Πώς οι κυβερνήσεις – κυρίως της ΝΔ – μετέτρεψαν ένα χρυσωρυχείο σε άδειο τενεκέ
Το 1968 κατασκευάστηκαν δύο οικισμοί στη Λάρυμνα Φθιώτιδας με σχολεία, νηπιαγωγεία, αθλητικές εγκαταστάσεις, εκκλησίες και πολιτιστικά κέντρα για τους εργαζόμενους της Εταιρείας ΛΑΡΚΟ. Εκεί μεγάλωσαν τα παιδιά των εργατών, κάποια από τα οποία ακολούθησαν τη δουλειά των γονιών στο εργοστάσιο. Σε αυτούς τους οικισμούς θα βρεθεί σε λίγο καιρό ο δικαστικός κλητήρας για να κάνει έξωση στις οικογένειες των πάνω από 1000 εργαζόμενων. Έξωση από τα σπίτια, τη δουλειά, τα χωριά τους.
«Εμείς παραδώσαμε τα κλειδιά της ΛΑΡΚΟ, τα κλειδιά της ζωής μας. Το μέλλον που μας προτείνει η κυβέρνηση έχει Γολγοθά» λέει στο tvxs ο πρώην εργαζόμενος Τάκης Καραμέρης.
Η ιστορία της ΛΑΡΚΟ έχει όλα τα δομικά χαρακτηριστικά της παθογένειας του ελληνικού κράτους: Χρέη, σταδιακή απαξίωση με αποτέλεσμα και δυστυχήματα, κομματικά βολέματα, ρουσφετολογικές προαγωγές με υπέρογκους μισθούς, απουσία σχεδίου εκμετάλλευσης του πλούτου. Είναι ένα τυπικό δείγμα για το πως μπορεί κανείς να μετατρέψει ένα χρυσωρυχείο που θα μπορούσε να προσφέρει στη χώρα μεγάλο κέρδος, σε άδειο τενεκέ, «χαρίζοντας» τον μετά ουσιαστικά σε συμφέροντα.
Στην προκειμένη περίπτωση, η ΛΑΡΚΟ την οποία το διεθνές περιβάλλον καθιστά περιζήτητη, αφού είναι η μοναδική παραγωγός σιδηρονικελίου στην Ε.Ε. και μία από τους πέντε μεγαλύτερες παραγωγούς παγκοσμίως, θα καταλήξει κατά πάσα πιθανότητα στην Hellenic Nickel, τη σύμπραξη των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και AD Holdings από το Λιχτενστάιν. Και γράφουμε κατά πάσα πιθανότητα, γιατί εκκρεμεί η έκδοση απόφασης από το Συμβούλιο της Επικρατείας, που αναμένεται το Δεκέμβριο, για την προσφυγή της ιρλανδικής CMI, η οποία είχε καταθέσει καλύτερη προσφορά από την κοινοπραξία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για τα μεταλλευτικά δικαιώματα, αλλά είχε αποκλειστεί επειδή δεν είχε καταθέσει προσφορά και για το εργοστάσιο της ΛΑΡΚΟ.
Πώς μια υπερχρεωμένη εταιρεία έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των επενδυτών;
Τα μεταλλεία της ΛΑΡΚΟ διαθέτουν έναν θησαυρό: το νικέλιο και το κοβάλτιο. Πρόκειται για τις δύο ορυκτές πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των μπαταριών που κινούν τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα. Το 2022 οι τιμές τους εκτοξεύθηκαν. Βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας ζήτησης λόγω της ολικής στροφής της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας στην ηλεκτροκίνηση και θα μπορούσε να αποτελεί πηγή πλούτου για τη χώρα, καθώς το 90% του νικελίου της Ευρώπης βρίσκεται στο υπέδαφος της Ελλάδας.
Καραμέρης: Αγόρασαν με 5 εκατομμύρια μόνο όλη μας τη ζωή και μια τεράστια περιουσία
«Εμείς ανακαλύψαμε αργά ότι δεν προχωράει ο διαγωνισμός λόγω της προσφυγής. Δεν έχει πια όμως καμία σημασία. Η καρδιά της ΛΑΡΚΟ που κρατούσαμε ζωντανή οι εργαζόμενοι, έπαψε από προχθές να χτυπά» λέει ο Τ. Καραμέρης.
Ο λόγος του είναι συναισθηματικός γιατί όπως εξηγεί, οι πάνω από 1000 εργαζόμενοι, δεν μιλούν απλά για την απώλεια της δουλειάς τους, αλλά για ολόκληρη τη ζωή τους. Εκεί μεγάλωσε, εκεί είδε τον πατέρα του τραυματία από εργατικό ατύχημα, αυτή είναι η κοινότητα του που σκορπά στους πέντε ανέμους.
