Η πολιτική ηγεμονία της Ν.Δ. τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση και ο μεγάλος κίνδυνος είναι το ιστορικό υψηλό της αποχής να μην αποδειχτεί προσωρινό, αλλά ένα μόνιμο τραύμα για το πολιτικό σύστημα.
1.Οποιαδήποτε απόπειρα αξιολόγησης των εκλογικών αποτελεσμάτων της ευρωκάλπης θα ήταν μετέωρη αν δεν ληφθεί υπόψη και δεν αξιολογηθεί το συγκλονιστικό γεγονός της θηριώδους αποχής, η οποία προσέγγισε το 60%! Η τεράστια, «σκοτεινή» και δυσανάγνωστη αποχή συνιστά αποδοκιμασία για όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα, έστω και αν οι ευθύνες δεν είναι ίδιες ούτε έχουν το ίδιο πολιτικό πρόσημο. Το πολιτικό σύστημα όχι μόνο δεν είναι στοιχειωδώς ελκυστικό, αλλά γίνεται στην καλύτερη περίπτωση αδιάφορο και στη χειρότερη απωθητικό σε διαρκώς πιο διευρυμένη κοινωνική κλίμακα. Η απόσταση του πολιτικού συστήματος από την κοινωνία διευρύνεται. Ο μεγάλος κίνδυνος είναι το ιστορικό υψηλό της αποχής να μην αποδειχτεί προσωρινό, αλλά ένα μόνιμο τραύμα για το πολιτικό σύστημα. Πρόκειται για προφανές σύμπτωμα πολιτικής ρευστότητας και κρίσης πολιτικής εκπροσώπησης, που συνιστά και ντε φάκτο κρίση νομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος και κατ’ επέκταση του συστήματος διακυβέρνησης.
2. Παρ’ όλα αυτά οι συσχετισμοί στο πολιτικό σύστημα κρίνονται -και αξιολογούνται- με βάση τις επιλογές όσων ψηφίζουν. Το πρώτο λοιπόν συμπέρασμα είναι ότι η πολιτική ηγεμονία της Ν.Δ. τίθεται υπό αμφισβήτηση, καθώς έχασε πάνω από 1 εκατ. ψήφους σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου και 13% από το ποσοστό της στις ευρωεκλογές. Η ηγεμονία δεν είναι ταυτόσημη με την κυριαρχία: μπορεί ένα κόμμα να κυβερνά επειδή δεν υπάρχει αξιόμαχος πολιτικός αντίπαλος, αλλά να έχει χάσει την αποδοχή της κοινωνίας. Κυριαρχία χωρίς ηγεμονία είναι συνταγή πολιτικής ήττας. Το καταλυτικό «επιχείρημα» ότι το 41% είναι η απάντηση σε κάθε κριτική εκ των πραγμάτων αποσύρεται. Οι μέρες που κεντρικά στελέχη της Ν.Δ. διεκδικούσαν το απόλυτο μονοπώλιο στους δήμους και τις περιφέρειες της χώρας στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών με απειλές και πολιτικούς εκβιασμούς έχουν παρέλθει…
3. Σε ένα τοπίο πολιτικής ρευστότητας, κοινωνικής αποστοίχισης από το πολιτικό σύστημα και κρίσης ηγεμονίας η Ακρα Δεξιά αγγίζει αθροιστικά το 20% και είναι η μόνη που εισπράττει από αυτά και διεκδικεί τον «αέρα» μιας ανοδικής πολιτικής δυναμικής. Είναι το πιο επικίνδυνο στοιχείο των εκλογικών αποτελεσμάτων και θέτει δύο σημαντικά ζητήματα:
Πρώτον, ότι οι εκλεκτικές σχέσεις με την ακροδεξιά και η υιοθέτηση μεγάλου μέρους της πολιτικής ατζέντας της μπορεί να αποδίδουν πρόσκαιρα για το κυβερνητικό κόμμα, αλλά μεσομακροπρόθεσμα ευνοούν την ακροδεξιά. Τώρα στη διελκυστίνδα μεταξύ Ν.Δ. και Ακρας Δεξιάς ο μέχρι τώρα ισχυρός πόλος, η Ν.Δ., αποδυναμώνεται. Πώς θα χειριστεί η κυβέρνηση αυτή τη σχέση από δω και πέρα; Θα ενταθεί η προσπάθεια ενσωμάτωσης του «λαού της Ακρας Δεξιάς» μέσω υιοθέτησης της πολιτικής ατζέντας τού «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια», του κοινωνικού συντηρητισμού και της θρησκοληψίας ή θα επιχειρήσει να περιχαρακώσει την πολιτική της περίμετρο στα δεξιά της; Η πολιτική είναι και δύσκολη και κρίσιμη.
Δεύτερον, αν η Ν.Δ. είναι ο μεγάλος πολιτικός χορηγός της Ακρας Δεξιάς και τώρα πληρώνει και η ίδια τις συνέπειες, δυστυχώς τις μεγαλύτερες συνέπειες θα τις πληρώσουν άλλοι: οι εργαζόμενοι και οι πολίτες και τα κοινωνικά και πολιτικά τους δικαιώματα. Το να κλείσει ο δρόμος στην Ακρα Δεξιά αναδεικνύεται σε δημοκρατικό και κοινωνικό πρόταγμα πρώτης γραμμής.
