Οι ήσυχες μέρες του Αυγούστου γίνονται ανάμνηση για το ΠΑΣΟΚ. Ηδη ακούγεται ήχος συριστικός στη Χαριλάου Τρικούπη. Είναι το ακόνισμα από τα ξίφη των κομματικών μηχανισμών που έχουν βγει από τα θηκάρια. Ενόψει των εσωκομματικών εκλογών για νέα ηγεσία, ήδη υπάρχουν εστίες όξυνσης με κρίσιμο ορόσημο την κομματική συνεδρίαση για τις πολιτικές θέσεις των υποψήφιων προέδρων εν είδει Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής και, σύμφωνα με πληροφορίες, με σχεδιασμό να έχει ισχύ διαρκούς συνεδρίου που θα επικυρώσει αλλαγές επί του καταστατικού περί ασυμβίβαστου… Δούκα.
Την ίδια ώρα οι διεργασίες για την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς εντείνονται. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του Documento, στελέχη του ΠΑΣΟΚ (Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία) οργανώνουν κλειστή συνάντηση το πρωί του Σαββάτου 7 Σεπτεμβρίου με πανεπιστημιακούς και πρόσωπα που έχουν συνδεθεί με τον ευρύτερο χώρο της κεντροαριστεράς. Αντικείμενο της συνάντησης είναι η πολιτική πρωτοβουλία δικτύωσης, διαλόγου και συνεργασίας συλλογικοτήτων και προσωπικοτήτων με στόχο τη διαμόρφωση ενός προγράμματος εναλλακτικής προοδευτικής διακυβέρνησης.
Το βέβαιο είναι ότι έρχονται οξείες αντιπαραθέσεις μεταξύ των επιτελείων των υποψηφίων για την ηγεσία στο ΠΑΣΟΚ (Νίκος Ανδρουλάκης, Παύλος Γερουλάνος, Χάρης Δούκας, Νάντια Γιαννακοπούλου, Αννα Διαμαντοπούλου, Γιάννης Κανελλάκης και Μιχάλης Κατρίνης) μετά τη… σιέστα και λόγω της φιέστας της 3ης Σεπτεμβρίου για τα 50χρονα του κόμματος. Μάλιστα η σύγκρουση ιδιαίτερα ανάμεσα στον νυν πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ν. Ανδρουλάκη και τον δήμαρχο Αθηναίων και εκ των διεκδικητών της ηγεσίας Χ. Δούκα προδιαγράφεται σφοδρή, με φόντο τη ΔΕΘ και κυρίως την επίσημη κατάθεση των υποψηφιοτήτων στις 9 Σεπτεμβρίου.
Ενδιαφέρον έχει το πολιτικό μανιφέστο των υποψηφίων για την προεδρία στο ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι θα παρουσιάσουν επίσημα σε ειδική κομματική εκδήλωση – συνεδρίαση στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας στις 15 Σεπτεμβρίου 2024 τις θέσεις τους για το ΠΑΣΟΚ, για την ανασυγκρότηση του λεγόμενου προοδευτικού χώρου και της κεντροαριστεράς καθώς και το όραμά τους για τη χώρα. Ομως αυτή η συνεδρίαση σχεδιάζεται να έχει και χαρακτήρα νομιμοποίησης της υποψηφιότητας Δούκα, καθώς οι επιτελείς της Χαριλάου Τρικούπη διατείνονται ότι πρέπει να εξουδετερωθεί η οποιαδήποτε δυνατότητα ένστασης με δεδομένο ότι το άρθρο 36 του καταστατικού του ΠΑΣΟΚ ορίζει ότι «όσα μέλη του φορέα κατέχουν, κατόπιν διορισμού ή εκλογής, έμμισθη θέση πολιτικού χαρακτήρα στο κράτος ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και την αυτοδιοίκηση, δεν μπορούν να είναι υποψήφια σε μονοπρόσωπα όργανα».
Ετσι σχεδιάζεται να κινηθούν τύποις διαδικασίες διαρκούς συνεδρίου, όπως όταν χρειάζεται να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις, στις οποίες θα μετάσχουν τα μέλη της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής και οι ίδιοι σύνεδροι που είχαν εκλεγεί το 2022, ώστε να λυθεί θεσμικά το ζήτημα του καταστατικού κωλύματος. Πάντως όλα αυτά εκλαμβάνονται ήδη με δυσπιστία από το στρατόπεδο του Χ. Δούκα, που αφήνει αιχμές για επιδίωξη να γίνει σόου η όλη υπόθεση. Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά λένε από το επιτελείο Δούκα, ο μηχανισμός του Ν. Ανδρουλάκη είχε μετατρέψει την προηγούμενη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής σε εντυπωσιοθηρική διαδικασία χειροκροτημάτων για τον νυν πρόεδρο με συμμετοχή… κλακαδόρων του.
