Η χρήση του σταθερού τηλεφώνου μειώνεται σημαντικά την τελευταία δεκαετία, ενώ η κατανάλωση δεδομένων αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς. Στα μέση της δεκαετίας του 1970, το να έχει κάποιος τηλέφωνο στο σπίτι θεωρείτο ένα σημείο προόδου, ενώ η απουσία του θεωρούνταν ένδειξη υπανάπτυξης. Συνήθως χρειαζόταν αρκετός χρόνος για ένα νοικοκυριό, κυρίως αυτό με υψηλότερα εισοδήματα, να εγκαταστήσει σταθερή τηλεφωνική γραμμή, με αποτέλεσμα πολλά περίπτερα να μετατραπούν σε τηλεφωνικά κέντρα.

Ωστόσο, με την εμφάνιση του κινητού τηλεφώνου στα μέσα του 2000, η δημοτικότητα του σταθερού τηλεφώνου άρχισε να μειώνεται, με σημαντικές επιπτώσεις στα έσοδα των τηλεπικοινωνιακών εταιρειών. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), τα έσοδα και η κίνηση στις σταθερές επικοινωνίες συρρικνώνονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια, όπως αναφέρεται σε άρθρο της εφημερίδας “Καθημερινή”.

Το 2023, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία της ανεξάρτητης αρχής, παρατηρήθηκε μείωση των συνολικών εσόδων από την παροχή σταθερής τηλεφωνίας και ίντερνετ κατά 28,2 εκατομμύρια ευρώ, με το σύνολο να φθάνει τα 1,38 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023, σε σύγκριση με το 2022 που ήταν 1,41 δισεκατομμύρια ευρώ. Η διείσδυση των γραμμών σταθερής τηλεφωνίας υπολογίζεται περίπου στο 45-46%, μειωμένη κατά 2,5% σε σχέση με το 2015, ενώ η διάρκεια των τηλεφωνικών κλήσεων συνεχώς μειώνεται. Το 2023, η συνολική διάρκεια κλήσεων έφτασε τα 10,2 δισεκατομμύρια λεπτά, μειωμένη κατά 10% σε σχέση με το 2022 και κατά περίπου 42% σε σύγκριση με το 2015. Επιπλέον, η διάρκεια των αστικών και υπεραστικών κλήσεων μειώθηκε κατά 11,3% το 2023, φθάνοντας τα 7,8 δισεκατομμύρια λεπτά.

• Οι καταναλωτές προτιμούν όλο και περισσότερο να χρησιμοποιούν όχι μόνο κλήσεις μέσω κινητού τηλεφώνου, αλλά και εφαρμογές που επιτρέπουν την ανταλλαγή μηνυμάτων και την πραγματοποίηση κλήσεων μέσω διαδικτύου χωρίς επιπρόσθετο κόστος. Το 2023, παρατηρήθηκε μείωση κατά 5,6% στον αριθμό των κλήσεων φωνής μέσω κινητού τηλεφώνου, φτάνοντας τα 36,8 δισεκατομμύρια λεπτά, ενώ τα δεδομένα που καταναλώθηκαν αυξήθηκαν κατά 73%, φτάνοντας τα 1,5 τρισεκατομμύρια.

Η σταδιακή μείωση της χρήσης του δικτύου σταθερής τηλεφωνίας και internet έχει οδηγήσει τους παρόχους υπηρεσιών στην παροχή συνδυαστικών υπηρεσιών σταθερής και κινητής τηλεφωνίας (Fixed Mobile Convergence). Ως αποτέλεσμα, η αξία της αγοράς αυτής, όπου προσφέρονται συνδυαστικά σταθερές και κινητές υπηρεσίες επικοινωνίας, αναμένεται να αυξηθεί κατά 12,57% περίπου σε ποσό 5 τρισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2029. Παράλληλα, με την επέκταση της κάλυψης των δικτύων 5G, παρατηρείται αυξανόμενη υιοθέτηση της τεχνολογίας αυτής για την αντικατάσταση του δικτύου σταθερής τηλεφωνίας.

Την παρούσα στιγμή, η Cosmote έχει εγκαταστήσει εμπορικά αυτόνομα δίκτυα 5G, τα οποία προσφέρουν υψηλότερες ταχύτητες και μηδενική απόκριση, ενώ παρέχουν και βελτιωμένη κάλυψη σε εσωτερικούς χώρους. Ταυτόχρονα, οι υπόλοιποι πάροχοι όπως η Nova, η Vodafone, η Inalan και η ΔΕΗ FiberGrid εντατικοποιούν τις επενδύσεις τους στην ανάπτυξη οπτικής ίνας.

