Αντισυνταγματικό έκρινε ο Συνήγορος του Πολίτη τον νέο Κανονισμό Πυροπροστασίας γιατί μετακυλίει την κρατική ευθύνη στους πολίτες, φορτώνοντάς τους με υπέρογκα έξοδα ● Πρύμναν ανέκρουσε ο υπουργός Θεόδωρος Σκυλακάκης, μόνο κλαδέματα για φέτος ● Αμηχανία και απαισιοδοξία για το καυτό καλοκαίρι.
Σε απογείωση της ατομικής ευθύνης, παράλληλα με την κυβερνητική ανευθυνότητα, οδηγούν οι διευκρινιστικές δηλώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) Θ. Σκυλακάκη σχετικά με τη φετινή πρώτη εφαρμογή του διαβόητου Κανονισμού Πυροπροστασίας.
Ο Κανονισμός, που αναγκάζει τους ιδιοκτήτες δύο εκατομμυρίων ακινήτων να πληρώσουν τουλάχιστον 500 ευρώ για να συντάξουν Τεχνική Εκθεση με μέτρα πυροπροστασίας και να υποβάλουν Υπεύθυνη Δήλωση για την τήρησή τους, προκάλεσε χθες και την παρέμβαση από πλευράς Συνηγόρου του Πολίτη, ο οποίος έθεσε θέμα αντισυνταγματικότητας των μέτρων καθώς μετακυλίουν την ευθύνη του κράτους στους πολίτες, προκαλώντας τους και υπέρογκα έξοδα.
«Μόνο τα βασικά»
Τα σχόλια του Συνηγόρου ήρθαν να προστεθούν στις εδώ και εβδομάδες αντιδράσεις από την πλευρά των δήμων και βεβαίως από τους ιδιοκτήτες ακινήτων που ζήτησαν αναστολή της εφαρμογής για έναν χρόνο. Το θέμα τέθηκε χθες σε συνέντευξη Τύπου για τις Αντιπυρικές Ζώνες που πρέπει να υλοποιήσουν οι δήμοι με διαδικασίες fast track γύρω από δασικούς οικισμούς.
Εκεί ο υπουργός Θεόδωρος Σκυλακάκης, αφού διαφώνησε με τον Συνήγορο του Πολίτη, ανέκρουσε πρύμναν σημειώνοντας ότι ο Κανονισμός θεσπίστηκε πριν αναλάβει εκείνος το ΥΠΕΝ. Πρόσθεσε επίσης ότι φέτος θα πρέπει να εφαρμοστούν μόνο τα βασικά μέτρα (π.χ. κλαδέματα), χωρίς να προκύπτει ξεκάθαρα αν αυτό θα τους απαλλάσσει από τις συνολικές ευθύνες που επισείει η αρχική υπουργική απόφαση. Ας δούμε όμως τα δεδομένα με τη σειρά:
1. Στην εφαρμογή του νέου Κανονισμού Πυροπροστασίας αναφέρθηκε η «Εφ.Συν.» με βασικό πρωτοσέλιδο («Χαράτσι-φωτιά στους ιδιοκτήτες ακινήτων») στις 11/4/24. Ο Κανονισμός θεσπίστηκε την παραμονή των εκλογών του 2023 και υποχρεώνει όσους κατέχουν κτίρια μέσα σε (ή σε ακτίνα 300 μέτρων από) δάση, δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις, σε περιαστικό πράσινο, σε κηρυγμένες δασωτέες ή αναδασωτέες εκτάσεις και μέσα σε πάρκα και άλση πόλεων και αστικών περιοχών, να υποβάλουν Εντυπο Αξιολόγησης Επικινδυνότητας, Τεχνική Εκθεση και Δήλωση Εφαρμογής των μέτρων πυρασφάλειας.
2. Το Εντυπο και η Εκθεση συντάσσονται από τεχνικό επιστήμονα και οι αμοιβές για ένα απλό ακίνητο ξεκινούν από 500 ευρώ. Εννοείται ότι η Εκθεση μπορεί να υποχρεώνει τον ιδιοκτήτη σε εργασίες αντικατάστασης κουφωμάτων, περιφράξεις, δίκτυα ύδρευσης που μπορεί να κοστίζουν πολλές χιλιάδες ευρώ. Προβλέπονται επίσης υψηλά πρόστιμα για όσους δεν υποβάλουν την Εκθεση, εάν περιλαμβάνει λάθη ή δεν συμμορφωθούν με τα μέτρα που προβλέπονται. Οι αρχικές προθεσμίες ήταν εξαιρετικά ασφυκτικές και έχουν δοθεί αλλεπάλληλες παρατάσεις που λήγουν μέσα στον Ιούνιο.
3. Στη χθεσινή του παρέμβαση, ο Συνήγορος του Πολίτη σημειώνει μεταξύ άλλων ότι από τα μέτρα «προκύπτει ένα υπέρμετρο οικονομικό κόστος, στις περισσότερες των περιπτώσεων πολλών χιλιάδων ευρώ, για παράδειγμα κατασκευή μάνδρας ύψους 1 μέτρου με άκαυστα υλικά, τοποθέτηση πυράντοχων εξωτερικών κουφωμάτων, τοποθέτηση μεταλλικής άκαυστης σίτας, αντικατάσταση υδρορροών, πλήρωση διάκενων με άκαυστα υλικά ή ακόμα και αντικατάσταση στέγης, εγκατάσταση συστήματος καταιονισμού ύδατος κτλ».