Πάντως ο Χ. Δούκας θα έχει ηχηρή παρουσία στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης καταγγέλλοντας την κυβερνητική πολιτική για τους δήμους. Αλλωστε είχε κάνει παρέμβαση στην Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) με πρόταση –απορρίφθηκε από τη «γαλάζια» πλειοψηφία– να κλείσουν οι δήμοι και να γίνει παράσταση διαμαρτυρίας κατά της κυβέρνησης της ΝΔ.
Ο Χ. Δούκας ως υποψήφιος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ προβάλλει σε δημόσιες παρεμβάσεις του ότι το ΠΑΣΟΚ μπορεί σε αυτή την πολιτική συγκυρία να ενώσει δυνάμεις και να δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε «η μεγάλη δημοκρατική παράταξη που έχει ψυχή το ΠΑΣΟΚ να αποτελέσει την ξεκάθαρη επιλογή προοδευτικής διακυβέρνησης της χώρας στις επόμενες εθνικές εκλογές». Κατά την άποψη Δούκα είναι εφικτό να γίνει το ΠΑΣΟΚ ο εναλλακτικός κυβερνητικός πόλος απέναντι στη ΝΔ. Μάλιστα πιστεύει ότι θα είναι ο ένας εκ των δύο που θα μπουν στην τελική ευθεία των εσωκομματικών εκλογών για τα ηνία στη Χαριλάου Τρικούπη και επιμένει ότι έχει τη δυνατότητα να οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ στο να γίνει κόμμα διακυβέρνησης. Από δω και πέρα το επιτελείο του Χ. Δούκα θα δίνει μεγαλύτερη έμφαση στο σύνθημα «Ενώνουμε δυνάμεις».
Πανελλαδική συνδιάσκεψη για τη σοσιαλδημοκρατία
Σε αναμμένα κάρβουνα κάθονται τα στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη, που ξέρουν ότι ο εσωκομματικός αλληλοσπαραγμός στην Κουμουνδούρου δεν εξασφαλίζει στη νέα ηγεσία του ΠΑΣΟΚ μετεκλογική κομματική ζωή… χαρισάμενη.
Ολοι οι υποψήφιοι πρόεδροι στο ΠΑΣΟΚ έχουν επίγνωση ότι, ανεξαρτήτως αποτελέσματος στις εσωκομματικές εκλογές της 3ης Οκτωβρίου, η νέα συλλογική πορεία της παράταξης, υπό την όποια ηγεσία προκύψει, δεν πρέπει να στηρίζεται ούτε στη λογική ότι το πασοκίζειν εστί φιλοσοφείν ούτε στην αλαζονεία της… μονοκρατορίας ούτε σε συγκολλήσεις… συριζαπασοκικές – φιλελευθεροκεντριστικές. Είναι δεδομένες οι δεσμεύσεις επί καπιταλιστικού πεδίου που έρχονται σε αντίθεση με τη ρητορική περί φιλολαϊκής εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης.
Αυτή είναι η δυσκολία που αφορά όλο το κομματικό σύστημα που κινείται γύρω από τον άξονα της κεντροαριστεράς. Το μείζον πρόβλημα είναι ότι ο κόσμος δεν βρίσκει αξιόπιστα τα κόμματα που αποδείχθηκαν αντιλαϊκά εκ του κυβερνητικού παρελθόντος τους – «προαιωνίως» η ΝΔ και οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνητικές εκφάνσεις, περιλαμβανομένου και του ΠΑΣΟΚ, αλλά και προσφάτως η αρχικά αριστερίζουσα εκδοχή του κυβερνητισμού με τη μετεξέλιξή της. Ομως η πολιτική έχει μπόσικα στην εφαρμογή της. Ετσι, το καμπανάκι που κρούουν γνωρίζοντες τον χώρο της κεντροαριστεράς είναι ότι και το ΠΑΣΟΚ πρέπει να απεγκλωβιστεί από τη λογική του ετεροκαθορισμού και του πολιτικού σχεδιασμού σαν… αντιτοτέμ της μητσοτακικής διακυβέρνησης.