Η σύντομη ιστορία του τηλεφώνου στην Ελλάδα – Οι ημερομηνίες σταθμοί

Η ιστορία των τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα ανάγεται πίσω στον Ιανουάριο του 1859 όπου η Αθήνα αποκτά τηλεγραφική σύνδεση με την Πάτρα μέσω Αιγίου. Τον ίδιο μήνα, Βαυαροί τεχνικοί συνδέουν τηλεγραφικά Πειραιά και Αθήνα. Τον Μάρτιο του ιδίου έτους ψηφίζεται ο νόμος περί ιδρύσεως τηλεγραφικής υπηρεσίας. Το 1872 η Ράλλη-W.Binney, εταιρεία με την οποία είχε υπογραφεί το 1866 τεσσαρακονταετή σύμβαση για εγκατάσταση υποβρυχίων καλωδίων, συγχωνεύεται με την Levant Submarine Telegraph Company, και επεκτείνεται η σύνδεση με όλη τη χώρα αλλά και το εξωτερικό. Το 1887 η Τηλεγραφική Υπηρεσία συγχωνεύεται με την Ταχυδρομική υπηρεσία. Τον Αύγουστο του 1892 ο Τρικούπης ψηφίζει τον νόμο περί τηλεφωνικής συγκοινωνίας. Το 1895 η Διεύθυνση Τηλεγράφων και Ταχυδρομείων του Υπουργείου Εσωτερικών συμπεριλαμβάνει και την Τηλεφωνική Υπηρεσία.

Το 1897 ιδρύεται το Τηλεφωνικό Κέντρο Νέου Φαλήρου, ενώ, μέχρι το 1905, οι συνδρομητές σε ολόκληρο το λεκανοπέδιο, δεν ξεπερνούσαν τους 400. Το 1908 ιδρύεται το σώμα τηλεφωνητριών. Το 1920 υπήρχαν 5.267 τηλέφωνα σε ολόκληρη την επικράτεια που πραγματοποίησαν 100.000 συνδιαλέξεις. Το 1925 ανταλλάχθηκαν περίπου 5.5 εκατομμύρια τηλεγραφήματα, περίπου 1 τηλεγράφημα ανά κάτοικο, δέκα χρόνια αργότερα, λειτουργούν τα πρώτα τηλέτυπα. Την Πέμπτη 1 Σεπτεμβρίου του 1949 εισάγεται το σύστημα της φωτοτηλεγραφίας. Τον Μάιο του επομένου έτους, ιδρύεται η Ανώνυμη Ελληνική Τηλεφωνική Εταιρία. Το 1931, πραγματοποιείται η τηλεφωνική σύνδεση της Ελλάδος με τη Βουλγαρία και τη Γιουγκοσλαβία και την επόμενη τριετία με ολόκληρη την Ευρώπη. Στις 23 Οκτωβρίου 1949, ιδρύεται ο ΟΤΕ με το Ν.Δ. 1049/49.

Το 1981 λειτουργούσαν σε όλη την Ελλάδα 2.352.905 συσκευές, ενώ την ίδια περίοδο εμφανίζονται τηλεφωνικοί κερματοδέκτες. Από αυτές 1.260.607 στην Αττική και 243.867 στην Θεσσαλονίκη. Επίσης υπήρχαν 748.391 εκκρεμείς αιτήσεις για νέα τηλέφωνα, 288.686 στην Αττική και 64.221 στην Θεσσαλονίκη. Εξάλλου, το έτος εκείνο το προσωπικό του ΟΤΕ ήταν 31.681 άτομα, 25.659 άνδρες και 6.022 γυναίκες. Η κατανομή ανά ειδικότητα ήταν 15.557 τεχνικοί, 5.775 διοικητικοί, 4.944 ειδικών έργων, 1.473 οικονομικοί, 1.844 γενικών υποθέσεων κ.ά. Στα τέλη του 1984 λειτουργούσαν σε όλη τη χώρα 3.259.149 τηλέφωνα (τα 1.796.264 στον νομό Αττικής και τα 345.746 στον νομό Θεσσαλονίκης). Στο σύνολο της επικράτειας, τηλέφωνο διέθεταν 35,5 στους 100 κατοίκους. Οι νομοί με την μεγαλύτερη κάλυψη ήταν οι Αττικής (52,3), Δωδεκανήσων (43,3) και Θεσσαλονίκης (38,9).

