τεχνικό έργο στη χώρα μας τον 19ο αιώνα, συναντάμε έναν τόπο που έχει μία ένδοξη ιστορία, δεδομένου ότι εκεί ετελούντο οι δεύτεροι πιο σημαντικοί αθλητικοί αγώνες όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε όλο τον αρχαίο κόσμο, τα Ίσθμια. Βρίσκεται σε επίκαιρη και κομβική θέση στο σημείο που ενώνεται η Πελοπόννησος με τη Στερεά Ελλάδα.
Οι πρώτες αρχαιολογικές έρευνες έγιναν από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθήνας το1883.Σπουδαίες είναι οι ανακαλύψεις που έγιναν το 1952 από τον καθηγητή αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Σικάγου Oscar Broneer, υπό την αιγίδα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών Αθήνας. Σημαντικές έρευνες έγιναν τα τελευταία χρόνια από την Elisabeth Gebhard καθηγήτρια Πανεπιστημίου Σικάγου και Timothy Gregory καθηγητή Πανεπιστημίου Οχάιο.
Η ευρύτερη περιοχή της Ισθμίας πιθανολογείται ότι κατοικήθηκε από το 5000-6000 π.Χ. ενώ στην Ισθμία χώρα, στην περιοχή Κυρά Βρύσης, εκεί όπου σήμερα είναι ο αρχαιολογικός χώρος και το Μουσείο, σύμφωνα με ενδείξεις έχουμε ανθρώπινη δραστηριότητα από το 1.300π.Χ. περίπου.
Τον 12ο π.Χ. αι. ο χώρος άρχισε να κατοικείται συστηματικά ενώ η περιοχή είναι συνδεδεμένη με τον θρύλο του Μελικέρτη – Παλαίμονα γιό της Ινούς και του βασιλιά Αθάμαντα, που πνίγηκε στο Σαρωνικό Κόλπο και το σώμα του μετέφερε ένα δελφίνι στην παραλία κοντά στο σημερινό Καλαμάκι.
Ο θείος του Σίσυφος βασιλιάς της Κορίνθου, τον έθαψε με τιμές και καθιέρωσε προς τιμήν του αγώνες προδρόμους των Ισθμίων. Με την πληρέστερη μορφή τους χρονολογούνται από το 582π.Χ., ετελούντο κάθε δύο χρόνια και περιλάμβαναν και μουσικούς αγώνες στους οποίους είχε λάβει μέρος και ο αυτοκράτορας Νέρωνας το 67 μ.Χ. Στους νικητές δινόταν ως βραβείο αρχικά στεφάνι από πεύκο και αργότερα από αγριοσέλινο.
Οι αγώνες ήσαν υπό την εποπτεία της Κορίνθου έως την κατάληψη και καταστροφή της από Ρωμαϊκά στρατεύματα του Λεύκιου Μόμμιου το 146π.Χ., όποτε η διοργάνωση πέρασε στη Σικυώνα για τα χρόνια έως το 46 π.Χ. Οι αγώνες ετελούντο συνεχώς έως τα τέλη του 3ου μ.Χ. αι.
Η Ισθμία λόγω και της επίκαιρης γεωγραφικής της θέσης αποτέλεσε τόπο συνεδρίων και συναθροίσεων. Τα σημαντικότερα γεγονότα που έγιναν εδώ είναι τα ακόλουθα:
-481 και 480π.Χ σύναξη ελληνικών πόλεων για την αντιμετώπιση των Περσών
-337π.Χ. ο Φίλλιπος Β’ ανακηρύσσεται αρχιστράτηγος των Ελλήνων.
-336π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος ανακηρύσσεται αρχιστράτηγος όλων των Ελλήνων.
-302π.Χ. ο Δημήτριος Πολιορκητής αναγορεύεται ηγεμόνας της Ελλάδας.
-Το 196 π.Χ. ο Ρωμαίος ηγεμόνας Τίτος Κόϊντος Φλαμινίνος ανακηρύσσει κατά τη διάρκεια των Ισθμίων αγώνων το αυτοδιοίκητο και ελεύθερο των Κορινθίων, Φωκίων, Λοκρών, Ευβοέων , Μαγνησίων Θεσσαλών, Περαιβών, ενώ η Κορινθία γίνεται έδρα της Αχαϊκής Συμπολιτείας.