Σε αυτήν τη λογική η Κεντρική Συντονιστική Επιτροπή (ΚΣΕ) των Κινήσεων Πολιτών για Σοσιαλδημοκρατία, ιδρυτικού μέλους του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, πραγματοποιεί την 6η Πανελλαδική Συνδιάσκεψή της με θέμα «Η σοσιαλδημοκρατία 3.0: Οδηγός των εξελίξεων». Μία μέρα μετά, στις 7 Σεπτεμβρίου, στελέχη της, με σημαντική συμβολή του γραμματέα τους Μιχάλη Χάλαρη ο οποίος είναι μέλος της ΚΠΕ του ΠΑΣΟΚ, του Θόδωρου Τσέκου, των πανεπιστημιακών Θόδωρου Χατζηπαντελή και Κώστα Χλωμούδη, οργανώνουν κλειστή σύσκεψη με προσκεκλημένους από τον πανεπιστημιακό χώρο και όχι μόνο. Ηδη σύμφωνα με πληροφορίες έχουν αποδεχτεί την πρόσκληση ο πανεπιστημιακός Χρύσανθος Τάσσης, το ιστορικό στέλεχος του χώρου της ανανεωτικής Αριστεράς και πρώην βουλευτής Σπύρος Λυκούδης (Μεταρρυθμιστές της Αριστεράς), ενώ ο σχεδιασμός ήταν να προσκληθούν και πανεπιστημιακοί όπως οι Γιώργος Σωτηρέλης, Γεράσιμος Μοσχονάς, Ξενοφών Κοντιάδης, Λούκα Κατσέλη, Γρηγόρης Ζαρωτιάδης. Επίσης, υπό διερεύνηση ήταν η αποστολή προσκλήσεων προς το Ινστιτούτο ΕΝΑ (Γιάννη Δραγασάκη και Παναγιώτη Κορκολή), προς τον Φίλιππο Σαχινίδη, τον Απόστολο Παπατόλια και ενδεχομένως τον Στέφανο Ξεκαλάκη.
Στόχος, όπως σημειώνεται, είναι η αναζήτηση των αναγκαίων συνθηκών για την έναρξη ενός συστηματικού και πολυδιάστατου διαλόγου για τη διαμόρφωση ενός νέου πολιτικού αφηγήματος και ενός προγράμματος εναλλακτικής διακυβέρνησης, για το τι μπορεί να σημαίνει δημοκρατικό και σοσιαλιστικό πρόταγμα σήμερα. Τίθεται ως στόχος η διαμόρφωση επεξεργασμένων προγραμματικών προτάσεων με προγραμματικές συγκλίσεις, συμβάλλοντας «στην ανάπτυξη μιας νέας κοινωνικής και πολιτικής δυναμικής και ενός νέου πλειοψηφικού ρεύματος για την εφαρμογή μιας εναλλακτικής προοδευτικής διακυβέρνησης». Στην πρόσκλησή τους οι Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία επισημαίνουν ότι απευθύνονται:
σε συλλογικότητες του ευρύτερου χώρου που θεωρούν πως έχουν τη διαθεσιμότητα συμμετοχής σε ένα κοινό εγχείρημα για την αναγέννηση της κεντροαριστεράς,
σε πρόσωπα που με τη δημόσια παρουσία τους και ανεξάρτητα από την κομματική ή μη ένταξή τους, προτάσσουν την ιδεολογική και προγραμματική ανασυγκρότηση του προοδευτικού χώρου,
σε κοινωνικούς εταίρους και φορείς της κοινωνίας των πολιτών.
Διεύρυνση του ΠΑΣΟΚ με το… σταγονόμετρο
Στο επίδικο της διεύρυνσης του ΠΑΣΟΚ, με όρους όμως συνέχισης της αυτόνομης πορείας του, αναφέρονται όλοι οι υποψήφιοι.
Συχνές είναι οι αναφορές του υποψήφιου προέδρου του ΠΑΣΟΚ και βουλευτή Ηλείας Μιχ. Κατρίνη στην ανάγκη να υπάρχουν ανοιχτές διαδικασίες και πολιτικές πρωτοβουλίες που θα απευθύνονται στη βάση. Θεωρεί ότι η πραγματικά μεγάλη παράταξη μπορεί να συσπειρώσει όλες τις προοδευτικές και δημιουργικές δυνάμεις της χώρας σε ένα κοινό πλαίσιο αξιών και προγραμματικών δεσμεύσεων. Κρίνει ότι είναι λάθος να εκλαμβάνεται η έννοια της μεγάλης παράταξης ως τεχνητή συγκόλληση κομμάτων και ποσοστών.
