Ένα διήμερο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ξεκινά σήμερα με την άφιξη του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα στην Αθήνα και ολοκληρώνεται αύριο με το τετ-α-τετ στην Άγκυρα του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στην Βαλκανική γειτονιά διαμορφώνεται ένα νέο τοπίο και από την Αθήνα θέλουν να κάνουν προσεκτικές κινήσεις, καθώς είναι πολλά τα ανοικτά μέτωπα στην ευρύτερη γεωπολιτική σκηνή.

Η κρίσιμη συγκυρία της επίσκεψης Ράμα

Ο Έντι Ράμα πραγματοποιεί σήμερα ιδιωτική επίσκεψη στην Αθήνα για να μιλήσει σε Αλβανούς σε μια ιδιαίτερη χρονικά συγκυρία, λίγες εβδομάδες πριν τις ευρωεκλογές και ενώ συμπληρώνεται ένας χρόνος από την σύλληψη του Φρέντι Μπελέρη. Στο θέμα αναφέρθηκε χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης, λέγοντας πως «η Ελλάδα είναι μια δημοκρατική χώρα, η οποία έχει συνταγματικά κατοχυρωμένο το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και προφανώς κανείς δεν θα απαγόρευε ποτέ σε έναν ξένο ηγέτη να έρθει και να κάνει μία ιδιωτική επίσκεψη στη χώρα μας, για να μιλήσει στους ομοεθνείς του» και προσέθεσε πως το θέμα πήρε λίγο μεγαλύτερη δημοσιότητα απ’ όση πραγματικά του αξίζει. Υπογράμμισε βέβαια πως «αν με ρωτάτε τώρα εάν ο χρονισμός αυτής της επίσκεψης, λίγες εβδομάδες πριν από τις ευρωεκλογές και με ανοιχτά ζητήματα τα οποία αφορούν την Ελληνική Εθνική Μειονότητα στην Αλβανία, είναι ο κατάλληλος, θα σας πω κι εγώ ότι δεν είναι ο πιο κατάλληλος χρόνος. Αλλά, από εκεί και πέρα, μην του δίνουμε και μεγαλύτερη σημασία».

Προβληματισμός για τη Βόρεια Μακεδονία

Την ίδια στιγμή στην Αθήνα παρακολουθούν με προβληματισμό δηλώσεις που έχουν γίνει απο αξιωματούχους στην Βόρεια Μακεδονία, όπου έγιναν εκλογές και επικράτησε το VMRO. Όπως υπογράμμισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένει με πολύ ενδιαφέρον την επίσημη τοποθέτηση του εντολοδόχου Πρωθυπουργού, για να δει με ποιον τρόπο θα αναφερθεί στην ονομασία της χώρας του.

«Θέλω εδώ να είμαι πολύ ξεκάθαρος: προσωπικά είχα διαφωνήσει με τη Συμφωνία των Πρεσπών και ειδικά με τον επιθετικό προσδιορισμό του «μακεδονικού έθνους» και της «μακεδονικής γλώσσας». Δέχθηκα, όμως, τη Συμφωνία στα πλαίσια της συνέχειας του κράτους και αναγνώρισα ότι παρά τη διαφωνία μου με τη Συμφωνία, οφείλω να τη σεβαστώ» σημείωσε χθες σε συνέντευξης του. Για να προσθέσει πως ίδιες απαιτήσεις υπάρχουν και τώρα από τη νέα ηγεσία της Βόρειας Μακεδονίας.

Τα βλέμματα στη συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν

Στο μεταξύ αύριο τα βλέμματα στρέφονται στην Άγκυρα και στη συνάντηση που θα έχουν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στην κυβέρνηση δεν περνά απαρατήρητο πως το τελευταίο διάστημα η τουρκική πλευρά δείχνει να επιστρέφει στο αναθεωρητικό της αφήγημα, ωστόσο στόχος είναι να διατηρήσουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας προκειμένου οι όποιες διαφορές να μην παράγουν αυτόματα εντάσεις. Βέβαια παράλληλα έχουν τεθεί με σαφήνεια οι κόκκινες γραμμές της χώρας.

