Αθήνα και Λευκωσία φοβούνται ένα νέο ντόμινο συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή ● Εφιαλτικά τα σενάρια σε περίπτωση εμπλοκής του Ιράν ● Απόλυτη αβεβαιότητα για τις εξελίξεις ● Σε αναβρασμό και οι χώρες του Σαχέλ.
Η Ελλάδα και η Κύπρος ανεβάζουν το επίπεδο συναγερμού για τη διάχυση της κρίσης στη Μέση Ανατολή, καθώς όλα τα μηνύματα από το μέτωπο Ισραήλ-Χεζμπολάχ παραπέμπουν σε κλιμάκωση, ενώ από το Ιράν δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο πότε θα προβεί σε αντίποινα και τι είδους.
Η Λευκωσία έθεσε σε πλήρη κίνηση το σχέδιο «Εστία» για συνδρομή βοήθειας στην απομάκρυνση πολιτών της Ε.Ε. και άλλων χωρών από τον Λίβανο, ενώ παράλληλα βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή και με τις αρχές του Ισραήλ για ανάλογες επιχειρήσεις εκκένωσης. Η Πάφος και η Λάρνακα βρίσκονται άτυπα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης για το ενδεχόμενο έκτακτων αεροπορικών πτήσεων, όπως και το λιμάνι της Λεμεσού. Από την πλευρά της η Αθήνα συνδράμει στα σχέδια της Ε.Ε. με την αποστολή ναυτικής δύναμης στην Κύπρο, για τη συνοδεία των πολιτικών πλοίων, σε πρώτη φάση με τη φρεγάτα «Κουντουριώτης».
Η κοινή δήλωση του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, του Αιγύπτιου ομολόγου του, Αλ Σίσι και του εμίρη του Κατάρ, Αλ Θάνι, προς το Ισραήλ και τη Χαμάς να επανέλθουν στο τραπέζι των συνομιλιών για τη Γάζα, την οποία χαιρέτησαν Αθήνα και Λευκωσία, θα δώσει κάποιο χρόνο στη διπλωματία εφόσον γίνει δεκτή και από τις δύο πλευρές. Και πάλι μπορεί ανά πάσα στιγμή να τιναχθεί στον αέρα επισπεύδοντας το απευκταίο σενάριο τής ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή.
Η εικόνα που διαμορφώνεται στην ευρωπαϊκή διπλωματία είναι πως το Ιράν δεν θέλει γενικευμένο πόλεμο, όπως έχουν δηλώσει ο νέος πρόεδρος Μ. Πεζεσκιάν και ο υπουργός Εξωτερικών Α. Μπαγκερί, όμως η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων και ο ανώτατος ηγέτης Α. Χαμενεΐ στέλνουν διαφορετικά μηνύματα.
Χαρακτηριστική της σύγχυσης στην Ε.Ε. είναι η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών της Ουγγαρίας Π. Σιγιάρτο προς τον Ισραηλινό ομόλογό του, Ι. Κατζ, ότι «το Ιράν θα χτυπήσει», ενώ απουσιάζει εντελώς ο εκπρόσωπος της Ε.Ε. Ζ. Μπορέλ, τον οποίο θα διαδεχτεί η Κάγια Κάλας. Ούτως ή άλλως η Ε.Ε. λίγα πράγματα θα μπορούσε να κάνει σε συλλογικό επίπεδο, ενώ και σε εθνικό η παρέμβαση του προέδρου της Γαλλίας Μακρόν προς την Τεχεράνη για αυτοσυγκράτηση έφθασε μέχρι τον πρόεδρο Μ. Πεζεσκιάν.
Το μέτωπο Ισραήλ-Χεζμπολάχ
Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα θεωρούν ότι οι εξελίξεις θα κριθούν στο μέτωπο Ισραήλ-Χεζμπολάχ. Οι ΗΠΑ ενισχύουν τις ναυτικές τους δυνάμεις στη Μεσόγειο με το αεροπλανοφόρο «Lincoln», συνοδεία αντιτορπιλικών, καταδρομικών και μοίρας μαχητικών για αναχαίτιση βαλλιστικών πυραύλων. Η Βρετανία επίσης ανακοίνωσε τη διεξαγωγή της άσκησης «Aphrodite Trident» στις βρετανικές βάσεις της Κύπρου.
Η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη έσπευσε να διευκρινίσει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει συμμετοχή σε στρατιωτικές δραστηριότητες και παράλληλα διέψευσε πως συζητεί για αεροπορικές διευκολύνσεις στις ισραηλινές δυνάμεις (IDF). Επιπλέον, ο υπουργός Μεταφορών Α. Βαφεάδης τόνισε ότι μέχρι στιγμής «δεν έχει κατατεθεί αίτημα στις κυπριακές αρχές για χρήση των αερολιμένων προς απομάκρυνση πολιτών τρίτων χωρών, αφού διατηρείται ακόμα η αεροπορική συνδεσιμότητα της Κύπρου με το Ισραήλ και τον Λίβανο».