Την ίδια ώρα, ο υποψήφιος πρόεδρος και βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Π. Γερουλάνος προβάλλει περισσότερο ότι έχει διαμορφωμένο σχέδιο «για την Αναγέννηση της Ελλάδας, μέσα από ριζικές μεταρρυθμίσεις στο διοικητικό και παραγωγικό μοντέλο της χώρας». Η πολιτική πρότασή του σχηματοποιείται στην τριπλέτα «Δίκαιη κοινωνία – πατριωτική οικονομία – ισχυρή Ελλάδα», δίνοντας έμφαση στην ανάγκη να υπερβεί η χώρα το μοντέλο του υπερσυγκεντρωτικού κεντρικού κράτους.
Πάντως την αντίθεσή της εκφράζει συνεχώς η υποψήφια πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και βουλευτής Ν. Γιαννακοπούλου στην όποια προσπάθεια προσέγγισης στελεχών «που το ΠΑΣΟΚ τούς έκανε υπουργούς, γραμματείς, φαρισαίους και οι οποίοι μέσα στην κρίση είναι οι πρώτοι που πήδηξαν από το τρένο για να πάρουν θέσεις είτε δεξιά είτε αριστερά». Αφήνει όμως ανοιχτή την πόρτα του ΠΑΣΟΚ σε πολιτικά πρόσωπα που εκπέμπουν μετριοπάθεια και όχι τοξικότητα.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει η υποψήφια πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Αννα Διαμαντοπούλου στην επαφή της με τη νέα γενιά και ήδη με επίκεντρο τα 50 χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ διοργανώνει συγκέντρωση στην Αθήνα στην οποία θα συνδέσει το παρελθόν της παράταξης με τα επίδικα της νέας εποχής και θα δώσει τον λόγο σε νέους ανθρώπους να εκφράσουν τους προβληματισμούς και τα «θέλω» τους.
Ο υποψήφιος πρόεδρος Γ. Κανελλάκης δίνει έμφαση στις αρχές του «ορθόδοξου» παλιού ΠΑΣΟΚ με συνεχείς αναφορές στον Ανδρέα Παπανδρέου και σήμερα με έμφαση στην ανάγκη να ορθοποδήσει το κοινωνικό κράτος που πλήττεται από τη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Εκκρεμότητες για τη διεξαγωγή των εσωκομματικών εκλογών
Συνεχείς είναι οι συνεδριάσεις της Επιτροπής Δεοντολογίας, Εφαρμογής Καταστατικού και Πιστοποίησης (ΕΔΕΚΑΠ) ώστε να λυθούν διαδικαστικά ζητήματα και να είναι ομαλή η διεξαγωγή των εσωκομματικών εκλογών για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ που έχουν οριστεί για τις 6 Οκτωβρίου (α΄ γύρος) και εφόσον χρειαστεί για τις 13 Οκτωβρίου (β΄ γύρος). Ηδη έχουν βγει οι πρώτες εγκύκλιοι για το πλαίσιο και τις προϋποθέσεις σχετικά με την ψηφοφορία και έχουν σταλεί προς νομαρχιακές επιτροπές, αλλά και στις Επιτροπές Εκλογικού Αγώνα εξωτερικού.
Επικρατούν ήδη γκρίνιες στο εσωτερικό της Χαριλάου Τρικούπη σχετικά με τα εκλογικά κέντρα. Τα επιτελεία υποψήφιων προέδρων ζητούν να αυξηθούν τα εκλογικά τμήματα. Μάλιστα αφήνουν αιχμές ότι ο Ν. Ανδρουλάκης και ο μηχανισμός του επιδιώκουν να μην ενισχύσει σε αριθμό εκλογικά τμήματα περιοχών στις οποίες ο νυν πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν έχει επιρροή. Πάντως, κατά το ηγετικό επιτελείο του Ν. Ανδρουλάκη, το πρωτεύον είναι να γίνει σωστή κατανομή. Το 2017 στις εσωκομματικές εκλογές για πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ήταν 802 οι κάλπες και ψήφισαν 210.000 ψηφοφόροι. Το 2021 στις αντίστοιχες εσωκομματικές εκλογές ήταν 841 τα εκλογικά τμήματα και ψήφισαν 270.000, δηλαδή ήταν μόλις κατά 39 κάλπες πάνω από το 2017, με συμμετοχή αυξημένη κατά 60.000 ψηφοφόρους.
Παναγιώτα Μπίτσικα