Οι νομοί με την μικρότερη κάλυψη ήταν οι Ροδόπης (13,8), Ευρυτανίας (14,2) και Ξάνθης (14,6). Επίσης εκκρεμούσαν 809.072 αιτήσεις για χορήγηση νέου τηλεφώνου. Το προσωπικό του ΟΤΕ ήταν 30.602 άτομα (25.549 άνδρες, 5.053 γυναίκες). Στις 19 Φεβρουαρίου 1989 το Διαδίκτυο φθάνει στην Ελλάδα, ενώ εισάγεται ο top-domain level κωδικός «.gr».

Το 1992 ιδρύθηκαν στην Ελλάδα οι πρώτες εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, η Panafon από τις αρχές της χρονιάς και η Telestet από τα μέσα της χρονιάς. Παράλληλα εγκαθίστανται 350 καρτοτηλέφωνα, ενώ η πρώτη κλήση κινητής τηλεφωνίας πραγματοποιείται στις 29 Ιουνίου 1993. Η Forthnet ξεκινά τις δραστηριότητες της το 1995 στα πλαίσια του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας όταν δημιούργησε τον πρώτο δικτυακό κόμβο στην Ελλάδα, παρέχοντας σε επιλεγμένους χρήστες (πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα κλπ) σύνδεση με τα δίκτυα UUCP και EARN/BITNET (τα πλέον διαδεδομένα δίκτυα της εποχής). Τον Οκτώβριο του 1996 ιδρύεται το Κυψελοειδές Λειτουργικό Σύστημα Κινητών Τηλεπικοινωνιών με τον διακριτικό τίτλο Cosmote, ο οποίος προστίθεται τον Απρίλιο του 1997 με την εμπορική του λειτουργία να ξεκινά την επόμενη χρονιά, φτάνοντας τους 1.000.000 συνδρομητές. Το 2002-2004 προκύπτουν αλλαγές στα ονόματα των δύο προγενέστερων εταιρειών Panafon και Telestet σε Vodafone και TIM αντίστοιχα.

Το 2006 ο ΟΤΕ αποκτά το 100% της COSMOTE και οι μετοχές της διαγράφονται από το Χρηματιστήριο Αθηνών όπου είχε εισαχθεί έξι χρόνια νωρίτερα. Την επόμενη χρονιά η TIM Hellas μετονομάζεται σε WIND Hellas, ενώ το 2008 ο OTE παρουσιάζει το Conn-x TV, βασισμένο στην τεχνολογία IPTV. Την ίδια χρονιά η Forthnet εξαγοράζει την Multichoice που κατέχει τη συνδρομητική πλατφόρμα της NOVA. Το 2011 η κάλυψη του 3G δικτύου αγγίζει το 98%. Το 2012 ξεκινά η διάθεση VDSL συνδέσεων σταθερού διαδικτύου. Το 2016 η πληθυσμιακή κάλυψη του 4G δικτύου ξεπερνά το 93%.

Η Cosmote παρουσιάζει το 2017 το νέο δίκτυο «οπτικής ίνας μέχρι το σπίτι» FTTH και στις 16 Δεκεμβρίου 2020 το 5G δίκτυο έπειτα από δύο χρόνια δοκιμασιών. Τον Ιούνιο του 2021 η Forthnet αλλάζει το όνομα της σε NOVA η οποία τον Ιανουάριο του 2023 απορροφά την WIND. Στις αρχές του 2024 ο ΟΤΕ απορροφά την COSMOTE.

Πώς θα είναι τα κινητά του μέλλοντος;

Τα κινητά τηλέφωνα έχουν εξελιχθεί τόσο πολύ τα τελευταία χρόνια, ώστε είναι όλο και πιο δύσκολο να θυμηθούμε ότι κάποτε έμοιαζαν με σταθερά και εξυπηρετούσαν μόνο τη χρήση της ομιλίας.

• Ωστόσο, πλέον, τα κινητά τηλέφωνα –και μάλιστα τα smartphones– αποτελούν το βασικό μέσο επικοινωνίας και αναζήτησης πληροφοριών για δισεκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο: Όχι μόνο έχουν γίνει προέκταση του εαυτού μας αλλά και έχουν αλλάξει τη ζωή μας για πάντα.

Στο πλαίσιο αυτό, οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις μας επιτρέπουν πλέον να φανταζόμαστε κινητά τηλέφωνα που φορτίζονται από τον αέρα και τον ήλιο, που διπλώνουν, τεντώνουν ή φοριούνται – ακόμα και τηλέφωνα τατουάζ!

