Το θέμα ήρθε στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα μετά την ανοιχτή επιστολή διαμαρτυρίας που απέστειλε στα ΜΜΕ της Κέρκυρας επισκέπτρια, κάνοντας λόγο για «σκοπούμενη απαξίωση του μνημείου», ενώ και η υπουργός Πολιτισμού παραδέχτηκε ότι πρόκειται για «μεγάλο πρόβλημα», εγκαλώντας εμμέσως την Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου.
Αστραψε και βρόντηξε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, για το Αχίλλειο. «Το πρόβλημα υφίσταται και είναι μεγάλο» είπε σε συνέντευξη που παραχώρησε τις προηγούμενες ημέρες (στο «Corfu Channel» και τον δημοσιογράφο Γιάννη Ρεβύθη) καθώς σχεδόν τέσσερα χρόνια το μνημείο παραμένει κλειστό, ενώ στην παρούσα φάση το έργο έχει «παγώσει». Οι αυθαιρεσίες, το τσιμεντάρισμα και οι κακοτεχνίες στις εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης φαίνεται πως έχουν ενοχλήσει και την ίδια, παρότι απέφυγε να τοποθετηθεί για το συγκεκριμένο θέμα και να υιοθετήσει τους χαρακτηρισμούς.
Το εμβληματικό Ανάκτορο του Αχιλλείου στην Κέρκυρα, χαρακτηρισμένο ιστορικό μνημείο μαζί με τους κήπους του -και με ζώνη προστασίας δύο χιλιομέτρων- υπόκειται στις διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου 3028/2002. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η διαχείρισή του έχει περάσει στην Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ) που κάνει ό,τι μπορεί για να το απαξιώσει παραδίδοντας τον χώρο στην απόλυτη εγκατάλειψη. Και να φανταστεί κανείς ότι η αποκατάστασή του υπήρξε προτεραιότητα της κυβέρνησης Μητσοτάκη και δέσμευση του ίδιου του πρωθυπουργού!
Το θέμα ήρθε στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα μετά την ανοιχτή επιστολή διαμαρτυρίας που απέστειλε στα ΜΜΕ της Κέρκυρας επισκέπτρια, κάνοντας λόγο για «σκοπούμενη απαξίωση του μνημείου». Το θέμα έχουν αναδείξει κατά καιρούς εργαζόμενοι, τοπικοί επιστημονικοί φορείς και παράγοντες, αλλά και ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξανδρος Αυλωνίτης (έχει καταθέσει σχετική ερώτηση στη Βουλή) ο οποίος μάλιστα τον περασμένο Μάιο συνόδευσε στον χώρο τον πρόεδρο του κόμματος Στέφανο Κασσελάκη που είδε από κοντά τα πολλαπλά προβλήματα και είχε την ευκαιρία να
συνομιλήσει με την προϊστάμενη του μουσείου, Κ. Μαλέσκου, και τον πρόεδρο των εργαζομένων, Γ. Σαγιά. Η επιστολή της επισκέπτριας ωστόσο έκανε αίσθηση και μεταδόθηκε από όλα τα τοπικά δίκτυα καθώς οι Κερκυραίοι αισθάνονται μέγιστη δυσαρέσκεια για την κακή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το φημισμένο Αχίλλειο, από τις πιο γνωστές επαύλεις στην Ευρώπη, το οποίο ήταν τρίτο σε επισκεψιμότητα μουσείο της χώρας, όταν λειτουργούσε.
Απαξίωση
Οπως έγραψε στην επιστολή της η επισκέπτρια από την Πάτρα, «Επισκεφθήκαμε το ανάκτορο μετά από 7 χρόνια και η κατάσταση μας δυσαρέστησε και μας προβλημάτισε. Μετά το τσιμεντάρισμα στην Ακρόπολη προφανώς υπάρχει πλέον “γραμμή απαξιωτικής αποκατάστασης μνημείων μέσω αντικατάστασης της πέτρας και του μάρμαρου από τσιμέντο, συνδυαστικά με την πάγια, πλέον, πρακτική χρόνια παρατημένων σκαλωσιών”. Λίγο πρόχειρο βάψιμο δήθεν, μπροστά και πάνω σκαλωσιές και εγκατάλειψη. Τέτοιες κακοτεχνίες δεν θα επιτρέπαμε ούτε ιδιώτες στα σπίτια μας να κάνουμε και είναι πραγματικά ντροπιαστικό το θέαμα» έγραψε. «Δευτερευόντως, το εισιτήριο για την αυλή-κήπο του ανακτόρου (ούτε οι μούσες γλίτωσαν το τσιμέντωμα στο δάπεδο) χωρίς καν μία ολοκληρωμένη φροντίδα ανάδειξης των περιβαλλόντων κήπων όπως θα έπρεπε να υπάρχει, δεν ανταποκρίνεται στο τίμημα και μας ενόχλησε.