Σπουδαίους σταθμούς στη νεότερη ιστορία αποτελούν:
-Η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Πειραιά –Αθήνας – Κορίνθου (1-4-1885), με σταθμό στο Καλαμάκι
-Η διάνοιξη και λειτουργία της διώρυγας Κορίνθου (1882-1893).
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πληθυσμός ανήλθε από 140 το 1879 σε 2760 σήμερα (2011).
Πολυάριθμα είναι τα μνημεία:
Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο αξίζει να παρατηρήσουμε:
-Ναός Ποσειδώνα. Ο πρώτος κτίστηκε μεταξύ 690-650 π.Χ. Μεγάλη πυρκαγιά τον κατέστρεψε περίπου το 450π.Χ.και αμέσως στη θέση του κτίστηκε μεγαλύτερος δωρικού τύπου. Μια δεύτερη πυρκαγιά το 390π.Χ., κατά τη διάρκεια του Κορινθιακού Πολέμου, κατέστρεψε μεγάλο μέρος του για να ανοικοδομηθεί εκ νέου πάλι σε δωρικό ρυθμό. Μετά την εισβολή των Ρωμαίων υπέστη ζημιές το 148π.Χ. για να ανακατασκευασθεί και εξωραϊσθεί στα τέλη του 1ου μ.Χ. αι. Η λειτουργία του σταματά με την επιδρομή των Βησιγότθων του Αλάριχου τον 4ομ.Χ. αι.
-Στάδιο. Κατασκευάζεται αρχικά γύρω στο 550π.Χ. Τον 3ο π.Χ. αι. κατασκευάζεται το νέο στάδιο όπου ετελούντο τα Ίσθμια. Έχει διασωθεί ένα σπουδαίο σύστημα άφεσης αθλητών η «ύσπληξ» που αποτελεί μοναδικό παράδειγμα τριγωνικού χώρου άφεσης στον ελλαδικό χώρο.
-Ιερό του Παλαίμονα. Τόπος λατρείας του μικρού Μελικέρτη- Παλαίμονα, ο οποίος θεωρείτο και προστάτης των ναυτικών. Προς τιμήν του τα ρωμαϊκά χρόνια, γίνονταν νυχτερινές ιερουργίες και θυσιάζονταν ταύροι. Η πρώτη φάση της κατασκευής του Παλαιμόνιου χρονολογείται την περίοδο του Νέρωνα (μέσα 1ου μ.Χ.αι), ενώ η πέμπτη και τελευταία επί Αντωνίνων το 161-169μ.Χ., συνδέεται δε με μια δίοδο που οδηγεί στον «πιθανό τάφο» του Παλαίμονα.
-Θέατρο. Βρίσκεται βορειοανατολικά του ναού Ποσειδώνα. Κτίστηκε περίπου το 400π.Χ. για να τελούνται σε αυτό τα μουσικά αγωνίσματα των Ισθμίων.
-Ρωμαϊκά λουτρά. Κατασκευάστηκαν μεταξύ 150-160 μ.Χ. πιθανόν από τον Ηρώδη Αττικό. Το μωσαϊκό τους είναι παρόμοιο με αυτά στην Όστια και Πομπηία. Στο κεντρικό τμήμα υπάρχουν δύο παραστάσεις που απεικονίζουν τον «θαλασσινό θίασο», πομπή θαλάσσιων όντων που σχετίζεται με τη λατρεία του Διονύσου. Παρατηρούμε ιδιαίτερα το χταπόδι με τα 7 πλοκάμια και τα καβούρια. Σε άλλο ασπρόμαυρο ψηφιδωτό απεικονίζεται Νηρηίδα που ιππεύει έναν Τρίτωνα και περιβάλλεται από διάφορα θαλάσσια όντα. Κάτω από το δάπεδο του Ρωμαϊκού λουτρού βρίσκονται αρχιτεκτονικά κατάλοιπα λουτρού κλασσικής περιόδου 4ου π.Χ. αι.
