Κάποιοι θεωρούν ότι οι εμφανώς πιο θετικές διατυπώσεις της έκθεσης είναι η «ανταπόδοση» της κ. φον ντερ Λάιεν για τη θερμή υποστήριξή της από τον Κυριάκο Μητσοτάκη •
Περισσότερες προσπάθειες για αποφάσεις κατά της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα, επιπλέον βήματα και εγγυήσεις για την προστασία των δημοσιογράφων από τις καταχρηστικές αγωγές (SLAPPs) και τις επιθέσεις που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλειά τους, επιτάχυνση των προσπαθειών για πιο αποτελεσματική και έγκαιρη διαβούλευση για τους νόμους.
Είναι μερικές από τις συστάσεις της Κομισιόν στο πλαίσιο της έκθεσης για το Κράτος Δικαίου που δημοσιεύτηκε πριν από λίγο στις Βρυξέλλες. Η έκθεση είναι εμφανώς «στρογγυλεμένη» και ίσως αυτό εξηγεί το γεγονός ότι το κείμενο οριστικοποιήθηκε αργά το βράδυ χθες, τελευταία στιγμή για τα δεδομένα της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών. Κάποιοι θεωρούν ότι οι εμφανώς πιο θετικές διατυπώσεις της έκθεσης είναι η «ανταπόδοση» της κ. φον ντερ Λάιεν για τη θερμή υποστήριξή της από τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Η Κομισιόν βρήκε κάποια θετικά στοιχεία να πει τελικά για την Ελλάδα, όπως για παράδειγμα ότι εφαρμόστηκε πλήρως η σύσταση για τη συμμετοχή δικαστικών στο διορισμό του Προέδρου και Αντιπροέδρων του Συμβουλίου του Κράτους, του Ανώτατου Δικαστηρίου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, «λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα επί των δικαστικών διορισμών».
Η αλήθεια όμως είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση έφερε μεν μια ρύθμιση με κάποια μορφή συμμετοχής δικαστών στη διαδικασία επιλογής προεδρείων, αλλά από δικαστές που θα επιλέγει ουσιαστικά η ίδια η κυβέρνηση, με τις δικαστικές ενώσεις να περιορίζονται σε απλή έκφραση γνώμης, που μάλιστα δεν θα είναι δεσμευτική. Επομένως δεν αλλάζει κάτι. Ακόμα και οι δικαστικές ενώσεις έχουν διαφωνήσει με αυτή τη ρύθμιση!
Επίσης, καταγράφεται κάποια περαιτέρω πρόοδος «στην προώθηση της διαδικασίας υιοθέτησης μη νομοθετικών διασφαλίσεων και την έναρξη της νομοθετικής διαδικασίας σε σχέση με την προστασία των δημοσιογράφων, βασιζόμενη στις δραστηριότητες που ξεκίνησε η Task Force, ιδίως όσον αφορά τις καταχρηστικές αγωγές εναντίον των δημοσιογράφων και της ασφάλειάς τους, στη λογική του Μνημονίου Κατανόησης και λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την προστασία των δημοσιογράφων». Και στα δυο ζητήματα, ωστόσο, οι εμπλεκόμενοι στην Ελλάδα έχουν διαφορετική αξιολόγηση. Αφενός οι φορείς και οι ΜΚΟ διαμαρτύρονται για τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα διαβούλευσης των νομοθετημάτων, αφετέρου οι δημοσιογραφικές ενώσεις έχουν διατυπώσει κριτική για τις ανεπάρκειες στην προστασία των δημοσιογράφων και της ελευθερίας του Τύπου.
Εκκωφαντική είναι η απουσία αναφοράς στα θέματα των παρακολουθήσεων δημοσιογράφων και πολιτικών, των παράνομων επαναπροωθήσεων μεταναστών για τις οποίες ακόμη και ο Frontex παίρνει πλέον αποστάσεις από τις πρακτικές των ελληνικών αρχών, και στο έγκλημα των Τεμπών, που με βάση την παρέμβαση και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας θεωρείται κορυφαίο παράδειγμα των εγκληματικών επιπτώσεων της διαφθοράς στη μη υλοποίηση έργων που θα μπορούσαν να έχουν σώσει ζωές.
Πάντως, για να στρογγυλέψει τα... πολιτικά στρογγυλέματα, η Κομισιόν στην έκθεσή της συστήνει και μερικά περαιτέρω βήματα στην κυβέρνηση στα πεδία που εξετάζει.
Πρόκειται για την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που, σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση, μετράει. Ήταν η γραμμή που ακολούθησε σύσσωμο το ΕΛΚ μετά το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Κράτος Δικαίου, το οποίο ήταν καταπέλτης κατά της Ελλάδας.
«Ο τελικός κριτής της ποιότητας του Κράτους Δικαίου σε μία ευρωπαϊκή χώρα δεν είναι ούτε το Ευρωκοινοβούλιο, ούτε οι Reporters United, ούτε ο Economist. Είναι η έκθεση του Κράτους Δικαίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», είχε δηλώσει τότε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Βουλή.
Ακολούθησε η υποψηφιότητα της Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιεν για τη δεύτερη θητεία της στην Προεδρία της Κομισιόν, καθώς και η αμέριστη στήριξη του Έλληνα Πρωθυπουργού στο πρόσωπό της. Μαζί με τον Πολωνό Πρωθυπουργό του ΕΛΚ, Ντόναλντ Τουσκ, ήταν οι δύο που «βγήκαν μπροστά» για να την στηρίξουν.
Η «ανταμοιβή» της Φον Ντερ Λάιεν στον Τουσκ ήταν έξοδος σε χρόνο-ρεκόρ της χώρας του από το άρθρο 7, όπου βρισκόταν λόγω της προηγούμενης κυβέρνησης. Προς το παρόν δε φαίνεται να έχει "ξεπληρώσει" τη χάρη. Πολλοί στις Βρυξέλλες ψιθύριζαν ότι θα είναι η έκθεση για την Ελλάδα, ειδικά μετά το δημοσίευμα του «Politico» που υποστήριξε πως η πλευρά της προέδρου της Κομισιόν τη χρησιμοποίησε ως διαπραγματευτικό χαρτί απέναντι σε χώρες όπως η Ιταλία, «αμβλύνοντας» την κριτική της σε κάποια ζητήματα.
Τελικά μια πρώτη ματιά των συστάσεων δείχνει ότι είναι αρκετά τα αρνητικά σημεία στην έκθεση, αλλά αρκετά άλλα είναι «στρογγυλεμένα».
Μαρία Ψαρά
