Το ιώδιο είναι ένα μέταλλο απαραίτητο για την καλή υγεία. Παίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του θυρεοειδούς, καθώς εμπλέκεται στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών.

Απαντάται φυσικά σε ορισμένες τροφές αλλά και στο ιωδιούχο επιτραπέζιο αλάτι. Είναι επίσης διαθέσιμο σε μορφή συμπληρώματος.

Πώς χρησιμοποιεί ο οργανισμός το ιώδιο

Ο θυρεοειδής, ο μικρός αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στη βάση του λαιμού, χρησιμοποιεί το ιώδιο για την παραγωγή και την απελευθέρωση ορμονών. Μεταξύ άλλων, οι θυρεοειδικές ορμόνες επηρεάζουν:

• την ανάπτυξη του εγκεφάλου
• την επούλωση των ιστών
• τον μεταβολισμό και την παραγωγή ενέργειας

Μια έλλειψη ιωδίου στον οργανισμό συνεπάγεται ότι ο θυρεοειδής αδυνατεί να παράγει επαρκή ποσότητα ορμονών, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος υποθυρεοειδισμού.

Συμπτώματα έλλειψης ιωδίου

Παρά το γεγονός ότι είναι εύκολο να καλύψουμε τις ανάγκες του οργανισμού μας σε ιώδιο μέσω της διατροφής, αρκετοί άνθρωποι παρουσιάζουν έλλειψη του μετάλλου. Τα συνηθέστερα συμπτώματα που εκδηλώνονται σε περίπτωση έλλειψης ιωδίου είναι τα εξής:

1. Αύξηση του σωματικού βάρους

Είναι ένα από τα πλέον εμφανή συμπτώματα της έλλειψης ιωδίου. Σε ένα άτομο με υγιή μεταβολισμό οι τροφές που καταναλώνει μετατρέπονται σε ενέργεια. Αυτό οφείλεται κυρίως στην επίδραση των θυρεοειδικών ορμονών. Όπως ήδη αναφέρθηκε, τα χαμηλά επίπεδα ιωδίου δεν επιτρέπουν την απελευθέρωση επαρκούς ποσότητας αυτών των ορμονών, με αποτέλεσμα ο μεταβολισμός να επιβραδύνεται και το σωματικό βάρος να αυξάνεται, χωρίς να έχουν γίνει αλλαγές στη διατροφή ή στα επίπεδα σωματικής άσκησης.

2. Αδυναμία

Η επιβράδυνση του μεταβολισμού συνεπάγεται και χαμηλότερη διαθεσιμότητα ενέργειας και επιδείνωση της λειτουργίας των μυών. Έτσι, η έλλειψη ιωδίου μπορεί να κάνει το άτομο να νιώθει πιο κουρασμένο απ’ ό,τι συνήθως ή να δυσκολεύεται περισσότερο να κάνει κάποιες δραστηριότητες που πριν έκανε ακούραστα.

3. Τριχόπτωση

Οι θυρεοειδικές ορμόνες υποστηρίζουν και την ανάπλαση των θυλάκων των τριχών. Χωρίς αρκετό ιώδιο, η τρίχα δεν λαμβάνει επαρκή θρέψη κι έτσι μειώνεται η διάρκεια του κύκλου ζωής των μαλλιών.

4. Ξηρό δέρμα

Το ξηρό δέρμα που ξεφλουδίζει εύκολα είναι ένα ακόμη τυπικό σύμπτωμα της έλλειψης ιωδίου και κατ’ επέκταση του υποθυρεοειδισμού. Κι αυτό γιατί οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την ανανέωση των κυττάρων, ώστε το δέρμα να παραμένει ενυδατωμένο και απαλό. Σε διαφορετική περίπτωση, συσσωρεύονται στις στιβάδες του δέρματος νεκρά κύτταρα, προσδίδοντας στην επιδερμίδα μια άτονη όψη.

5. Αίσθημα κρύου

Όσο πέφτει ο μεταβολικός ρυθμός μειώνονται οι καύσεις, άρα παράγεται λιγότερη θερμότητα εσωτερικά στο σώμα.

6. Μείωση καρδιακών παλμών

Η επιβράδυνση του μεταβολισμού μπορεί να οδηγήσει και σε μείωση των παλμών της καρδιάς. Κατ’ επέκταση, είναι πιθανό το άτομο να έχει συχνά ζαλάδες ή και να λιποθυμά.

7. Αποδυνάμωση της μνήμης

Το ιώδιο και οι θυρεοειδικές ορμόνες συμβάλλουν στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και στην καλή εγκεφαλική λειτουργία. Έτσι, μια έλλειψη ιωδίου εκδηλώνεται συχνά με την αποδυνάμωση της μνήμης, την αδυναμία απομνημόνευσης νέων πληροφοριών αλλά και την έλλειψη συγκέντρωσης.

8. Επιπλοκές στην εγκυμοσύνη

Το ιώδιο είναι εξαιρετικά σημαντικό στην εγκυμοσύνη. Μια έγκυος το χρειάζεται για να διατηρήσει τη δική της υγεία αλλά και για να υποστηρίξει την ανάπτυξη του μωρού της. Χωρίς αρκετό ιώδιο και επαρκή παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών, το έμβρυο, και ιδιαίτερα ο εγκέφαλός του, δεν αναπτύσσονται σωστά. Επίσης, η σοβαρή έλλειψη ιωδίου στις εγκύους συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο θνησιγένειας.

9. Διαταραχές περιόδου

Η έλλειψη ιωδίου απορρυθμίζει και τον κύκλο της περιόδου. Συγκεκριμένα, η γυναίκα μπορεί να παρατηρήσει ότι αιμορραγεί περισσότερο απ’ ό,τι συνήθως ή ότι η περίοδός της διαρκεί σημαντικά λιγότερο ή περισσότερο από το φυσιολογικό.

10. Πρήξιμο στον λαιμό

Η έλλειψη ιωδίου έχει σαν αποτέλεσμα τη διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα, η οποία γίνεται αντιληπτή σαν ένα ελαφρύ πρήξιμο κεντρικά και χαμηλά στον λαιμό. Ο λόγος που εμφανίζεται το πρήξιμο είναι επειδή ο θυρεοειδής προσπαθεί να αντλήσει το ιώδιο που του λείπει από το αίμα.

Αιτίες, διάγνωση, αντιμετώπιση

Η έλλειψη ιωδίου οφείλεται συνήθως στην ανεπαρκή πρόσληψη του μετάλλου από τη διατροφή. Ένα απλό τεστ ούρων μπορεί να υποδείξει εάν τα επίπεδα ιωδίου στον οργανισμό είναι χαμηλά.

Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών είναι συνήθως αρκετή για να διορθωθεί η έλλειψη. Τροφές που παρέχουν σημαντική ποσότητα ιωδίου είναι οι εξής:

• Μπακαλιάρος: μερίδα 85 γρ. – 66% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης
• Γιαούρτι: 1 κεσεδάκι – 50% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης
• Ιωδιούχο αλάτι: ¼ της κουταλιάς του γλυκού (1,5 γρ.) – 47% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης
• Γαρίδες: μερίδα 85 γρ. – 23% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης
• Αυγό: 1 μεγάλο – 16% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης
• Τόνος σε κονσέρβα: 85 γρ. – 11% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης
• Αποξηραμένα δαμάσκηνα: 5 τεμάχια – 9% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης

Για τον μέσο ενήλικα, επαρκής θεωρείται η πρόσληψη 150 μικρογραμμαρίων (mcg) ιωδίου την ημέρα.