Για να δούμε περιποιημένους κήπους άραγε θα πρέπει να ταξιδέψουμε μέχρι την Αυστρία; Μάθαμε ακόμη ότι ενώ αποχωρούν υπάλληλοι, δεν αντικαθίστανται, συνεπώς υπάρχει εσκεμμένη βούληση χρόνιας απαξίωσης αυτού του μνημείου, αντί περαιτέρω ανάδειξη και σωστή λειτουργία.
Υπάρχει κάποιο σχέδιο ιδιωτικής εκμετάλλευσης του ανακτόρου με παράλληλο προγραμματισμό και άλλων μνημείων της χώρας, για αυτό και η σκοπούμενη απαξίωση; Μετά το πολύ πρόσφατο σκάνδαλο που ήρθε στο φως της δημοσιότητας στο υπουργείο Πολιτισμού με την προφυλακισμένη επίορκη υπάλληλο που υπέγραφε συμβάσεις τεραστίων ποσών, είναι ολοφάνερο τι συμβαίνει και ελπίζουμε η δικαιοσύνη να βάλει ένα φρένο, αν όχι τέλος [...]».
Οταν το θέμα πήρε διαστάσεις και στα τηλεοπτικά κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας, η κ. Μενδώνη αποφάσισε να μιλήσει.
«Είδα την επιστολή, έχει δίκιο η κυρία που τα γράφει αυτά και έχει δίκιο για ένα πολύ απλό λόγο: Το Αχίλλειο είναι ένα μείζον πολιτιστικό αγαθό για την Κέρκυρα αλλά και για τη χώρα. Είναι από τα πιο ενδιαφέροντα μνημεία και από τα μνημεία τα οποία χαίρουν -έχαιραν μάλλον πριν ξεκινήσουν οι εργασίες- μίας από τις μεγαλύτερες επισκεψιμότητες των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων της Ελλάδος. Πράγματι στο Αχίλλειο τα τελευταία χρόνια γίνεται ένα έργο αποκατάστασης, στο οποίο όμως το Υπουργείο Πολιτισμού έχει πολύ μικρή σχέση. Αυτό δεν το ξέρει ο κόσμος, γιατί όλοι μιλάμε για το Αχίλλειο μνημείο και βεβαίως το Αχίλλειο είναι μνημείο κατά την αρχαιολογική νομοθεσία και το Υπουργείο Πολιτισμού οφείλει να το προστατέψει. Από εκεί και πέρα όμως, το έργο το οποίο γίνεται εκτελείται από την ΕΤΑΔ, δεν είναι έργο το οποίο εκτελεί το Υπουργείο Πολιτισμού και οι υπηρεσίες του».
Μελέτες
Η υπουργός εξήγησε ότι η Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου έχει τη διαχείριση του Αχιλλείου. «Δηλαδή, το Μουσείο της Κέρκυρας, για παράδειγμα, το διαχειρίζεται το Υπουργείο Πολιτισμού, το Αχίλλειο το διαχειρίζεται η ΕΤΑΔ. Ολο λοιπόν το έργο αυτό είναι έργο της ΕΤΑΔ. Το Υπουργείο Πολιτισμού, όπως όφειλε, έχει εγκρίνει τις μελέτες και έχει δύο συγκεκριμένα υποέργα στο μεγάλο έργο το οποίο εκτελούσε, εκτελεί και θα συνεχίσει, υποθέτω και εύχομαι να συνεχίσει, να εκτελεί η εταιρεία, που είναι το έργο της συντήρησης των τοιχογραφιών, οροφογραφιών και το έργο της έκθεσης που πρέπει να φιλοξενηθεί μέσα στο Αχίλλειο. Αυτά τα δύο υποέργα, που έχει αναλάβει το ΥΠΠΟ, διά των αρμοδίων αντιστοίχων υπηρεσιών του, της Διεύθυνσης Συντήρησης και της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, δεν μπορούν να εκτελεστούν, αν δεν υπάρχει ανάδοχος, εάν δεν υπάρχει ενεργό εργοτάξιο».