-Σπήλαια. Πρόκειται για δυο σπηλαιώδεις χώρους οι οποίοι κατασκευάστηκαν περί τα τέλη του 5ου π.Χ. αι.ο ένας βορειοανατολικά του Ναού του Πεοσειδώνα και ο άλλος κοντά στο Θέατρο. Η χρήση τους εξυπηρετούσε τα λατρευτικά δείπνα που γίνονταν εδώ κατά την περίοδο των εορτασμών του Ιερού.
-Δυτικό υδραγωγείο. Βρίσκεται δυτικά του ναού του Ποσειδώνα. Σώζονται δεξαμενή – συλλεκτήρας και αγωγός νερού.
-Κυκλικό φρέαρ. Κατασκευάστηκε περί τα τέλη του 6ου π.Χ. αι. για να ικανοποιεί τις ανάγκες σε νερό του Ναού του Ποσειδώνα. Εντός του αρχαιολογικού χώρου λειτουργεί από το 1978 Μουσείο, όπου εκτίθενται τα ευρήματα από τις ανασκαφές στο Ιερό του Ποσειδώνα και στις Κεγχρεές αλλά και από τις ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή της Ισθμίας και γενικότερα της ανατολικής Κορινθίας.
Ανάμεσα στα εκθέματα του Μουσείου διακρίνονται τα ακόλουθα:
-Μαρμάρινο αρχαϊκό περιρραντήριο που χρονολογείται στα τέλη του 7ου π.Χ. αι. και βρισκόταν τοποθετημένο στην είσοδο του πρώτου Ναού του Ποσειδώνα.
-Υαλοθετήματα Κεχρεών. Έφθασαν συσκευασμένα ανά δύο σε πλοίο προερχόμενο από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και βρέθηκαν βυθισμένα στο δάπεδο του Ναού της Ίσιδας στον νότιο μώλο του λιμανιού. Πρόκειται για έγχρωμα τμήματα γυαλιού που θυμίζουν τα σημερινά βιτρώ.Σ’ αυτά βλέπουμε πανοράματα λιμανιών, εξωτικά τοπία ζώα και φυτά, ολόσωμες μορφές φιλοσόφων όπως ο ‘Ομηρος και ο Πλάτωνας, πλοία και γεωμετρικές διακοσμητικές ζώνες
-Αυτοκρατορικό άγαλμα στο τύπο του Δία (μέσα 2ου π.Χ.αι.)
-Επινίκια στήλη με πορτραίτο του Κορίνθιου μουσικού Λεύκιου Κορνήλιου (150μ.Χ.)
-Zωόμορφα ειδώλια. Aξίζει να προσέξουμε το χρυσό ειδώλιο ταυρου, ανάθημα στο Ιερό (6ου π.Χ. αι.)
-Εμπορικούς αμφορείς από Ίσθμια, Ράχη, Κεχρεές.
-Λατρευτικά και οπλικά αναθήματα.
-Αντικείμενα από το μυκηναϊκό νεκροταφείο της Αλμυρής και το ρωμαϊκό νεκροταφείο της Ράχης Κουτσογκίλα Κεγχρεών
Στην παραλία της Κρυφής παρατηρούμε ερείπια τείχους μυκηναϊκής περιόδου (περί το 1200π.Χ.).
Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει από διάφορα σημεία το Ελληνικό τεχνικό αριστούργημα του 19ου αιώνα, τη Διώρυγα Κορίνθου. Εγκαινιάσθηκε στις 25-07-1893. Κατ’αυτό τον τρόπο συνδέθηκε ο Κορινθιακός Κόλπος (Ποσειδωνία) με το Σαρωνικό (Καλαμάκι ή Σχοινούντα).
Έχει μήκος 6343μ. και πλάτος στην επιφάνεια της θάλασσα 246μ.
Το 1885 εργάζονταν 2300 άτομα οι περισσότεροι των οποίων ήταν ξένοι, κυρίως Ιταλοί, Μαυροβούνιοι, Αρμένιοι.
Οι μελέτες έγιναν από τους Ούγγρους μηχανικούς Ίστβαν Τύρρ, Μπέλα Γκέρστερ.
Μια αναμνηστική πλάκα που τοποθετήθηκε το 2009 από την Πρεσβεία της φίλης Ουγγαρίας, στην είσοδο της παλιάς οδικής γέφυρας, τιμά την σπουδαία προσφορά τους.