Ως προς το θέμα του επαναπατρισμού Ισραηλινών με πλοία μέσω Κύπρου, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος K. Λετυμπιώτης τόνισε ότι «αφορά ναύλωση του Ισραήλ και όχι από την Κυπριακή Δημοκρατία, ούτε μπορεί να συσχετιστεί με το σχέδιο “Εστία”, το οποίο αφορά εκκένωση πολιτών από επικίνδυνες ζώνες». Οι εξηγήσεις είναι αμφίβολο εάν απασχολούν τη Χεζμπολάχ, η οποία έχει εντάξει την Κύπρο στον κύκλο των «εχθρικών δυνάμεων». Η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη έχει θέσει σε συναγερμό τις υπηρεσίες ασφαλείας, ενώ παράλληλα έχει ενημερώσει διά του υπουργού Εξωτερικών Κ. Κόμπου το συμβούλιο Εξωτερικών της Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτό η Αθήνα κινείται για τη συνδρομή κάθε αναγκαίας βοήθειας προς τη Λευκωσία.
Η Τουρκία από την πλευρά της έσπευσε με την προαναγγελία δικής της αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής ομπρέλας (Steel Dome), στην οποία ενέταξε και τα Κατεχόμενα, να στείλει άλλο ένα μήνυμα αυτονόμησης προς κάθε πλευρά. Η κίνηση αυτή επί του παρόντος δεν έχει πρακτική ή στρατηγική σημασία, όμως δηλοί τις φιλοδοξίες της Αγκυρας να παίξει ρόλο στις περιφερειακές εξελίξεις. Επιπλέον, η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ICJ), εκτιμάται ότι ενισχύει πολιτικά τον Τ. Ερντογάν στο εσωτερικό της χώρας και στον ισλαμικό κόσμο. Παράλληλα όμως δείχνει και τον εκνευρισμό για το γεγονός ότι διπλωματικά εξακολουθεί να είναι στο περιθώριο.
Το σενάριο εμπλοκής του Ιράν
Το χειρότερο σενάριο, της άμεσης εμπλοκής του Ιράν με επίθεση στο Ισραήλ ή με προληπτικό χτύπημα από την πλευρά του Ισραήλ, με μία λέξη χαρακτηρίζεται εφιαλτικό. Οπως εκτιμούν διπλωματικές πηγές θα επιφέρει ένα νέο ντόμινο κρίσεων όχι μόνον στη Μ. Ανατολή αλλά και στη Β. Αφρική, διατρέχοντας όλες τις χώρες του Σαχέλ.
Εκτιμάται, δε, ότι μπορούν να αναζωπυρωθούν οι συγκρούσεις και στη Λιβύη, όπου τις τελευταίες ημέρες οι αναφορές που δέχεται η αποστολή του ΟΗΕ κάνουν λόγο για μετακινήσεις των δυνάμεων του Χαφτάρ προς τις δυτικές ακτές και οι δυνάμεις της κυβέρνησης Ντμπεϊμπά έχουν τεθεί σε κατάσταση συναγερμού για πολεμική εμπλοκή. Κι όλα αυτά τη στιγμή που ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χ. Φιντάν συνομιλούσε στο Κάιρο με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Μπ. Αμντελάτι, για τον εποικοδομητικό ρόλο που έχουν στη λιβυκή κρίση και πώς μπορεί να γίνει «μοντέλο για την αντιμετώπιση άλλων κρίσεων».
Η επιρροή της Τεχεράνης δεν φθάνει μέχρι την Αφρική, πλην όμως εξ αντανακλάσεως σε όλες τις εστίες κρίσεων οι αντιμαχόμενες ομάδες έχουν δείξει πως μπορούν να εξυπηρετήσουν με ανταλλάγματα κάθε τρίτη χώρα που επιδιώκει γεωπολιτικό ρόλο, σε συνθήκες αστάθειας. Σ’ αυτές τις συνθήκες μόνον παράδοξο δεν θεωρήθηκε το γεγονός ότι το Μάλι διέκοψε τις διπλωματικές του σχέσεις με την Ουκρανία, εγκαλώντας το Κίεβο για ανάμιξη στην πρόσφατη πολύνεκρη επίθεση ανταρτών σε κυβερνητικά στρατεύματα και αποστολές της Wagner. Το ίδιο έκανε στη συνέχεια ο Νίγηρας για συμπαράσταση προς το Μάλι, ενώ η Σενεγάλη απείλησε με απέλαση τον πρέσβη της Ουκρανίας.
Μπάμπης Αγρολάμπος