Σε συνέντευξή του χθες στον Alpha ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε πως είναι πολύ καλύτερο να μιλάμε, παρά να είμαστε «με το δάχτυλο στη σκανδάλη». Υπογράμμισε ακόμα πως τον τελευταίο χρόνο έχει υπάρξει μία πρόοδος, η οποία δεν μπορεί να ακυρώσει το γεγονός ότι πάντα θα υπάρχουν εστίες εντάσεων. Για να προσθέσει πως «οι βασικές μας διαφορές δεν έχουν επιλυθεί. Η Τουρκία δεν έχει αλλάξει δομικά την πολιτική της ως προς τις δικές της διεκδικήσεις» και να επισημάνει πως η Ελλάδα εξακολουθεί να υπερασπίζεται την κυριαρχία της και τα κυριαρχικά της δικαιώματα, με αναφορά πάντα στο Διεθνές Δίκαιο.

Τι θα συζητήσουν Μητσοτάκης και Ερντογάν

Κατά τη διάρκεια του αυριανού τετ α τετ αναμένεται να συζητηθούν όλα τα θέματα της διμερούς ατζέντας και να οριστεί το χρονοδιάγραμμα των επόμενων επαφών στον πολιτικό διάλογο, την θετική ατζέντα και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Στόχος είναι να διατηρούνται ανοικτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας και στο ανώτατο επίπεδο, ώστε οι σχέσεις να προχωρούν στο επόμενο βήμα.

Οι διαφωνίες προφανώς παραμένουν αλλά το σημαντικό είναι αυτές να μην οδηγούν σε κρίσεις υπογραμμίζουν κυβερνητικές πηγές. Προσθέτουν δε πως το ό,τι διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι δεν συζητάμε και δεν γίνονται βήματα για την διαμόρφωση ενός καλύτερου κλίματος.

Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν πως η επανενεργοποίηση των επαφών και των διαύλων επικοινωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία τους τελευταίους μήνες έχει ήδη μετρήσιμα αποτελέσματα:

• Εφαρμόζεται η διευκόλυνση της χορήγησης βίζας για Τούρκους πολίτες σε 10 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
• Επί του πεδίου, η εμπέδωση θετικού κλίματος αντικατοπτρίζεται στην σχεδόν μηδενική παραβατικότητα στον αέρα.
• Διαπιστώνεται καλύτερη συνεργασία με τις τουρκικές αρχές στο Μεταναστευτικό και συνολική μείωση των ροών, παρά τις αυξομειώσεις.

Να σημειωθεί εδώ πως ο πρωθυπουργός πρόκειται να θέσει το θέμα της μετατροπής της Μονής της Χώρας σε τζαμί στον Τούρκο πρόεδρο, καθώς όπως επεσήμανε χθες «ήταν μια παντελώς αχρείαστη και σε ένα βαθμό προκλητική ενέργεια». Σε ό,τι αφορά τα θαλάσσια πάρκα κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν πως η Ελλάδα, σεβόμενη το Διεθνές Δίκαιο και ιδίως το Δίκαιο της θάλασσας και με σταθερό έρεισμα στην κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα, θα προχωρήσει στη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων επί τη βάσει περιβαλλοντικών κριτηρίων, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της.

Πώς κινείται ο Ερντογάν

Ανάμεικτα …μηνύματα εκπέμπει ο Τούρκος πρόεδρος, καθώς από τη μια πλευρά ανοίγει θέματα και από την άλλη πλευρά δείχνει πως δεν θελει να αναλάβει την ευθύνη για την διακοπή του διαλόγου. Σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» επιμένει στα περί λύσης «πακέτου» για τα προβλήματα. Παράλληλα αναφέρει πως η έγερση ζητημάτων κυριαρχίας δεν είναι μια κατάσταση που βλάπτει το έδαφος του διαλόγου και εμποδίζει την πρόοδό του.

Στο αυριανό ραντεβού θα υπάρξει μια σαφέστερη εικόνα για το ποια τακτική θα ακολουθήσει το επόμενο διάστημα ο Τούρκος πρόεδρος. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει κάποιο απρόοπτο οι δύο ηγέτες αναμένεται να συναντηθούν εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο στην Ουάσιγκτον και στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Κατερίνα Κοκκαλιάρη