Τέλος στους φορτιστές

Εάν είστε από εκείνους που συχνά χάνουν το φορτιστή τους ή ξεμένουν από μπαταρία, το μέλλον σας ανήκει. Βάσει των τεχνολογιών που δοκιμάζονται σήμερα, οι επόμενες έξυπνες συσκευές θα μπορούν να φορτιστούν ασύρματα μέσω του αέρα! Διαβάστε περισσότερα για την τεχνολογία που θα μας απαλλάξει από τα καλώδια και τους φορτιστές στο άρθρο «Η ασύρματη φόρτιση των συσκευών θα γίνει ακόμη ευκολότερη».

Εάν αυτό δεν σας ακούγεται και τόσο «εξωφρενικό», η Tesla, δηλαδή η εταιρεία του πρωτοπόρου αλλά και αμφιλεγόμενου επιχειρηματία Ίλον Μασκ, σχεδιάζει να κυκλοφορήσει στην αγορά ένα smartphone με την ονομασία «π» η μπαταρία του οποίου θα φορτίζεται με ηλιακή ενέργεια!

Το 6G

Το 6G, όπως υποδηλώνει το όνομά του, είναι η έκτη γενιά κινητής συνδεσιμότητας. Και παρόλο που το 5G δεν είναι καν ακόμη διαθέσιμο σε όλους, η Samsung –μαζί με το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια– δοκιμάζουν ήδη πρώιμες εκδόσεις των 6G μόντεμ.

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για το 5G στο άρθρο «Τι είναι το 5G και πώς μεταμορφώνει τον κόσμο». Ωστόσο, τι μπορεί να σημαίνει η άφιξη του 6G στη ζωή μας από πρακτική άποψη; Όπως και ο προκάτοχός του, το 6G υπόσχεται πολύ πιο γρήγορη περιήγηση στο διαδίκτυο, ακόμη χαμηλότερο latency, κατέβασμα περιεχομένου σε δευτερόλεπτα και καλύτερη ενεργειακή απόδοση.

Παράλληλα, εκτιμάται ότι το 6G θα κάνει πράξη μία πραγματικά «εμβυθιστική» επαυξημένη πραγματικότητα για τους χρήστες του, φέρνοντας τη ζωή στο Metaverse ένα βήμα πιο κοντά μας. Παραδείγματος χάρη, η επικοινωνία μέσω ολογραμμάτων, η συνδεσιμότητα με τεχνητή νοημοσύνη όπως με αυτόνομα αυτοκίνητα, ιπτάμενα οχήματα και drones. Αλλά και πολλές λειτουργίες που δεν έχουμε ακόμη φανταστεί και (μάλλον) «ξεφεύγουν» αρκετά από τον τρόπο με τον οποίο χειριζόμαστε σήμερα τα κινητά τηλέφωνα.

Τηλέφωνα που διπλώνουν, τεντώνουν ή φοριούνται

Οι οθόνες που θα συνοδεύουν τα μελλοντικά κινητά θα είναι σίγουρα ευέλικτες: Ήδη στο εμπόριο κυκλοφορούν αναδιπλούμενα τηλέφωνα. Ωστόσο, η χρήση τους δεν είναι ακόμη μαζική. Εντούτοις, τέτοιου είδους συσκευές, οι οποίες θα αλλάζουν διάσταση ανάλογα με το περιεχόμενο που καταναλώνουμε ή τη λειτουργία που επιτελούν, αναμένεται να γίνουν κοινός τόπος στο μέλλον. Θέλετε απλά να μιλήσετε; Το κρατάτε στη μικρότερη διάσταση. Θέλετε να δείτε ταινία; Μία μεγαλύτερη οθόνη θα ξεδιπλώνεται στα χέρια σας, καθιστώντας ανύπαρκτα τα όρια μεταξύ smartphone και tablet.

Από την άλλη, κατασκευαστές όπως η Samsung εργάζονται ήδη για τηλέφωνα που «τεντώνουν». Η εν λόγω εταιρεία, παρουσίασε πρόσφατα μία ελαστική οθόνη, κατασκευασμένη από ένα ειδικά σχεδιασμένο εύκαμπτο υλικό που ονομάζεται ελαστομερές. Οι οθόνες που θα προκύψουν από υλικά όπως αυτό, θα μπορούν να τεντωθούν προς όλες τις κατευθύνσεις καθώς και να χρησιμοποιηθούν ως εύκαμπτες wearable συσκευές – θα φοριούνται στο χέρι, το πόδι ή όπου αλλού σας βολεύει!