H αναζήτηση του χαμένου θησαυρού, στάθηκε μοιραία για τους τέσσερις άνδρες στο Λουτράκι. Η υπόγεια λαξευτή στοά, που βρήκαν τραγικό τέλος, διανοίχτηκε κατά τον Β΄ Π.Π. στο πλαίσιο ισχυρών οχυρωματικών έργων που κατασκεύασαν οι κατοχικές γερμανικές Αρχές, για την προστασία της διώρυγας της Κορίνθου...
ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΑΒΒΙΔΗ
Πρόκειται για υπόγεια στοά 2Χ2 μ., λαξευμένη στο μαλακό βράχο της περιοχής, συνολικού μήκους 25 μ. Σε διπλανή απόσταση βρίσκεται ακόμη μία στοά μικρότερου μεγέθους. Εικάζεται πως είτε πρόκειται για αποθήκες πυρομαχικών των γερμανικών δυνάμεων που φρουρούσαν τον Ισθμό την περίοδο της κατοχής, είτε για ημιτελές καταφύγιο προσωπικού, αντίστοιχο μ’ αυτά που έχουν διασωθεί στην ευρύτερη περιοχή και χρονολογούνται την ίδια περίοδο. «Όπου υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση πολυβολείων, θέσεων πυροβόλου και καταφυγίων, πάντα υπάρχει κοντά λαξευμένη υπόγεια στοά, που χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση πυρομαχικών. Τέτοιου είδους συγκέντρωση αμυντικών έργων έχουμε στην ευρύτερη περιοχή του Λουτρακίου από την εποχή του Β’ Π.Π.» λέει στο ΘΕΜΑ ο ερευνητής και συγγραφέας κ.Κωνσταντίνος Κυρίμης, που έχει ασχοληθεί διεξοδικά με τα προπολεμικά και κατοχικά καταφύγια στην Αττική και την ευρύτερη περιοχή.
Ο Πολιτικός Μηχανικός και σπηλαιολόγος κ.Παναγιώτης Δευτεραίος, που έχει αποτυπώσει την λαξευμένη στοά στο Καρπουνάρι, επισημαίνει πως τα διαχρονικά ίχνη των χρυσοθήρων είναι εμφανή στο εσωτερικό της. «Στο τέλος της στοάς που κατασκευάσαν οι Γερμανοί, υπάρχει αριστερή διακλάδωση που καταλήγει σε αδιέξοδο και διανοίχτηκε τα τελευταία χρόνια από χρυσοθήρες. Η έντονη εκσκαφτική δραστηριότητα, μαρτυρά το έντονο ενδιαφέρον των χρυσοθήρων» λέει ο κ.Δευτεραίος.
«Αστακός» η διώρυγα από τους Γερμανούς
Αμέσως μετά την κατάληψη της Ελλάδας το 1941, και αναγνωρίζοντας τη στρατηγική θέση του Ισθμού της Κορίνθου, οι Γερμανοί έθεσαν σ΄ εφαρμογή σχέδιο οχύρωσης της διάβασης, προκειμένου να διασφαλίσουν τη σημαντική θαλάσσια οδό.
Στο πλαίσιο αυτό, κατασκευάστηκαν πολυβολεία, πυροβολεία, υπόγεια καταφύγια για το προσωπικό, υπόγειες λαξευμένες αποθήκες πυρομαχικών, αλλά και ένας δρόμος -γνωστός και ως «γερμανική οδός»- που διέτρεχε τη διώρυγα και ένωνε όλα αυτά τα έργα, που είχαν ενταχθεί στον γενικό στρατηγικό σχέδιο ελέγχου και προστασίας του Ισθμού, από πιθανές δολιοφθορές αντιστασιακών οργανώσεων και των Συμμάχων.
Τα έργα κατασκευάστηκαν σε χρόνο ρεκόρ από το Μηχανικό του γερμανικού στρατού κατοχής, με κατοίκους της περιοχής που επιτάχτηκαν και χρηματοδότηση της κατοχικής κυβέρνησης.