Τονίζει επίσης ότι ο Κανονισμός «εστιάζει στην προστασία των ιδιωτικών περιουσιών, παρά στην προστασία της δημόσιας περιουσίας από την πυρκαγιά», ότι το κράτος μέχρι σήμερα «επιτρέπει την εκτός σχεδίου δόμηση, χωρίς να έχει προηγηθεί συγκεκριμένος χωροταξικός σχεδιασμός», δεν κατεδαφίζει όσα ακίνητα κρίθηκαν τελεσιδίκως αυθαίρετα, καθυστερεί την ολοκλήρωση των δασικών χαρτών και την υλοποίηση έργων αντιπυρικής προστασίας.
«Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι το κράτος δεν είναι συνταγματικά αποδεκτό (άρθρα 24 και 17 του Συντάγματος) να μετακυλίει, σε μεγάλο βαθμό, τις ευθύνες της προστασίας της περιουσίας και του περιβάλλοντος από τις πυρκαγιές στους ιδιώτες, με υπέρμετρα, μάλιστα, επαχθείς οικονομικά όρους για αυτούς», τονίζει ο ΣτΠ χωρίς να παραλείπει ότι θίγει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας καθώς όσοι δεν ανταποκριθούν στα έξοδα των μέτρων πυρασφάλειας θα αναγκαστούν είτε να μεταβιβάσουν τα ακίνητα είτε να καταβάλουν υψηλά πρόστιμα.
4. Τη διαφωνία του με τον Συνήγορο του Πολίτη δήλωσε χθες απαντώντας ο κ. Σκυλακάκης, παίρνοντας όμως αποστάσεις και από τον ίδιο τον Κανονισμό Πυροπροστασίας που πέρασε όταν επικεφαλής του υπουργείου ήταν ο Κώστας Σκρέκας. Από εκεί και μετά, ο νυν υπουργός επεδίωξε μια ισορροπία σε τεντωμένο σχοινί, λέγοντας ότι αποφάσισε να μην αναβάλει την εφαρμογή του Κανονισμού αν και είχε σχετικές εισηγήσεις.
Εξήγησε την απόφασή του αρχικά με βάση την κλιματική κρίση, λέγοντας ότι το επικείμενο καλοκαίρι θα είναι εξαιρετικά δύσκολο. Τόνισε, επίσης, ότι τα συγκεκριμένα μέτρα αφορούν τα κτίσματα καθώς, εάν αυτά πάρουν φωτιά, απορροφούν πόρους της Πυροσβεστικής (προσωπικό - οχήματα) και αυτό μπορεί να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερες καταστροφές. Ολα αυτά, αφού παραδέχτηκε ότι οι πόροι της Πυροσβεστικής «είναι πεπερασμένοι».
5. Στη συνέχεια ο κ. Σκυλακάκης πέρασε και στα όσα εκείνος άλλαξε, υποστηρίζοντας ότι έτσι θα εφαρμοστεί φέτος μια πρώτη φάση και... «του χρόνου βλέπουμε». Είπε, δηλαδή, ότι οι τεχνικοί που θα συντάξουν τις εκθέσεις δεν υποχρεούνται να εφαρμόσουν τις προδιαγραφές της απόφασης για περιφράξεις, μεταλλικά κουφώματα κ.λπ. «Θα κάνουν το καλύτερο που μπορεί να γίνει σε συνεννόηση με τους ιδιοκτήτες», πρόσθεσε. Και οι ιδιοκτήτες; «Φέτος υποχρεώνονται να προχωρήσουν μόνο στα βασικά, τα κλαδέματα και την απομάκρυνση των καυσίμων υλών από το οικόπεδο».
6. Και στην Υπεύθυνη Δήλωση τι θα δηλώσουν; Στην ερώτηση αυτή, ο υπουργός απάντησε ότι θα δηλώσουν πως υλοποίησαν τα μέτρα της «πρώτης φάσης». Με άλλα λόγια, η ευθύνη για την περιγραφή και υλοποίηση των μέτρων μετακυλίεται εξ ολοκλήρου στον μηχανικό που θα συντάξει την έκθεση και στον ιδιοκτήτη που θα αποφασίσει τι θα υλοποιήσει. Εννοείται ότι οι ίδιοι θα είναι υπόλογοι εφόσον προκύψει δασική πυρκαγιά και αποδειχτεί ότι έπαιξαν αρνητικό ρόλο τα ελλιπή μέτρα πρόληψης. Παρά τα επίμονα ερωτήματα, ο κ. Σκυλακάκης αρνήθηκε να πει ποιος τελικά εισηγήθηκε τα μέτρα του Κανονισμού Πυροπροστασίας που τόση αναστάτωση έχουν προκαλέσει στους πολίτες.
7. Ο κ. Σκυλακάκης πρόσθεσε ότι οι Τεχνικές Εκθέσεις που θα υποβληθούν φέτος θα μελετηθούν και στο μέλλον θα γίνουν «οι απαραίτητες προσαρμογές». Σε κάποια φάση προσπάθησε να γυρίσει το θέμα σε άλλη κατεύθυνση λέγοντας ότι πολλά από τα κτίσματα μέσα στα δάση είναι αυθαίρετα, χωρίς πάντως να δώσει συνέχεια. Σημειώνεται ότι ο Συνήγορος του Πολίτη έθεσε στην παρέμβασή του και τις επιπτώσεις που θα έχει ο Κανονισμός Πυροπροστασίας στην ασφάλιση των ακινήτων και τους επαχθέστερους όρους που μπορεί να επιβάλουν οι ασφαλιστικές. Οσο για τις αποζημιώσεις του Δημοσίου που κάποτε δίνονταν για την αποκατάσταση των καταστροφών, οι αλλαγές θα φανούν μετά τις φλόγες...
Άρης Χατζηγεωργίου