«Πήγα νέος εκεί με ένα κοντό παντελονάκι το 1988. Μου λένε τι είναι αυτό που φοράς; Μετά κατάλαβα τι ζόρι είχε το εργοστάσιο. Σήμερα χάνουμε δουλειά και σπίτι. Και δεν χάνουμε μόνο εμείς. Εδώ όλη η περιοχή ζει από το εργοστάσιο. Δύο οικισμοί, δύο λιμάνια, 1 λιγνιτωρυχείο, και 3 ορυχεία. Είναι απλωμένα όλα σε 5 νομούς. Πουλήθηκαν στην ΤΕΡΝΑ για ε 5 εκ. ευρώ! Το ελληνικό κράτος έχει χάσει του κόσμου τα λεφτά που άφησαν να ρημάξουν όλα. Τώρα για να λειτουργήσει θέλει τουλάχιστον έναν χρόνο. Γιατί όπως ξέρετε δεν φταίμε εμείς για την κατάντια της ΛΑΡΚΟ. Ο κ. Σταϊκούρας που μας διώχνει σήμερα ας μας πει γιατί διόριζαν προεκλογικά 250 άτομα στο εργοστάσιο οι ίδιοι».
Η λύση που μας προτείνουν είναι να μας μένουν 100 ευρώ το μήνα
Η κυβέρνηση το Μάρτιο του 2024, ανακοίνωσε πρόσθετα μέτρα μεταβατικής κάλυψης των εργαζομένων με βάση αντίστοιχα μέτρα που είχαν ληφθεί σε άλλες επιχειρήσεις (π.χ. ναυπηγεία Σκαραμαγκά). Συγκεκριμένα καταρτίστηκε Πρόγραμμα απασχόλησης από τη ΔΥΠΑ σε δημόσιους φορείς, με τα εξής χαρακτηριστικά:
1.Το Πρόγραμμα θα έχει διάρκεια έως δύο έτη για όσους είναι έως 55 ετών και έως επτά έτη για όσους είναι 55 ετών και άνω, με ακαθάριστη μηνιαία αμοιβή 1.210 ευρώ μικτά ή γύρω στα 1.000 ευρώ καθαρά. Οι φορείς αποδοχής περιλαμβάνουν Περιφέρειες, Δήμους, Κέντρα Υγείας, τη ΔΥΠΑ και τον e-ΕΦΚΑ, σε περιοχές κατά το δυνατόν πλησίον των κατοικιών των εργαζομένων.
«Μαζί με το χαρτί απόλυσης θα μας στείλει χαρτιά ένταξης σε προγράμματα δήμων. Θα μείνουμε 2 μήνες με 500 ευρώ και μετά οι κάτω από 55 θα πάνε σε κέντρα υγείας 100 χιλιόμετρα μακριά από εδώ, για 1 συν ένα χρόνο… μετά να κόψουν το κεφάλι τους. Εμείς οι “προνομιούχοι” θα πάμε σε δήμο 30.000 χιλιόμετρα μακριά.
Με 900 ευρώ καθαρά βάλτε και τα πήγαινε- έλα στη Λαμία κάθε μέρα θα σου μένει 100 ευρώ! Δεν είναι ότι κάνουμε απεργία για το κάτι παραπάνω μας αφήνουν στο δρόμο. Πείτε μας που θα βρούμε σπίτι σε πόλη με την στεγαστική κρίση;» διερωτάται ο κ. Καραμέρης.
Η ιστορία της ΛΑΡΚΟ είναι ακμή, παρακμή, ρουσφέτια κακοδιαχείριση, χρέη
Η εταιρεία ιδρύεται το 1963 από τον Πρόδρομο Αθανασιάδη Μποδοσάκη. Το 1966 ανοίγει το εργοστάσιο στη Λάρυμνα. Το 1969 ξεκινάει η λειτουργία και των μεταλλείων της Εύβοιας, με τη βιομηχανία να απασχολεί σε εργοστάσιο και μεταλλεία 1.370 εργαζομένους, προμηθεύοντας μεγάλες χαλυβουργίες που κάλυπταν τις ανάγκες της ανθούσας ευρωπαϊκής, αυτοκινητοβιομηχανίας σε ανοξείδωτο χάλυβα. Η βιομηχανία πραγματοποιεί εξαγωγές-μαμούθ για την εποχή της τάξεως των 30 εκατ. δολαρίων. Το 1976 είναι η πρώτη μεταλλουργική εταιρεία στον κόσμο που λανσάρει το κοκκοποιημένο σιδηρονικέλιο στην αγορά και τα κέρδη της εταιρείας απογειώνονται.
Το 1979, μετά από έκρηξη στο μηχανουργείο του εργοστασίου, χάνουν τη ζωή τους πέντε εργάτες. Την ίδια χρονιά πεθαίνει ο Αθανασιάδης Μποδοσάκης και ξεκινάει η παρακμή. Η εταιρεία κλυδωνίζεται από τις υψηλές αποσβέσεις των επενδύσεων και το 1982 υπάγεται σε καθεστώς ελέγχου από δημόσιους οργανισμούς.