Μετά το τέλος του Β’ Π.Π. τα περισσότερα έργα από αυτά, πέρασαν στη λήθη και στην εγκατάλειψη, μ’ αποτέλεσμα πολλά να καταστραφούν ή να σκεπαστούν από χώματα και μπάζα. Κάποια από αυτά έγιναν βορά επίδοξων χρυσοθήρων ή κινδυνεύουν με πλήρη κατάρρευση.
Έως σήμερα τρία γερμανικά καταφύγια έχουν εντοπιστεί στην περιοχή και έχουν καθαριστεί και αναδειχτεί με πρωτοβουλία Πρόκειται για απλές κατασκευές, μ’ έναν ή δύο κεντρικούς θαλάμους στους οποίους οδηγούν κλιμακοστάσια από τις δύο εισόδους-εξόδους. «Βρίσκονται σε βάθος 10-12 μ., κατασκευασμένα από χτιστές λιθοδομές στους τοίχους και αψιδωτό οπλισμένο σκυρόδεμα (μπετόν) στις οροφές των στοών και των θαλάμων. Η έλλειψη ωστόσο βασικών υποδομών στο εσωτερικό του (χώροι υγιεινής, ηλεκτρική εγκατάσταση κ.α.) μαρτυρούν πως χρησιμοποιούνταν μόνο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης από τους Γερμανούς» επισημαίνει ο κ.Δευτεραίος.
Λεηλατημένα στέκουν και τα πολυβολεία από σκυρόδεμα στις δύο πλευρές της διώρυγας. Κάποια από αυτά μάλιστα κινδυνεύουν με κατάρρευση, λόγω των αμμοληψιών και της εκβάθυνσης της περιοχής.
Κομμάτι της ιστορίας του τόπου
Tα τελευταία χρόνια ο Εξωραϊστικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος Φλοίσβου – Λουτρακίου, προσπαθεί να διασώσει τα έργα αυτά, στο πλαίσιο προώθησης του ιστορικού τουρισμού στην ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο το θολό ιδιοκτησιακό καθεστώς, δυσχεραίνει πρωτοβουλίες ανάδειξης και αξιοποίησή τους. «Καθαρίσαμε τα καταφύγια που βρίσκονται στη θέση Καρπουνάρι, τα οποία προσελκύουν ενδιαφέρον επισκεπτών. Πιστεύουμε αποτελούν ζωντανό κομμάτι της πρόσφατης ιστορίας μας και πως μπορούν να βοηθήσουν στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής μας» λέει από την πλευρά του ο πρόεδρος του συλλόγου κ. Κώστας Μεταξάς, ζητώντας παρέμβαση των αρμόδιων φορέων, προκειμένου να υπάρξει ένας γενικότερος σχεδιασμός για τη διάσωση και την ανάδειξη των έργων αυτών.
Με μικρές παρεμβάσεις ολόκληρη η περιοχή, θα μπορούσε να εξελιχθεί σ’ ένα θεματικό πάρκο για την ιστορία του Ισθμού κατά τον Β΄ Π.Π. Από τις σφοδρές μάχες και την κατάληψή του από τους Γερμανούς το 1941, έως την ολοκληρωτική καταστροφή κατά την υποχώρηση των κατοχικών δυνάμεων το 1944, μετά από ελεγχόμενες εκρήξεις που είχαν ως αποτέλεσμα τόνοι χώματος να φράξουν τη διώρυγας, που παρέμεινε κλειστή για πέντε χρόνια.
Ο αμύθητος θησαυρός του Κιαμήλ Μπέη
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, οι τέσσερις άτυχοι άνδρες αναζητούσαν θησαυρό, που λέγεται πως έχει θαφτεί στην περιοχή. Οι ντόπιοι μιλούν για τον χαμένο θησαυρό του επιφανέστατου Οθωμανού της Πελοποννήσου(1784-1822) Κιαμήλ Μπέη, που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στα γεγονότα της επανάστασης του 1821 και φημιζόταν για τ’ αμύθητα πλούτη του. Άλλοι πάλι, κάνουν λόγο για τον καλά κρυμμένο θησαυρό του «Χασάπη της Θεσσαλονίκης» Γερμανού ναζί Μαξ Μέρτεν, χωρίς ωστόσο να υπάρχει κάποια ένδειξη για τον ισχυρισμό αυτόν.
