Η διαγραφή του Αντώνη Σαμαρά, που στηρίχτηκε από κορυφαίους υπουργούς, η παραίτηση του Ρούσσου Κούνδουρου, αλλά και η αντιμετώπιση της εσωτερικής κριτικής από Αθήνα και Αγκυρα δείχνουν ότι η προσέγγιση των δύο χωρών έχει προχωρήσει στην «ταμπακιέρα» των μεταξύ τους διαφορών.
Ηαστραπιαία αντίδραση του Κυριάκου Μητσοτάκη να διαγράψει τον Αντώνη Σαμαρά από τη Ν.Δ. πριν κυκλοφορήσει στα περίπτερα η συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής» και οι δηλώσεις στήριξης από κορυφαίους υπουργούς -όλων των ιδεολογικών αποχρώσεων του κυβερνώντος κόμματος- στον πατριωτισμό του πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη υποδηλώνουν ότι Αθήνα και Αγκυρα έχουν ήδη βουτήξει στα «βαθιά νερά» των ελληνοτουρκικών διαφορών, παρά τις αντίθετες επίσημες δηλώσεις περί αναζήτησης κοινού εδάφους για την έναρξη του διαλόγου.
Η «πατριωτική» έξοδος του πρώην πρωθυπουργού και προέδρου της Ν.Δ. συνδυάστηκε από τον ίδιο με την «αιφνίδια» παραίτηση του πολιτικού διευθυντή του υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβη Ρούσσου Κούνδουρου, την περασμένη Παρασκευή, ο οποίος διαμαρτυρήθηκε για την εξαίρεσή του από τη σύνθεση της ελληνικής αντιπροσωπείας κατά τη διάρκεια των τελευταίων διευρυμένων επαφών στην Αθήνα, στις 8 Νοεμβρίου.
Στην επιστολή παραίτησής του ο κ. Κούνδουρος φέρεται να υπενθυμίζει τις επιφυλάξεις που κατά καιρούς έχει διατυπώσει για την τακτική που ακολουθεί η Αθήνα στη διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης. Ο κ. Σαμαράς, σε δήλωσή του αμέσως μετά τη διαγραφή του από τη Ν.Δ., αναφέρθηκε στην παραίτηση του πρέσβη, ερμηνεύοντάς την ως ένδειξη αντίδρασης στην υποχωρητικότητα της ελληνικής κυβέρνησης στην προσπάθειά της να οδηγήσει σε επίλυση τις ελληνοτουρκικές διαφορές.
Διπλωματικές πηγές απαντώντας άμεσα στις αιτιάσεις του κ. Κούνδουρου ανέφεραν ότι ο πρέσβης πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί σε έναν μήνα και επομένως κρίθηκε εύλογη η αντικατάστασή του στον τελευταίο γύρο των διευρυμένων ελληνοτουρκικών επαφών από τον διάδοχό του, πρέσβη Ανδρέα Φρυγανά, τον μέχρι πρότινος επικεφαλής της Διεύθυνσης Ελληνοτουρκικών του υπουργείου Εξωτερικών.
Στην ίδια ρότα
Οι ίδιες πηγές ωστόσο δεν αρνούνται ότι ο κ. Κούνδουρος, ο οποίος μετείχε σε όλες τις επαφές του λεγόμενου πολιτικού διαλόγου τους τελευταίους 16 μήνες, είχε εκφράσει διαφορετικές απόψεις αλλά, όπως χαρακτηριστικά σχολιάζουν, «δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο», επαναλαμβάνοντας ότι «η Αθήνα εξακολουθεί να κινείται στην ίδια στρατηγική που αναγνωρίζει ως μία και μόνη διαφορά τον καθορισμό ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας».
Μία ημέρα πριν από την παραίτηση Κούνδουρου είχαν προηγηθεί δημοσιεύματα στον ελληνοτουρκικό Τύπο περί κινητικότητας τουρκικών πλοίων ανατολικά στην Κάσο, όπου προγραμματίζεται να εκτελέσει εργασίες το ιταλικό ερευνητικό σκάφος «Ievoli Relum» που πραγματοποιεί έρευνες για τη μελλοντική εγκατάσταση υποβρύχιων καλωδίων του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου (Great Sea Interconnector-GSI).
