Η «μεταφορά» αγροτικών οδών, δηλαδή η κατάργηση αγροτικών οδών και η διάνοιξη νέων, σύμφωνα με τις Συνταγματικές επιταγές, δεν μπορεί να γίνεται από τους Δήμους και τις Κοινότητες, καθώς η αρμοδιότητα αυτή υπάγεται στο υπουργείο Περιβάλλοντος, αποφάνθηκε η αυξημένη, 7μελής, σύνθεσης του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Ειδικότερα, ξενοδοχειακή εταιρεία στην Πελοπόννησο υπέβαλε αίτηση στο τοπικό Δήμο ζητώντας τη μεταφορά αγροτικών δρόμων, μήκους 1.840 μ., που διέρχονται από την ιδιοκτησία της στην εκτός σχεδίου και εκτός οικισμού περιοχή και την αντικατάστασή τους με άλλες οδούς, μήκους 2.600 μ. και πλάτους 6 μ., με σκοπό την τουριστική αξιοποίηση της ιδιοκτησίας της, με την δημιουργία γηπέδου γκολφ 18 οπών και ξενοδοχείου επιπλωμένων διαμερισμάτων 5 αστέρων, δυναμικότητας 736 κλινών.
Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου ενέκρινε την «μεταφορά» των αγροτικών δρόμων, υπό την προϋπόθεση, μεταξύ των άλλων, ότι «η δαπάνη μεταφοράς των αγροτικών δρόμων πλάτους τουλάχιστον 6 μέτρων (διάνοιξη, διαμόρφωση, ασφαλτόστρωση δρόμου) θα βαρύνει την ξενοδοχειακή εταιρεία και θα πραγματοποιηθεί σε βάρος της ιδιοκτησίας της».
Περαιτέρω, το Δημοτικό Συμβούλιο εξουσιοδότησε το δήμαρχο «να υπογράψει συμβολαιογραφική πράξη, με την οποία θα παραχωρούνται στην κοινή χρήση οι νέοι δρόμοι που θα κατασκευαστούν εις βάρος της ιδιοκτησίας της εταιρείας». Πράγματι, υπεγράφη μεταξύ του Δημάρχου και της εταιρείας η συμβολαιογραφική πράξη «ανταλλαγής γηπεδικών χώρων για την δημιουργία αγροτικών οδών».
Κατά της αποφάσεως αυτής του Δημοτικού Συμβουλίου ιδιοκτήτρια αγροτεμαχίου της επίμαχης περιοχής, άσκησε προσφυγή στην αρμόδια επιτροπή της περιφέρειας Πελοποννήσου η οποία έγινε δεκτή και ακυρώθηκε η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου «ως μη νόμιμη, με την αιτιολογία, αφ’ ενός ότι το Δημοτικό Συμβούλιο δεν είχε αρμοδιότητα να εγκρίνει την «μεταφορά» αγροτικών δρόμων, διότι η αρμοδιότητα αυτή ανήκει στον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, και αφ’ ετέρου ότι η προκείμενη «μεταφορά οδών» αποσκοπούσε στην εφαρμογή «ιδιωτικού σχεδίου ρυμοτομίας», το οποίο απαγορεύεται από το νομοθετικό διάταγμα της 17.7.1923».
Στην συνέχεια η ξενοδοχειακή εταιρεία προσέφυγε στο ΣτΕ ζητώντας να ακυρωθεί η απόφαση της επιτροπής της περιφέρειας Πελοποννήσου. Όμως το Ε΄ Τμήμα του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου με την υπ΄ αρθμ. 665/2018 απόφασή της με πρόεδρο τον αντιπρόεδρο Αθανάσιο Ράντο και εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Θεόδωρο Αραβάνη, απέρριψε την αίτηση της εταιρείας.
Οι σύμβουλοι Επικρατείας επισημαίνουν ότι το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε την «μεταφορά» αγροτικών οδών που διέρχονται μέσω του ακινήτου της ξενοδοχειακή εταιρείας, δηλαδή «την κατάργηση υπαρχουσών κοινόχρηστων αγροτικών οδών, ανηκουσών στην κυριότητα του Δήμου, και, σε αντικατάσταση αυτών, την δημιουργία νέων αγροτικών οδών εις βάρος της ιδιοκτησίας της αιτούσας, οι οποίες θα τεθούν ομοίως στην κοινή χρήση».
Δηλαδή, συνεχίζει το ΣτΕ, ο Δήμος αναρμοδίως ενέκρινε την κατάργηση και τη δημιουργία αγροτικών οδών, διότι η σχετική αρμοδιότητα ασκείται με πράξη του αρμόδιου για τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό κρατικού οργάνου.
Περαιτέρω, «αναρμοδίως ο Δήμος επελήφθη του ζητήματος της δημιουργίας κοινοχρήστων χώρων αγροτικών οδών με παραχώρηση ιδιωτικών εκτάσεων της αιτούσας, διότι το ζήτημα αν η εν λόγω παραχώρηση είναι νόμιμη και αν δι’ αυτής σχηματίζονται νέοι κοινόχρηστοι χώροι με σκοπό την δημιουργία ιδιωτικού σχεδίου ρυμοτομίας ή όχι κρίνεται από το όργανο και με την διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 411 παρ. 4 του Κ.Β.Π.Ν. Επομένως, η επίμαχη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου «ορθώς ακυρώθηκε»».
Παράλληλα, οι σύμβουλοι Επικρατείας επισημαίνουν, ότι σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 24 του Συντάγματος, «το οδικό δίκτυο ενός ΟΤΑ δεν αποτελεί τοπική του υπόθεση, εφ’ όσον συνάπτεται τόσο με το υπόλοιπο δίκτυο της χώρας, όσο και με την προστασία των γεωσυστημάτων του φυσικού χώρου, τα οποία αποτελούν στοιχείο της εθνικής φυσικής κληρονομιάς».
Σε άλλο σημείο της δικαστικής απόφασης αναφέρεται ότι «για την πραγματοποίηση έργων οδοποιίας που αφορούν, μεταξύ άλλων, δημοτικές και κοινοτικές οδούς εκτός σχεδίων πόλεων ή ορίων οικισμών, καθώς και αγροτικές οδούς απαιτείται, κατ’ αρχήν, να τηρηθεί προηγουμένως η διαδικασία της υποβολής περιβαλλοντικής έκθεσης ή προκαταρκτικής περιβαλλοντικής εκτίμησης και αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων».
Τέλος, επισημαίνεται, ότι «αποκλείονται οι αποσπασματικές και απρογραμμάτιστες πράξεις διαχειρίσεως του οδικού δικτύου, όπως η διάνοιξη, διαπλάτυνση και κατάργηση οδών βάσει εντετοπισμένων εκτιμήσεων με γνώμονα την εξυπηρέτηση τοπικής ανάγκης, χωρίς υπολογισμό των ευρύτερων επιπτώσεων που αυτές ενδέχεται να έχουν».
