Το 1974, με τη διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη από τον Ανδρέα Παπανδρέου, ιδρύεται το ΠΑΣΟΚ, που συνέβαλε καθοριστικά στην σταθεροποίηση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα και την μεταπολιτευτική πρόοδο του ελληνικού λαού.
Στο κείμενο της διακήρυξης του ΠΑΣΟΚ αποτυπώνεται μια εθνική στρατηγική για μια Ελλάδα εθνικά κυρίαρχη και ανεξάρτητη, με όρους κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης. Ο Ανδρέας, αναγνώρισε με μοναδικό τρόπο τις προκλήσεις της εποχής και τις ανάγκες του ελληνικού λαού την δεδομένη χρονική στιγμή. Η χώρα έβγαινε από μια επταετή στυγνή δικτατορία, με πρόσφατη την τραγωδία της Κύπρου και μεγάλο τμήμα του Ελληνισμού μετανάστες, εξόριστους ή στο περιθώριο.
Οι βασικές αρχές της διακήρυξης εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, κοινωνική απελευθέρωση θα καθορίσουν την πορεία της χώρας και της δημοκρατικής παράταξης σε όλη την διάρκεια της μεταπολίτευσης. Προτάσσει έντονα την ανάγκη εκδημοκρατισμού του κράτους και της κοινωνίας ως αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής ανεξαρτησίας και της λαϊκής κυριαρχίας, καθώς και της ανάγκης για ενεργό συμμετοχή του πολίτη σ' όλες τις αποφάσεις που τον αφορούν. Θέτει τις βάσεις για μεγάλες αλλαγές. Ταυτόχρονα όμως θέτει και ως πρωταρχικής σημασίας την ανάγκη απαλλαγής της οικονομίας από τον έλεγχο και την εξάρτηση οικονομικών συμφερόντων που καθόριζαν για δεκαετίες την πορεία της χώρας.
Η 3η του Σεπτέμβρη είναι η απαρχή μιας μεγάλης αλλαγής στη χώρα. Με την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, αλλάζει ο ρους της ιστορίας. Μεγάλα κοινωνικά στρώματα που βρισκόταν στο περιθώριο τόσο στο μετεμφυλιακό κράτος όσο και επί χούντας αποκτούν φωνή και λίγα χρόνια αργότερα μια πραγματική μεσαία τάξη αποκτά ρόλο και λόγο στην δημιουργία της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Όσο και αν οι σύγχρονοι αναθεωρητές της ιστορίας προσπαθούν με ψέματα να την παραχαράξουν η πραγματικότητα δεν αλλάζει. Η χώρα και η κοινωνία έζησε μια μεγάλη περίοδο κοινωνικής ειρήνης και ευημερίας, με την χώρα ισχυρή και εθνικά υπερήφανη, αμβλύνοντας ταυτόχρονα την μετεμφυλιακή και πρώτη μεταπολιτευτική πόλωση.
Στην Ελλάδα, οι σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις με προοδευτικό πρόσημο είχαν την σφραγίδα των κυβερνήσεων της δημοκρατικής παράταξης. Παρ' όλα αυτά οι πελατειακές δομές και αντιλήψεις, στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, κατάφεραν να επιβιώσουν, με αποτέλεσμα την μεγέθυνση του συγκεντρωτικού κράτους, την γιγάντωση των κοινωνικών ανισοτήτων, τη στρεβλή ανάπτυξη. Οι στρεβλώσεις αυτές, οι σχέσεις εξάρτησης μέρους του πολιτικού συστήματος με οικονομικές ελίτ ενισχύθηκαν υπέρμετρα και συνειδητά από τις συντηρητικές κυβερνήσεις και σε συνδυασμό με τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό της περιόδου 2004-2009, η χώρα βρέθηκε ευάλωτη και ανοχύρωτη με έλλειμμα διεθνούς αξιοπιστίας στο ξέσπασμα της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Μετά από 9 χρόνια οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, είδαμε άγονες αντιπαραθέσεις και τεχνητούς διχασμούς, που εξυπηρετούν μόνο κομματικά και προσωπικά συμφέροντα και ενίσχυσαν την αποστροφή των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα, κάτι που εκφράζεται ήδη μέσω της αποχής από τις εθνικές εκλογές. Φαίνεται όμως ότι ο διχαστικός λόγος είναι και πάλι εδώ. Καθημερινά στήνονται από ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ μικροί ή μεγάλοι τεχνητοί διχασμοί, προοίμιο όσων θα ακολουθήσουν κατά την προεκλογική περίοδο. Μακριά από την συζήτηση για το μέλλον μας.
Το διακύβευμα για την χώρα παραμένει το ίδιο. Η υιοθέτηση εκείνων των μεγάλων θεσμικών αλλαγών που θα οδηγήσουν την Ελλάδα όχι μόνο στην έξοδο από τα μνημόνια, αλλά και από όσα μας οδήγησαν εκεί.
Είναι χρέος της Δημοκρατικής Παράταξης να βάλει αυτόνομα, ρεαλιστικά και με επιμονή τα θέματα για την περαιτέρω πορεία της πατρίδας. Να μιλήσουμε για ένα σύγχρονο πατριωτισμό, για την Ελλάδα της επόμενης δεκαετίας, να επαναθεμελιώσουμε τη δημοκρατία μας, να ανοίξουμε το δρόμο στις Ελληνίδες και τους Έλληνες που παράγουν. Όπως η διακήρυξη της 3 Σεπτεμβρίου συνόδεψε τη γέννηση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος και συνέβαλλε στην αναμόρφωση της χώρας, έτσι και σήμερα απαιτείται μία νέα μεγάλη επανεκκίνηση, μια αλλαγή πορείας.
Χρειάζεται μεγάλες προοδευτικές αλλαγές για την Ελλάδα της επόμενης δεκαετίας, για να επαναθεμελιώσουμε τη δημοκρατία μας. Να ανοίξουμε νέους δρόμους στις Ελληνίδες και τους Έλληνες που παράγουν, στην Ελλάδα της δημιουργίας και καινοτομίας, με ένα σύγχρονο δημόσιο τομέα και αποτελεσματικό κράτος πρόνοιας και αλληλεγγύης. Να επανεθεμελιώσουμε ένα σύγχρονο πατριωτισμό. Για μία Ελλάδα υπερήφανη, με την κοινωνία ακμάζουσα.
Ο Γιάννης Ανδρέου είναι μέλος της Κ.Π.Ε του Κινήματος Αλλαγής
