Η ανομβρία, οι ζεστοί χειμώνες και τα καυτά καλοκαίρια, ως η νέα κλιματική ρουτίνα μας, καθιστούν οποιοδήποτε πρόλογο για την σημαντικότητα του Φράγματος του Ασωπού περιττό. Από την πρόσφατη ημερίδα που διοργανώθηκε, με εξαιρετική επιτυχία, στο Κιάτο από τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς Κιάτου – Τραγάνας, Βασιλικού και Μουλκίου, εκτός από τις εξαιρετικές επιστημονικές εισηγήσεις, κρατάμε ως πολύ σημαντική τη δέσμευση των Δημάρχων που παρευρέθηκαν, ότι θα επισκεφθούν εντός του τρέχοντος μήνα τον αρμόδιο Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών για να διεκδικήσουν την κατά το δυνατόν πιο άμεση επανεκκίνηση των εργασιών για την ολοκλήρωση του έργου. Εν όψει αυτής της κρίσιμης συνάντησης, διατυπώνω κάποιες σκέψεις, που εκτιμώ ότι μπορούν να αξιοποιηθούν.
Πρόσφατα ενημερώθηκα από υπηρεσιακό παράγοντα του εν λόγω Υπουργείου ότι η κρίσιμη τροποποιητική σύμβαση μεταξύ του Υπουργείου και της αναδόχου εταιρείας έχει ήδη υποβληθεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο για τον απαραίτητο προληπτικό έλεγχο νομιμότητας, με την υπογραφή της να ακολουθεί άμεσα. Στο πλαίσιο της νέας σύμβασης, πέρα από τις εκκρεμείς εργασίες, η ανάδοχος εταιρεία θα εκπονήσει, εντός πενταμήνου από την υπογραφή, τις απαραίτητες μελέτες για την ανάσχεση των κατολισθήσεων που έχουν παγώσει το έργο. Αυτή η εξέλιξη είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς αποτρέπει με νόμιμο τρόπο την τεράστια καθυστέρηση που θα προκαλούσε η διεξαγωγή νέου διαγωνισμού για την ανάθεση των μελετών.
Σύμφωνα με ενημέρωση που έλαβα πέρυσι τέτοια εποχή, η σύναψη νέας τροποποιητικής σύμβασης ήταν αναγκαία για να αντιμετωπιστούν τα απρόβλεπτα τεχνικά προβλήματα στην περιοχή του υπερχειλιστή. Μετά την υπογραφή της και την έναρξη των εργασιών, το φράγμα θα ολοκληρωνόταν σε δύο χρόνια. Στο πλαίσιο της ίδιας ενημέρωσης, ωστόσο, οι υπηρεσιακοί παράγοντες του Υπουργείου είχαν εκφράσει δύο σημαντικές επιφυλάξεις: τη μετακίνηση της υπηρεσίας τους στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και τη συγχώνευση της ΑΚΤΩΡ με την ΙΝΤΡΑΚΑΤ, ως παράγοντες που θα προκαλούσαν καθυστερήσεις. Αυτές οι επιφυλάξεις αποδείχθηκαν όχι απλώς βάσιμες αλλά απολύτως προφητικές, ενισχυμένες από τις αντικειμενικές δυσκολίες του έργου και την αδράνεια όλων μας. Εξαιρούνται, φυσικά, οι διοργανωτές της ημερίδας, οι οποίοι και πέρυσι προσπάθησαν να μας αφυπνίσουν με αντίστοιχη πρωτοβουλία.
Σε κάθε περίπτωση, επειδή στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα είναι διάχυτη η καχυποψία για την εξέλιξη αυτού του εμβληματικού έργου, η άμεση επιτάχυνσή του δεν αποτελεί, απλώς, διακαή πόθο του δοκιμαζόμενου αγροτικού κόσμου της Κορινθίας αλλά επιτακτική ανάγκη. Η καθυστέρηση στην ολοκλήρωσή του έχει ήδη σοβαρές συνέπειες: η άρδευση δεκάδων χιλιάδων στρεμμάτων είναι σαφώς προβληματική, οδηγώντας στην επιβάρυνση του προϋπολογισμού του ΕΛΓΑ (ενίοτε και του κρατικού προϋπολογισμού) με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Οι καλλιέργειες, χωρίς επαρκές νερό, γίνονται πιο ευάλωτες στις υψηλές θερμοκρασίες, γεγονός που αυξάνει κατακόρυφα τις ζημιές και, κατ’ επέκταση, τις αποζημιώσεις, οι οποίες, τελικά, θα ξεπεράσουν το κόστος υλοποίησης του φράγματος, αν δεν το έχουν ήδη ξεπεράσει.