Η αποπεράτωσή της έγινε από την «Εταιρεία Διώρυγος Κορίνθου» υπό τον Ανδρέα Συγγρό.
Σκέψεις κατασκευής της είχαν γίνει κατά καιρούς από τον Δημήτριο Πολιορκητή, Ιούλιο Καίσαρα, Νέρωνα, Ηρώδη Αττικό, ενώ μετά την απελευθέρωση ο Ιωάννης Καποδίστριας μελέτησε το έργο
Οι αρχαίοι Κορίνθιοι επί εποχής Περίανδρου, περίπου τον 6οπ.Χ. αι. κατασκεύασαν τον Δίολκο, μήκους περί τα 7,5χλμ. Ήταν ένας λιθόστρωτος δρόμος με αυλάκια που συνέδεε την Ποσειδωνία με την Σχοινούντα.
Τα πλοία τοποθετούνταν σε τροχοφόρο όχημα, τον ολκό και έτσι μεταφέρονταν από την μία πλευρά στην άλλη.
Τμήματα του Δίολκου φαίνονται σήμερα αρκετά καλά στην πλευρά της Ποσειδωνίας.
Εκτιμάται ότι περίπου 12000 πλοία διέρχονται ετησίως από την Διώρυγα που αποτελεί μία από τις πιο επισκέψιμες τοποθεσίες στην Ελλάδα.
Ο περίπλους μπορεί να γίνει με τουριστικά πλοιάρια, όπως επίσης και το αθλητικό άλμα με ελαστικό σχοινί(Bungy Jumping).
Σε διάφορες τοποθεσίες της περιοχής υπάρχουν ορατά τμήματα του Εξαμιλίου (Ioυστινιάνειου)τείχους. Κτίστηκε στις αρχές του 5ου μ.Χ. αι., επί αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β’ Ανακατασκευάστηκε κατά καιρούς από πολλούς αυτοκράτορες όπως τον Ιουστινιανό (527-565 μ.Χ.) τον Μανουήλ Β’ Παλαιολόγο (1415) και τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο (1443) .Το 1446 ο σουλτάνος Μουράτ Β το κατέστρεψε με κανόνια.
Σε απόσταση 15χλμ βρίσκονται οι Κεγχρεές, το ένα από τα δυο λιμάνια που εξυπηρετούσαν την Κόρινθο. Το άλλο ήταν το Λέχαιο στον Κορινθιακό Κόλπο.
Τα σωζόμενα ερείπια είναι της ρωμαϊκής περιόδου.Στο νότιο μόλο βρέθηκαν αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του ναού της Ίσιδας, αποθηκών, ιχθυοδεξαμενών ενώ αργότερα κατασκευάστηκε στην θέση αυτή μια παλαιοχριστιανική βασιλική και ένα βαπτιστήριο.
Σταθμό στην ιστορία του αρχαίου λιμανιού των Κεγχρεών αποτελεί η επίσκεψη του Αποστόλου Παύλου το 51μ.Χ.,. Από αυτό το λιμάνι ο Παύλος απέπλευσε για την Έφεσο.
To σημερινό χωριό της Ισθμίας έχει κτιστεί σε ένα όμορφο δασώδες περιβάλλον, όπου κυριαρχεί το πεύκο. Διαθέτει θαυμάσιες παραλίες για κολύμβηση και πολλές ταβέρνες, εστιατόρια, καφετέριες, κέντρα διασκέδασης.
Στην περιοχή υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία κάθε κατηγορίας και κάμπινγκ.
Η πρόσβαση είναι άνετη αφού συνδέεται με αυτοκινητόδρομους με την Αθήνα, την Πάτρα, την Επίδαυρο, την Κόρινθο, το Λουτράκι.
Μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει και τον προαστιακό σιδηρόδρομο που έχει στάσεις στους σταθμούς Κορίνθου ή Αγίων Θεοδώρων.
Απέχει από τις Κεχρεές 6,5χλμ, Λουτράκι 6,5χλμ, Κόρινθο7,5χλμ., Αθήνα 77χλμ.
korinthostv.gr
