Ο νέος νόμος του υπουργείου Εσωτερικών, που ψηφίστηκε αυτές τις ημέρες, φέρνει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο διακυβέρνησης των ΟΤΑ.
Όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, πρέπει να αξιοποιηθεί το πρώτο εξάμηνο της νέας αυτοδιοικητικής θητείας, προκειμένου να απορροφηθούν όλες οι ρυθμίσεις που φέρνει το νομοσχέδιο, μεταξύ των οποίων η ενσωμάτωση των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου στον πυρήνα λειτουργίας του δήμου και η σύνταξη του νέου οργανισμού εσωτερικής υπηρεσίας.
Στο νόμο του υπουργείου Εσωτερικών περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι εξής σημαντικές ρυθμίσεις:
Εξορθολογίζεται ο αριθμός των μελών του δημοτικού συμβουλίου και του περιφερειακού συμβουλίου, ώστε να είναι πιο λειτουργικά και να ασκούν αποτελεσματικότερα τον ρόλο που τους αναθέτουν οι πολίτες. Στο Δήμο Λουτρακίου - Περαχώρας - Αγίων Θεοδώρων, από 27 που είναι σήμερα τα μέλη, γίνονται 25.
Με τις διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 5056/2023 επανακαθορίστηκε ο αριθμός των έμμισθων αντιδημάρχων, με μοναδικό πλέον κριτήριο την κατηγοριοποίηση των δήμων βάσει του πληθυσμού τους και την κατάργηση του πρόσθετου κριτηρίου της προσαύξησης του αριθμού τους ανάλογα με τον αριθμό των δημοτικών ενοτήτων (πρώην Ο.Τ.Α.) που συνενώθηκαν το έτος 2011.
Συγκεκριμένα, στο Δήμο Λουτρακίου - Περαχώρας - Αγίων Θεοδώρων, προβλέπονται 5 Αντιδήμαρχοι έμμισθοι και 2 Αντιδήμαρχοι χωρίς αντιμισθία.
Επιπλέον, με τις νέες διατάξεις οι αντιδήμαρχοι προέρχονται αποκλειστικά από την παράταξη του δημάρχου, στο πλαίσιο εναρμόνισης και προσαρμογής του συστήματος διακυβέρνησης των δήμων με το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα, το οποίο εξασφαλίζει πλέον την πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου και ισχυρή νομιμοποιητική βάση στην παράταξη του δημάρχου.
Με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 5056/2023 προσαρμόζεται η θητεία του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου σε τριάντα (30) μήνες, λόγω της πενταετούς, πλέον, διάρκειας της δημοτικής περιόδου και απλοποιείται η διαδικασία εκλογής του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου, με την κατάργηση της ενδοπαραταξιακής ψηφοφορίας για την ανάδειξη υποψηφίου από τις οικείες δικαιούμενες παρατάξεις. Η κάθε παράταξη, υποδεικνύει το δικό της υποψήφιο, ενώ η ψηφοφορία που θα ακολουθήσει για την εκλογή των προτεινομένων υποψηφίων είναι για πρώτη φορά φανερή.
Εάν δεν επιτευχθεί στην πρώτη ψηφοφορία εκλογή, η οποία απαιτεί την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του δημοτικού συμβουλίου, αυτή επαναλαμβάνεται με την ίδια απαιτούμενη πλειοψηφία. Εάν και στη δεύτερη ψηφοφορία δεν επιτευχθεί εκλογή, διεξάγεται τρίτη ψηφοφορία κατά την οποία εκλέγεται ο δημοτικός σύμβουλος τον οποίο πρότεινε ο επικεφαλής της παράταξής του, υπό την προϋπόθεση ότι έλαβε τουλάχιστον τις ψήφους του ενός τετάρτου του όλου αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου. Αυτό σημαίνει ότι στο Δήμο Λουτρακίου - Περαχώρας - Αγίων Θεοδώρων, απαιτούνται τουλάχιστον 6 ψήφοι από τα 25 εκλεγέντα μέλη του νέου Δημοτικού Συμβουλίου.
