Παλαιότερα το έμφραγμα εκδηλωνόταν γύρω στα 40, τα τελευταία όμως χρόνια ο μέσος όρος έπεσε. Σήμερα όλο και περισσότεροι 30ρηδες εμφανίζονται στις λίστες των καρδιοπαθών. Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι νεότεροι εύκολα μπορούν να αποφύγουν τον κίνδυνο.
Του Ευθύμιου Πουνέντη
(Ειδικού Καρδιολόγου)
Ζούμε επειδή οι αρτηρίες μας μεταφέρουν οξυγόνο μέσω του αίματος στην καρδιά και στα άλλα όργανά μας. Άν η παροχή οξυγόνου προς το μυ της καρδιάς, το μυοκάρδιο όπως λέγεται, δεν είναι αρκετή, τότε κάποια περιοχή του νεκρώνεται. Αυτό λέγεται έμφραγμα του μυοκαρδίου, ή απλά καρδιακή προσβολή. Μία τελευταία μελέτη έδειξε ότι στο 90% των περιπτώσεων το έμφραγμα οφείλεται στην αρτηριοσκλήρυνση, μια διαδικασία που ξεκινά αρκετά χρόνια νωρίτερα. H αρτηριοσκλήρυνση οφείλεται στη χοληστερίνη και σε άλλα λίπη, που κολλάνε στις αρτηρίες και σχηματίζουν πλάκα. Οι αρτηρίες από ελαστικές γίνονται σκληρές και η καρδιακή προσβολή «παραμονεύει». Ξαφνικά ένα κομματάκι της πλάκας σπάει και, καθώς αναμειγνύεται με το αίμα, διαμορφώνεται ένας θρόμβος, που μπλοκάρει τη ροή του αίματος προς την καρδιά. Mέσα σε λίγα λεπτά αρχίζουν να «πεθαίνουν» κύτταρα του μυοκαρδίου και τελικά το 60% των ασθενών χάνουν τη ζωή τους μέσα στην πρώτη ώρα. Tο σύνηθες σύμπτωμα της καρδιακής προσβολής είναι η δυσφορία στο στήθος, που μπορεί να επεκταθεί στα μπράτσα, στο σαγόνι και στην πλάτη, αλλά υπάρχουν και άλλα συμπτώματα, όπως η ζαλάδα, η δύσπνοια και ο κρύος ιδρώτας. Πολλά άτομα δεν τηλεφωνούν αμέσως στο 166, διότι δεν γνωρίζουν τα συμπτώματα, ούτε ότι πρέπει να πάρουν αμέσως μία ασπιρίνη. (Eκτός από την αρτηριοσκλήρυνση, η καρδιακή προσβολή μπορεί να είναι αποτέλεσμα συστολής ή σπασμού της αρτηρίας).
Γιατί οι νέοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Μελετήθηκαν 30.000 άτομα σε 52 διαφορετικές χώρες, και το συμπέρασμα είναι ότι οι κίνδυνοι είναι εννιά: O νούμερο 1 κίνδυνος είναι η υψηλή «κακή» χοληστερίνη και ακολουθεί το κάπνισμα. Οι υπόλοιποι επτά είναι: η υψηλή πίεση, το σάκχαρο, το λίπος γύρω από τη μέση, το στρες, η μειωμένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η έλλειψη καθημερινής άσκησης και το αλκοόλ. Το πιο ανησυχητικό όμως συμπέρασμα της έρευνας ήταν ότι οι περισσότερες καρδιακές προσβολές εμφανίζονται πλέον σε ηλικίες κάτω των 35, και αποδίδονται κατά κύριο λόγο στην κακή διατροφή των νέων και στο εργασιακό στρες, τα χρόνια που προσπαθούν να κάνουν καριέρα. Παράλληλα, παρατηρήθηκε ότι οι έφηβοι καπνίζουν πλέον περισσότερο, ενώ η παχυσαρκία έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας, αρχίζοντας από την παιδική ηλικία. Παρ’ όλα αυτά, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι νέοι, αν πάρουν εγκαίρως κάποια προληπτικά μέτρα, μπορούν να αποφύγουν μελλοντικά τον κίνδυνο ενός εμφράγματος.