Για την κατάσταση που βρίσκεται το μνημείο η κ. Μενδώνη παραδέχτηκε «το πρόβλημα υφίσταται και είναι μεγάλο. Το Αχίλλειο πρέπει να ολοκληρωθεί. Πρέπει να ολοκληρωθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και στο συντομότερο δυνατό διάστημα και για αυτό υπήρξε μια πρωτοβουλία από πλευράς του ΤΑΙΠΕΔ, στο οποίο ανήκει η ΕΤΑΔ, προκειμένου να δει πως θα προχωρήσει αυτή η εργολαβία. Και νομίζω ότι υπάρχουν κάποιες σκέψεις. Επιπλέον, η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Οικονομικών γενικά για το Υπερταμείο και τις εταιρείες που ανήκουν σ’ αυτό και το ΤΑΙΠΕΔ, θεωρώ ότι θα δώσει διέξοδο και στην περίπτωση του Αχιλλείου. Υπάρχει μία κινητικότητα, το παρακολουθούμε πολύ στενά στο ΥΠΠΟ, γιατί μας ενδιαφέρει και εμάς απολύτως. Οποιαδήποτε βοήθεια μας ζητηθεί είναι δεδομένο ότι θα παρασχεθεί, αλλά πρέπει να έχουμε και να ακολουθήσουμε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο θεσμικό σε εκτέλεση του έργου. Δηλαδή, αν εμάς με κάποιον τρόπο μας πουν, να πάρετε εσείς να εκτελέσετε το έργο με τους πόρους βεβαίως που αναλογούν, είναι προφανές ότι το Υπουργείο Πολιτισμού θα το κάνει. Εάν μας πουν ότι αύριο το πρωί έχουμε ανοιχτή εργολαβία, ενεργή εργολαβία και το Υπουργείο Πολιτισμού να έρθει να κάνει τα υποέργα που πρέπει να κάνει, είναι προφανές ότι θα τα κάνουμε. Είναι αγωνία όχι μόνο δική μου ή των συνεργατών μου σε πολιτικό επίπεδο, είναι αγωνία και των υπηρεσιακών παραγόντων των δικών μου πρέπει να σας πω».
Στην ερώτηση του δημοσιογράφου για «κακοτεχνίες, τσιμεντάρισμα» απάντησε «δεν μπορώ να σας πω τι εννοεί ο καθένας κακοτεχνία, διότι όταν μία εργολαβία η οποία έχει διακοπεί είναι πολύ πιθανό ότι αυτό που φαίνεται και το βλέπει ο επισκέπτης ως κακοτεχνία, να είναι μια ημιτελής εργασία. [...] Περιμένουμε λοιπόν από τον κύριο του έργου, που είναι η ΕΤΑΔ, να κάνει τα βήματα αυτά που θα επιτρέψουν να επανεκκινήσει η εργολαβία».
Πάρτι γενεθλίων
Το στραβό κλίμα στη διοίκηση της ΕΤΑΔ είχε φανεί νωρίς - νωρίς. Λίγους μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της κυβέρνησης Μητσοτάκη, στις 12 Αυγούστου του 2020, γνωστός επιχειρηματίας διοργάνωσε στο Αχίλλειο το πάρτι γενεθλίων του προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση ων εργαζομένων και μέρους της τοπικής κοινωνίας, ενώ αποκαλύφθηκε ότι είχε παρακάμψει τη νόμιμη οδό. Δεν κατέθεσε δηλαδή ποτέ σχετικό αίτημα, ως όφειλε προς το ΥΠΠΟ. Σε σχετική ερώτηση που είχε καταθέσει τότε ο Αλέξανδρος Αυλωνίτης, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη είχε παραδεχτεί από το βήμα της Βουλής ότι το ΥΠΠΟ δεν ρωτήθηκε ποτέ. «...μετατράπηκε σε χώρο διεξαγωγής μεγαλοπρεπούς πάρτι γενεθλίων για χάρη γνωστού επιχειρηματία, με την όλη εκδήλωση να λαμβάνει τη μορφή και τον χαρακτήρα νυχτερινού κέντρου διασκέδασης», έλεγε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και έκανε λόγο για την «ολοκληρωτική εγκατάλειψή του και εκτεταμένες φθορές στο μοναδικής αρχιτεκτονικής αισθητικής και ιστορίας οίκημα». Τότε η κ. Μενδώνη είχε πει ότι ευθυνόταν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα; Πέντε χρόνια μετά ποιος φέρει άραγε την ευθύνη; Οταν μάλιστα η αποκατάσταση του Αχίλλειου αποτελούσε δέσμευση του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος τότε είχε επισκεφτεί το μνημείο μαζί με την υπουργό Πολιτισμού.
Πάντως, δεν δημοσιοποιήθηκε ποτέ εάν και τι έπραξε το ΥΠΠΟ απέναντι στον ιδιώτη, ο οποίος καταπάτησε το μνημείο -του είχε δώσει άδεια η ΕΤΑΔ, είπαν- που προστατεύεται από τον αρχαιολογικό νόμο.
Δύο ημέρες πριν από το πάρτι, η υπουργός Πολιτισμού και ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΤΑΔ, Στέφανος Βλαστός, είχαν υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας για την αποκατάσταση και ανάδειξη του Αχίλλειου, με προϋπολογισμού 12.950.000 ευρώ. Το έργο θα υλοποιούσε η ΕΤΑΔ με τους χρηματοδοτικούς πόρους του ΕΣΠΑ, σε συνεργασία με το ΥΠΠΟΑ και την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων.
Βασιλική Τζεβελέκου