Πράγματι, για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, η Κορινθία υφίσταται σοβαρές ζημιές με κυρίαρχο αίτιο τις εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες. Το φετινό μάλιστα πρωταφανώς και κυριολεκτικά καυτό καλοκαίρι ζήσαμε γιγαντωμένη χρονικά την εμπειρία του 2022: ζημιές από μόνιμα πολύ υψηλές θερμοκρασίες καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, όχι όμως λόγω καύσωνα, όπως αυτός ορίζεται στον Κανονισμό του ΕΛΓΑ, καθώς στις περισσότερες περιοχές οι θερμοκρασίες προσέγγιζαν μόνιμα αλλά δεν άγγιξαν τους 40 βαθμούς Κελσίου.
Υπό το φως των ανωτέρω, έχει ιδιαίτερη αξία στην επικείμενη συνάντηση των Δημάρχων με τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών να συμμετέχουν ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και ο Πρόεδρος του ΕΛΓΑ ή τουλάχιστον να ζητηθούν από τον ΕΛΓΑ σχετικά στοιχεία τεκμηρίωσης, ώστε να καταδειχθεί με αριθμούς πόσα χρήματα δαπανήθηκαν σε αποζημιώσεις λόγω καύσωνα ή κρατικές ενισχύσεις λόγω πολύ υψηλών θερμοκρασιών, κατά το διάστημα που αντιμετωπίζουμε σοβαρό πρόβλημα άρδευσης στην περιοχή μας. Με βάση τις διαπιστώσεις για το παρελθόν κρίσιμο είναι να γίνει αναλογικά η προβολή τους στο μέλλον, καθώς τα καλοκαίρια που έρχονται διαφαίνεται ότι θα είναι όλο και πιο θερμά. Είναι σαφές ότι από την καθυστέρηση ολοκλήρωσης του έργου χάνουν όλοι, συμπεριλαμβανομένου του κράτους.
Η προτεραιοποίησή του, συνεπώς, είναι μονόδρομος. Για αυτόν τον λόγο τώρα είναι η ώρα να αξιώσουμε σαφή και δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα. Αυτό περιμένουμε.
Η πραγματική πρόκληση, όμως, δεν είναι μόνο η επανεκκίνηση των εργασιών στο φράγμα αλλά η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του ζητήματος της άρδευσης στην περιοχή. Και τούτο, διότι το φράγμα, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα ολοκληρωθεί πολύ νωρίτερα από το αρδευτικό του δίκτυο, το οποίο βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο μελέτης.
Απαιτείται από τώρα, συνεπώς, πρόνοια για μια μεταβατική λύση που θα διασφαλίσει την άρδευση πριν την ολοκλήρωση του συνολικού έργου.
Αν θεωρήσουμε ότι οι πληροφορίες που έχουν συγκεντρωθεί, μέχρι σήμερα, ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, αναμένεται να χρειαστούν πέντε μήνες για τις μελέτες ανάσχεσης των κατολισθήσεων και δύο χρόνια για την ολοκλήρωση των εργασιών του φράγματος. Όταν έρθει αυτή η στιγμή, δεν πρέπει απλώς να “κοιτάμε” το ολοκληρωμένο πια φράγμα. Οφείλουμε να έχουμε ήδη δρομολογήσει την αποτελεσματική λειτουργία του. Αν απαιτείται μια σημαντική βελτιωτική παρέμβαση στο δίκτυο του ΑΟΣΑΚ, ως μεταβατική λύση, αυτό πρέπει να αποφασιστεί και να δρομολογηθεί άμεσα.
Χάνοντας χρόνο, χάνουμε χρήμα. Οι παραγωγοί, το κράτος, όλοι μας.
Γιώργος Φερετζάνης
Δικηγόρος
Πολιτευτής ΝΔ Κορινθίας
