Με το άρθρο 18 του Ν. 4777/2021, αναβαθμίζεται το ακαδημαϊκό περιβάλλον, καθιερώνεται για πρώτη φορά στην μεταπολιτευτική μας ιστορία ο θεσμός των Ο.Π.Π.Ι «Ομάδων Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων». Οι ομάδες αυτές θα αποτελούνται από αστυνομικό προσωπικό και ειδικούς φρουρούς.
Γράφει η Μαριάμ Χ. Βίρλα - Νομικός
Σκοπός της δημιουργίας του είναι η προστασία και ασφάλεια, αφενός των προσώπων που βρίσκονται εντός των χώρων του εκάστοτε Πανεπιστημίου Ιδρύματος, αφετέρου για την προστασία των υποδομών των ΑΕΙ. Οι Ο.Π.Π.Ι είναι αρμόδιες μεταξύ άλλων για την πρόληψη της τέλεσης και την αντιμετώπιση κάθε αξιόποινης πράξης εντός των χώρων των ΑΕΙ. Οφείλουν να έχουν συνεργασία με τα όργανα της διοίκησης του εκάστοτε Πανεπιστημίου (Πρυτανεία), όμως θα υπόκεινται σε εντολές της Ελληνικής Αστυνομίας.
Μερίδα της επιστημονικής κοινότητας, του Συνταγματικού Δικαίου έθεσε το ζήτημα της αντισυνταγματικότητας της εν λόγω διάταξης ως αντιβαίνουσας στις αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας αλλά και του αυτοδιοίκητου των ΑΕΙ (αρ. 16 παρ. 1 και 5 εδ.α Σ). Την απάντηση στο εν λόγω ζήτημα, έδωσε το Συμβούλιο της Επικρατείας το οποίο έκρινε συνταγματική την ανωτέρω διάταξη.
Η συγκεκριμένη διάταξη κρίθηκε από το ΣτΕ ως συνταγματική με το σκεπτικό ότι δεν επαφίονται όλα τα θέματα λειτουργίας των Πανεπιστημίων στο κατά Σύνταγμα πανεπιστημιακό αυτοδιοίκητο, παρά μόνο τα αμιγώς ακαδημαϊκά, οικονομικά και διοικητικά. Σίγουρα στα αυτοδιοίκητα θέματα δεν ανήκει η φύλαξη των Πανεπιστημιακών ιδρυμάτων από άτομα τα οποία παρόλο που δεν ανήκουν στην ακαδημαϊκή, πανεπιστημιακή κοινότητα, εισβάλουν εντός του πανεπιστημιακού χώρου με σκοπό είτε την καταστροφή δημόσιας περιουσίας είτε χρησιμοποιώντας πανεπιστημιακούς χώρους για την προετοιμασία αξιόποινων πράξεων όπως επί παραδείγματι ληστειών, διακίνηση ουσιών κ.α., όπως προσφάτως παρακολουθήσαμε.
Το καθήκον προστασίας και πάταξης κάθε εγκληματικής αξιόποινης πράξης ανήκει αφενός στην Ελληνική Αστυνομία και αφετέρου στην Εισαγγελική Αρχή ως κατά νόμων αρμόδια για την εντολή διεξαγωγής προανάκρισης , προκαταρτικής εξέτασης ή άσκησης ποινικής δίωξης.
Ο νομοθέτης, πριν τον Ν. 4777/2021 απαγόρευε στην αστυνομική αρχή να εισχωρεί εντός των πανεπιστημιακών χώρων ή το επέτρεπε υπό συγκεκριμένες συνθήκες και διαδικαστικές προυποθέσεις. Αυτό δεν συνεπάγεται με δέσμευση του, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να άρει ή να τροποποίηση το εκάστοτε νομοθετικό πλαίσιο για το κοινό καλό. Ακολούθως, λόγος έγινε για την έννοια του αυτοδιοίκητου των Πανεπιστημίων. Ένα συνταγματικό αγαθό το οποίο οφείλουμε να διαφυλάξουμε, όπως και κάθε συνταγματικό αγαθό.
Το αυτοδιοίκητο δεν είναι αγαθό το οποίο είναι απόλυτο. Υπό συνθήκες, καλείται να περιοριστεί για την προστασία άλλων συνταγματικών αγαθών υψίστης σημασίας όπως επί παραδείγματι η ακαδημαική ελευθερία (της πανεπιστημιακής κοινότητας διδασκόντων και διδασκομένων), η ζωή, η σωματική ακεραιότητα, η προσωπικότητα, η περιουσία αγαθά τα οποία όταν διακινδυνεύονται ή προσβάλλονται από πράξεις εγκληματικής φύσεως προσώπων τα οποία πλείστες φορές δεν έχουν καμία σχέση με την ακαδημαική κοινότητα (καθηγητές, φοιτητές) το κράτος οφείλει να πράξει αναλόγως για την προάσπιση των συνταγματικών αυτών αγαθών.
Ζούμε σε ένα σύγχρονο κράτος δικαίου το οποίο οφείλει να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον γνώσης, διδασκαλίας και έρευνας.