Το 1989, μετά την εκκαθάριση της παλαιάς ΛΑΡΚΟ, η νέα ιδρύεται με μετόχους την Εθνική Τράπεζα, τη ΔΕΗ και το Δημόσιο. Πραγματοποιούνται τρεις αναδιαρθρώσεις και δίνονται συνεχώς νέα κεφάλαια. Το 2005-2007 υλοποιείται δεύτερο επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 40 εκατ. ευρώ, που αφορά την ολοκλήρωση της ανακατασκευής και εκσυγχρονισμού των μονάδων παραγωγής του Μεταλλουργικού Εργοστασίου Λάρυμνας. Κάπου εκεί εντοπίζουν οι εργαζόμενοι την αρχή του προβλήματος.
Ο πατήρ Σκρέκας προσέλαβε όλη την οικογένεια του με 52 διευθυντές
«Μέχρι το 2004 το ΠΑΣΟΚ είχε καταφέρει να ανορθώσει την εταιρεία. Το 2004 ήρθε η κυβέρνηση Καραμανλή. Η τιμή του νικελίου τότε ήταν στα ύψη. Για το 2004 μια τιμή 15.000 ο τόνος ήταν υψηλή τιμή. Τι έκανε η διοίκηση; Πούλησε το νικέλιο με αυτήν την τιμή όμως έφτασε 53.000 ο τόνος. Τα σωματεία μας τότε έλεγαν στη διοίκηση, σπάστε αυτήν την προπώληση να πουλάμε με περισσότερα λεφτά. Δεν δέχτηκαν γιατί θα πλήρωναν ποινική ρήτρα. Σταγόνες στον ωκεανό θα ήταν το πρόστιμο» λέει ο κ. Καραμέρης.
«Το 2007 έφτασε η διοίκηση του Θανασούλα κι ήρθε στην εταιρεία ο πατήρ Σκρέκας (πατέρας του Κώστα Σκρέκα υπουργού της κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη). Τότε άρχισαν να πέφτουν οι τιμές. Όταν έφτασε στις 8.000 εμείς πουλούσαμε με 17.000. Τι έκανε ο Σκρέκας; Έσπασε, πλήρωσε ποινική ρήτρα, σταμάτησε να πληρώνει τη ΔΕΗ και αναγκάστηκε να πάρει δάνεια με εγγύηση δημοσίου. Άρχισε να μπαίνει μέσα. Ο Σκρέκας τοποθέτησε όλη την οικογένεια του 52 διευθυντές με 7000 μισθό.
Πήρε και δάνεια έλεγαν και μετά έλεγαν ότι η εταιρεία χρωστάει, θα κλείσει κλπ. Τα δάνεια το 2013 -14 θεωρήθηκαν από την ΕΕ κρατικές ενισχύσεις. Η κυβέρνηση θα έπρεπε να κάνει προσφυγή κατά της απόφασης. Αλλά δεν έκανε. Αποτέλεσμα να ρημάζει κάθε μέρα να απαξιώνεται. Πιστεύουμε πως έγινε συνειδητά. Να τη βουλιάξουν ήθελαν.
Με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ 2010-12 ανέκαμψε πάλι κάπως, έγινε κερδοφόρα έγιναν επενδύσεις. Ο Μπαράκος ήταν διοικητής. Στους ισολογισμούς τουλάχιστον, φαινόταν κερδοφόρα.
«250 προσλήψεις και 180 προαγωγές σε μια νύχτα»
Την περίοδο των μνημονίων, το 2011, το 55,2% των μετοχών της μεταβιβάζεται από το ελληνικό Δημόσιο στο ΤΑΙΠΕΔ και πλέον έχουν περάσει στο Υπερταμείο, ενώ το 33,4% των μετοχών κατείχε η Εθνική Τράπεζα και το 11,4% η ΔΕΗ. Από το 2010 μέχρι το 2020 που η ΛΑΡΚΟ θα τεθεί σε ειδικό καθεστώς διαχείρισης έγιναν δύο απόπειρες ιδιωτικοποίησης, το 2009 και το 2014. Επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ προτάθηκε σχέδιο διάσωσης με την εγκαθίδρυση στρατηγικού επενδυτή μειοψηφίας, ούτως ώστε να διατηρήσει το δημόσιο χαρακτήρα της.