4. Τα αποτελέσματα των εκλογών δεν επιβραβεύουν -αντίθετα, σηματοδοτούν την ήττα- των σχεδίων για ενότητα της Κεντροαριστεράς υπό την ηγεσία κάποιου κόμματος-ηγεμόνα. Η ανεπάρκεια και η διαφορά των ποσοστών μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ δεν επιτρέπει σε κανέναν να ισχυριστεί ότι η ενότητα θα γίνει κάτω από τη δική του ηγεσία. Ο διάλογος για την ενότητα της Κεντροαριστεράς πρέπει να γίνει σε νέα και εντελώς διαφορετική βάση. Με πρωτοβουλίες και συζήτηση, με προγραμματικό διάλογο και μακριά από ηγεμονισμούς. Κανείς δεν πείθεται ότι κάποιο κόμμα της Κεντροαριστεράς μπορεί μόνο του να σηκώσει το βάρος της εναλλακτικής λύσης στη Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Στον χώρο της «καθαυτό» Αριστεράς, το ΚΚΕ καταγράφει πολιτική νίκη, στη συνέχεια των επιτυχιών του στις βουλευτικές και αυτοδιοικητικές εκλογές.
5. Μιλάμε για ευρωεκλογές, αλλά τόσο στην προεκλογική περίοδο όσο και στις συζητήσεις για την αποτίμηση των αποτελεσμάτων η Ευρώπη απουσίαζε πανηγυρικά. Αυτό είναι ακόμη πιο εντυπωσιακό στη δεδομένη συγκυρία, όπου το ευρωπαϊκό εγχείρημα βρίσκεται μπροστά σε ιστορικά και υπαρξιακά διλήμματα και έχει μπει σε επικίνδυνες ατραπούς. Δεν ακούς συχνά από κορυφαίους Ευρωπαίους θεσμικούς υπεύθυνους ότι πρέπει η Ε.Ε. να στραφεί στην πολεμική οικονομία ή ότι πρέπει να στείλει στρατό στην Ουκρανία. Η απουσία συζήτησης για την Ευρώπη σε μια τέτοια συγκυρία δεν είναι μόνο εντυπωσιακή αλλά και επικίνδυνη: με ποια πολιτική εντολή θα ασκήσουν τα καθήκοντά τους οι ευρωβουλευτές;
Επειδή όμως η απουσία συζήτησης για τα ευρωπαϊκά θέματα ήταν γενικό φαινόμενο στην Ευρώπη, το συμπέρασμα είναι ότι οι προοπτικές της Ευρώπης κρίνονται από τους πολιτικούς συσχετισμούς στις επιμέρους χώρες. Με αυτό το κριτήριο όμως τα αποτελέσματα σε όλες τις χώρες, κυρίως όμως η εντυπωσιακή άνοδος της Ακρας Δεξιάς, η «κανονικοποίησή» της πριν από τις εκλογές, η ανάδειξη της κ. Μελόνι σε σημείο ισορροπίας των ευρωπαϊκών πολιτικών ισορροπιών, συνιστούν συνολική δεξιά-συντηρητική μετατόπιση που προσλαμβάνει πολύ επικίνδυνα χαρακτηριστικά. Η πορεία της Ευρώπης εγκυμονεί τον κίνδυνο να ξυπνήσουμε κάποια μέρα ξαφνικά μέσα σε κάποιον εφιάλτη.
6. Η αποχή προσλαμβάνει διαστάσεις υπαρξιακές για το πολιτικό σύστημα και τη νομιμοποίησή του. Στην κοινωνία κάνουν θραύση οι μειωμένες προσδοκίες, οι προσωπικές στρατηγικές επιβίωσης, η κυριαρχία του φόβου και η απουσία ελπίδας. Οι δημοσκοπήσεις έπεσαν έξω -ξανά- και ο βασικός λόγος είναι -ξανά- ότι οι κοινωνικές διεργασίες ακολουθούν υπόγειες διαδρομές που δεν συλλαμβάνουν ούτε τα πολιτικά κόμματα, ούτε οι εταιρείες δημοσκοπήσεων. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα αποδειχτεί πως ζούμε την «εποχή των τεράτων»…
Πάνος Κοσμάς
Πρώτη με διαφορά η Ν.Δ. στις ψήφους των απόδημων
Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία επικράτησε με σημαντική διαφορά, σχεδόν 30 μονάδων από τον ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, που ξεπέρασε μόλις 1,92% το τρίτο ΜέΡΑ25.
Συνολικά ψήφισαν 36.645 πολίτες από τους 50.204, που είχαν εγγραφεί στη σχετική πλατφόρμα για να στείλουν ταχυδρομικά την ψήφο τους (συμμετοχή 72,99%).
Αναλυτικά τα τελικά αποτελέσματα έχουν ως εξής:
- ΝΔ 40,17% 14.455 ψήφοι
- ΣΥΡΙΖΑ 11,14% 4.010 ψήφοι
- ΜέΡΑ25 9,22% 3.318 ψήφοι
- ΚΚΕ 8,74% 3.145 ψήφοι
- ΠΑΣΟΚ - Κίνημα Αλλαγής 8,72% 3.139 ψήφοι
- Νέα Αριστερά 4,85% 1.745 ψήφοι
- Ελληνική Λύση 2,37% 852 ψήφοι
- Νίκη 2,27% 817 ψήφοι
- Πλεύση Ελευθερίας 2,11% 760 ψήφοι
- Κόσμος 2,03% 729 ψήφοι
- Δημοκράτες 1,54% 555 ψήφοι
- Φωνή Λογικής 1,48% 534 ψήφοι