Το ιταλικό πλοίο, όπως σας έχει πληροφορήσει η «Εφ.Συν.», επέστρεψε από την Κύπρο πριν από δύο εβδομάδες στο Ηράκλειο Κρήτης, αλλά ακόμη δεν είχε ανακοινωθεί το πρόγραμμα των ερευνών του. Τελικώς, την περασμένη Παρασκευή και μετά τη δημοσιοποίηση των ρεπορτάζ που έκαναν λόγο για δημιουργία κλίματος έντασης ανοιχτά της Κάσου, εκδόθηκε από τον Υδρογραφικό Σταθμό Ηρακλείου η NAVTEX 1181/24 με την οποία αναγγέλθηκαν εργασίες του «Ievoli Relum» μέχρι τις 24 Νοεμβρίου ανοιχτά του Ηρακλείου και εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων. Οχι πάντως ανοιχτά της Κάσου.
Η ανάρτηση
Την ίδια ώρα, στην άλλη πλευρά του Αιγαίου προκαλούνταν αντιδράσεις –κυρίως από εθνικιστικούς κύκλους– στην ανάρτηση χάρτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον ιστότοπο της Υπηρεσίας Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, ο οποίος «ακυρώνει» το δόγμα της «γαλάζιας πατρίδας».
Οπως πληροφορείται η «Εφ.Συν.», ο χάρτης είναι αναρτημένος εδώ και καιρό στην ιστοσελίδα της Ε.Ε., αλλά κάποιοι επέλεξαν την τωρινή συγκυρία να «σηκώσουν θέμα», όπως ο κήρυκας του δόγματος της «γαλάζιας πατρίδας», Τζιχάτ Γιαϊτζί, που ζήτησε από την κυβέρνηση Ερντογάν τη διακοπή της ελληνοτουρκικής προσέγγισης ως αντίδραση στην αποτύπωση των ελληνικών θέσεων για τις θαλάσσιες ζώνες σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο στους ευρωπαϊκούς χάρτες.
Οι φωνές του Τούρκου ναυάρχου ε.α. κινητοποίησαν την τουρκική αντιπολίτευση, η οποία ζήτησε εξηγήσεις από την τουρκική διπλωματία. Ο Χακάν Φιντάν το βράδυ της περασμένης Παρασκευής παραχώρησε συνέντευξη σε τηλεοπτικό σταθμό επαναλαμβάνοντας τις γνωστές θέσεις για διάλογο εφ’ όλης της ύλης με την Ελλάδα και την ύπαρξη αλληλένδετων ζητημάτων στο Αιγαίο τα οποία δεν περιορίζονται μόνο στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.
Χαμηλοί τόνοι
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών μάλιστα εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία καταφέρεται εναντίον της Ε.Ε. για την παρέμβασή της στις διακρατικές διαφορές κυριαρχικών δικαιωμάτων, αποφεύγοντας όμως αναφορές στην Ελλάδα. Σε κάθε περίπτωση Αθήνα και Αγκυρα κρατούν χαμηλούς τόνους στις εσωτερικές τους αντιδράσεις, δύο εβδομάδες πριν από τον προγραμματισμένο 3ο γύρο του πολιτικού διαλόγου στην Αθήνα στις αρχές Δεκεμβρίου.
Ο τρόπος αντίδρασης των δύο κυβερνήσεων στην εσωτερική κριτική δείχνει ότι και οι δύο πλευρές εμφανίζονται διατεθειμένες να προχωρήσουν στη συνέχιση του διαλόγου ο οποίος, όπως έχει επισημάνει η «Εφ.Συν.» («Τα ανοίγματα και τα όρια της ελληνοτουρκικής προσέγγισης», 9/11) αμέσως μετά την τελευταία συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν, έχει εισέλθει στην ταμπακιέρα των ελληνοτουρκικών ζητημάτων.
Υπενθυμίζεται ότι στις αρχές Δεκεμβρίου δρομολογείται νέα συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν είτε στο περιθώριο της συνόδου υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, στις 3-4 Δεκεμβρίου, είτε στη διάσκεψη του υπουργικού συμβουλίου του ΟΑΣΕ στη Μάλτα, στις 5 και 6 του επόμενου μήνα.
Κώστας Αλατζάς