«Το 2012 έρχεται η συγκυβέρνηση Σαμαρά και η ΔΕΗ μας κλείνει, κατεβάζει το διακόπτη, λέγοντας ότι η εταιρεία ρυπαίνει το περιβάλλον. Το είπε κι εχθές ο υπ. Οικονομίας αυτό. Ναι, ρύπαινε τον Ευβοϊκό. Όμως η εταιρεία διέθεσε 48 εκατ. ευρώ για χώρο εναπόθεσης σκουριάς έξω στο βουνό και την άλλη μέρα ο Σταϊκούρας έδωσε ξανά άδεια να πέφτει η σκουριά στη θάλασσα. Αυτά το 2013.
Λέει ο Σταϊκούρας: είναι ζημιογόνος. Και ρωτάω ποιος την έκανε ζημιογόνο; εμείς βάλαμε 52 διευθυντές; Εμείς αυξήσαμε τη ΔΕΗ; Ήταν σχέδιο» λέει ο κ. Καραμέρης.
«Η ζημιογόνος αυτή εταιρεία το 2014 παραμονή των εκλογών έβαλε 250 στη δουλειά σε μια νύχτα, 180 προαγωγές. Ο Σταϊκούρας που μας κουνάει το δάχτυλο ήταν της περιοχής. Εμείς με 80 νεκρούς και δεκάδες σακατεμένους μην πω για τους καρκίνους.
Έρχεται η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ (2015-19). Ο Τσίπρας όταν ήρθε εδώ το 2012-13 έλεγε ότι είναι ναυαρχίδα της ελληνικής οικονομίας. Όντως έκανε μεγάλες προσπάθειες, την κράτησε ανοιχτή χωρίς εργαζόμενος να χάσει τη δουλειά του. Όμως δεν έγιναν οι κινήσεις που θα διασφάλιζαν τη βιωσιμότητα. Δεν μπορούσαν; Δεν ήξεραν; Ήρθε βέβαια ο Σταθάκης και έγινε προσπάθεια και μειώθηκε η τιμή του ρεύματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ την κράτησε ανοιχτή αλλά δεν μπόρεσε να εκπονήσει σχέδιο γιατί η εταιρεία ήταν δεμένη με τα δάνεια από πριν.
Το 2019 η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με το που πήρε 41%, έβαλε προτεραιότητα να κλείσει η εταιρεία.
Το Φλεβάρη του 2020 βγήκε η τροπολογία και από τα 5 καμίνια σταμάτησαν τα 4. Η τροπολογία έλεγε εκκαθάριση – λειτουργία, ειδικό διαχειριστή. Αλλά ούτε τον νόμο τους δεν εφάρμοσαν. Έπεσε η παραγωγή από 1600 σε 300 τόνους το μήνα. Την ίδια ώρα εκτοξεύθηκε η τιμή και τους λέγαμε βάλτε ένα καμίνι ακόμα να βγάλουμε χρήματα. Όχι. Ψήφισαν νέα τροπολογία τον Αύγουστο 2022, μας απέλυσαν και μας προσέλαβαν με σύμβαση. Έτσι φτάσαμε στο σήμερα, που η ΤΕΡΝΑ απέκτησε 1 εκ. στρέμματα γης με 5 εκ. ευρώ».
Τι λέει η κυβέρνηση και ποιος πληρώνει τον βαρκάρη
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι στήριξε τη ΛΑΡΚΟ τα τελευταία 4 χρόνια με 144 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό, από το 2020 που μπήκε στο ειδικό καθεστώς διαχείρισης, για να αποπληρωθούν υποχρεώσεις σε εργαζόμενους, ΔΕΗ, εργολάβους και προμηθευτές. Ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε, ότι η καθαρή θέση της εταιρείας ήταν αρνητική κατά 407 εκατ. ευρώ και μαζί με τις κρατικές ενισχύσεις η λογιστική αξία είναι αρνητική περί τα 600 εκατ. και ότι ότι την πενταετία 2015-2019 σωρεύθηκαν χρέη ύψους περίπου 260 εκατ. ευρώ. Ο επενδυτής για την κυβέρνηση ο οποίος θα προχωρήσει στις αναγκαίες κινήσεις, θα διασφαλίσει τη συνέχιση.
«H προβληματική ΛΑΡΚΟ πουλήθηκε επιτέλους- Την αγόρασε η κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ & AD HOLDINGS». Με τέτοιους τίτλους πανηγύρισε τη νέα σελίδα της εταιρείας ο φιλοκυβερνητικός Τύπος. Χωρίς να θέσει τα φλέγοντα ερωτήματα δημοσίου ενδιαφέροντος. Ποιός κατέστησε «προβληματική» την εταιρεία. Πόσα λεφτά έχασε το ελληνικό δημόσιο από την παρακμή στην οποία την εξανάγκασαν οι κυβερνήσεις κυρίως της ΝΔ. Ποιος πλήρωσε την κακοδιαχείριση και τα ρουσφέτια. Και ποιος επωφελείται στο τέλος από την πικρή ιστορία μιας ιστορικής βιομηχανίας.
Φωτεινή Λαμπρίδη