Παρακολουθήστε τα επίπεδα της χοληστερίνης με εξετάσεις αίματος
H χοληστερίνη παράγεται από τον οργανισμό, διότι χρειάζεται για τη διατήρηση των κυτταρικών μεμβρανών και την παραγωγή ορμονών. Όμως, όταν παράγεται σε μεγάλες ποσότητες, αρχίζουν να φράζουν οι αρτηρίες. Σας ενδιαφέρει η ολική χοληστερίνη να μην είναι πάνω από 200 mg/dL. Ωστόσο, η ολική χοληστερίνη περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ως άθροισμα τη χοληστερίνη υψηλής πυκνότητας, την HDL, που είναι «καλή» (συνδέστε το H με το «health»), και τη χοληστερίνη χαμηλής πυκνότητας, την LDL, που είναι «κακή». Kαλό είναι η «κακή» χοληστερίνη να είναι κάτω από 130 και η «καλή» πάνω από 55. Mεγαλύτερη σημασία από την ολική χοληστερίνη έχει η αναλογία της με την «καλή». Aν κάποιος έχει ολική χοληστερίνη 240 και «καλή» 70, ο λόγος είναι 3,4, που είναι και ο επιθυμητός. Oι τιμές της χοληστερίνης επηρεάζονται από τη διατροφή, την άσκηση, το βάρος του σώματος, την κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα, ενώ ανεβαίνει όταν η διάθεσή σας είναι άσχημη.
Να τρώτε φρούτα και λαχανικά, που έχουν αντιοξειδωτικά και, ειδικά, βιταμίνη C. Κατά τις χημικές αντιδράσεις μέσα στο σώμα μας, τα μόρια χάνουν ηλεκτρόνια και γίνονται ασταθή, κάτι που λέγεται οξείδωση. Στη συνέχεια, ψάχνουν να πάρουν το χαμένο ηλεκτρόνιο από οπουδήποτε μπορέσουν, προκαλώντας ζημιές στα τοιχώματα των αρτηριών. Παλιότερα δινόταν μεγαλύτερη έμφαση στην ποσότητα της «κακής» χοληστερίνης, αλλά τώρα έχει κατανοηθεί ότι φταίει εξίσου και η οξείδωσή της. H οξειδωμένη χοληστερίνη είναι αυτή που διεισδύει στις αρτηρίες και δημιουργεί την πλάκα. H βιταμίνη C είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, που σας προστατεύει από την αρτηριοσκλήρυνση.
Προσέξτε τα τριγλυκερίδια
H άποψη που δεχόταν τη χοληστερίνη ως μοναδική αιτία για την αρτηριοσκλήρυνση θεωρείται σήμερα «στενόμυαλη». Tα τριγλυκερίδια, μια μορφή λίπους που κυκλοφορεί στο αίμα, είχαν αγνοηθεί για καιρό, αλλά είναι επικίνδυνα. Σε μεγάλες ποσότητες κάνουν το αίμα παχύρρευστο σαν λάσπη, δεν του επιτρέπουν να ρέει εύκολα στα αγγεία και συμβάλλουν στο σχηματισμό θρόμβων. Yψηλά τριγλυκερίδια και χαμηλή «καλή» χοληστερίνη αποτελούν θανάσιμο συνδυασμό. Πρέπει να ανησυχείτε αν τα τριγλυκερίδιά σας είναι πάνω από 130 mg/dL. Mειώστε την κατανάλωση ζάχαρης και αλευριού, διότι προκαλούν γρήγορη αύξηση της ινσουλίνης, η οποία με τη σειρά της αυξάνει τα τριγλυκερίδια.
Ασκηθείτε
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι 30 λεπτά την ημέρα άσκηση σε ένα στατικό ποδήλατο ή περπάτημα είναι από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους πρόληψης καρδιακών προσβολών, διότι μειώνονται η χοληστερίνη, το σάκχαρο του αίματος, η πίεση και τα τριγλυκερίδια. H άσκηση αυξάνει επίσης και την «καλή» χοληστερίνη.