Πάντως από το 1821 έως τις μέρες μας, έχουν δημιουργηθεί πλείστοι θρύλοι γύρω από τους απροσμέτρητους θησαυρούς του Κιαμήλ Μπέη, που έχουν γίνει … viral στους κύκλους των χρυσοθήρων, που αναζητούν κατά καιρούς μπαούλα με χρυσά γρόσια, βενετσιάνικους λίθους και σμαράγδια.
Παραμονές της επανάστασης, ο Κιαμήλ Μπέης υπήρξε τελευταίος διοικητής του «καζά» (επαρχία) της Κορίνθου που υπάγονταν στον πασά της Τρίπολης. Στη δικαιοδοσία του είχε συνολικά 163 χωριά, ενώ είχε φορολογική εποπτεία σ’ εκτάσεις της Αρκαδίας και της Μεσσηνίας. Με την κήρυξη της επανάστασης ο Κιαμήλ Μπέης αποκλείστηκε στην Τρίπολη, όπου αιχμαλωτίστηκε από τους Έλληνες επαναστάτες μετά την άλωση της πόλης στις 23/9/1821. Στις αρχές του 1822 υπέγραψε την παράδοση του φρουρίου της Κορίνθου, παραδίδοντας τα κλειδιά στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, και στη συνέχεια φυλακίστηκε στην Επίδαυρο και στο κάστρο της Ακροκορίνθου.
Ακολούθησε λαφυραγώγηση και δήμευση της μεγάλης του περιουσίας, μέρος του κάλυψε ανάγκες του αγώνα, ωστόσο θεωρούνταν βέβαιο πως ο Κιαμήλ Μπέης είχε προλάβει και κρύψει σε ασφαλές σημεία μέρος του αμύθητου θησαυρού του. Ο ίδιος βέβαια, από τη φυλακή που κρατούνταν, αρνούνταν ν’ αποκαλύψει το σημείο. Λίγο πριν την κατάληψη της Ακροκορίνθου από τα στίφη του Μαχμούτ Δράμαλη Πασά (1822) ο Κιαμήλ Μπέης δολοφονείται στο κελί του, προκειμένου να μην αποκαλύψει στον Δράμαλη τους κρυμμένους θησαυρούς του. Λέγεται πως η χήρα του Κιαμήλ Μπέη Γκιούλ Χανούμ, υπέδειξε στον Δράμαλη ένα πηγάδι, από όπου ανασύρθηκαν 40.000 απιθωμένα πουγκιά γεμάτα με χρυσά νομίσματα. Για να τιμήσει την γενναιόδωρη πράξη της, ο Οθωμανός στρατάρχης την παντρεύτηκε μ’ ανατολίτικη μεγαλοπρέπεια.
Εν αναμονή πρωτοβουλιών από το Υπ. Εθνικής Άμυνας
Δυστυχώς έως σήμερα στην Ελλάδα, δεν έχει υπάρξει κεντρικός σχεδιασμός για διάσωση, ανάδειξη και αξιοποίηση της «κληρονομιάς» που άφησε πίσω του ο Β΄ Π.Π., με στόχο τόσο τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, όσο και την ανάπτυξη του λεγόμενου ιστορικού – στρατιωτικού τουρισμού, που μπορεί να ενισχύσει σημαντικά οικονομικά τις τοπικές κοινωνίες αυτές τις δύσκολες εποχές.
* Ευχαριστούμε πολύ τον Παναγιώτη Σαββίδη και την εφημερίδα Πρώτο Θέμα για την ευγενική παραχώρηση του ρεπορτάζ