Ως προς την απόφαση ορισμού και το χρόνο θητείας των αντιδημάρχων, με τις νέες ρυθμίσεις προβλέπεται ότι ο ελάχιστος χρόνος της θητείας τους εξακολουθεί να είναι ετήσιος, μπορεί, όμως, η ανάκληση ορισμού τους να λάβει χώρα οποτεδήποτε με απόφαση του δημάρχου.
Επιπλέον, για πρώτη φορά προβλέπεται ότι δημοτικός σύμβουλος που ανεξαρτητοποιήθηκε ή διαγράφηκε χάνει τη θέση που κατείχε, λόγω της ιδιότητας του συμβούλου δημοτικής παράταξης, όχι μόνο σε πάσης φύσης συλλογικά όργανα, επιτροπές και συμβούλια του δήμου αλλά και λοιπά συλλογικά όργανα πάσης φύσεως νομικών προσώπων, κληροδοτημάτων και σωματείων, εφόσον την ιδιότητα αυτή απέκτησε ή εκλέχτηκε σε αυτή ως μέλος της παράταξης από την οποία ανεξαρτητοποιήθηκε ή διαγράφηκε. Επισημαίνεται μάλιστα ότι δημοτικός σύμβουλος που ανεξαρτητοποιήθηκε ή διαγράφηκε από την παράταξη του δημάρχου δεν μπορεί να παραμείνει ή να οριστεί αντιδήμαρχος.
Ορίζεται η απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του δημοτικού συμβουλίου ως προϋπόθεση για την έγκριση της συζήτησης κατεπειγόντων ή εκτός ημερησίας διάταξης θεμάτων.
Με τη διάταξη του άρθρου 49 του ν. 5056/2023 δίνεται η δυνατότητα στο δήμαρχο που παραιτείται να καταλάβει τη θέση του δημοτικού συμβούλου που εκλέγεται νέος δήμαρχος. Η διάταξη αυτή κρίνεται σκόπιμη κατ ́ αναλογία με την αντίστοιχη πρόβλεψη που ορίζει τους επικεφαλής των επιλαχόντων συνδυασμών να καταλαμβάνουν θέση δημοτικού συμβούλου.
Η ανωτέρω «αποκαταστατική» διάταξη στηρίζεται στο γεγονός ότι η εναλλαγή από το αξίωμα του δημάρχου στο αξίωμα του δημοτικού συμβούλου εξακολουθεί να έχει νομιμοποιητική βάση την άμεση εκλογή του από το εκλογικό σώμα και τη συνέχιση της εκπροσώπησης του εκλογικού σώματος μέσω της εφαρμογής του προγράμματος του συνδυασμού, στο οποίο ήταν επικεφαλής. Για τον ίδιο λόγο θεωρείται ότι ο παραιτηθείς δήμαρχος είναι ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης δημοτικός σύμβουλος της παράταξής του.
Το δημοτικό συμβούλιο συγκαλείται υποχρεωτικά κάθε δύο (2) μήνες, προκειμένου για γίνει συζήτηση για τα θέματα που θέτουν οι δημοτικοί σύμβουλοι αλλά και οι πρόεδροι των δημοτικών κοινοτήτων. Στην εν λόγω ειδική συνεδρίαση δεν λαμβάνεται κάποια απόφαση και επομένως δεν εφαρμόζονται διατάξεις σχετικές με την τήρηση των κανόνων της απαρτίας. Για τη συμμετοχή στη διμηνιαία ειδική συνεδρίαση λογοδοσίας της δημοτικής αρχής προβλέπεται αποζημίωση των μελών του δημοτικού συμβουλίου, πλην αυτών που λαμβάνουν αντιμισθία, πέραν της αποζημίωσης που λαμβάνουν για τη συμμετοχή τους στις λοιπές συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου.
Στις 31.12.2023, τελευταία ημέρα της τρέχουσας δημοτικής περιόδου, καταργούνται αυτοδίκαια τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.) των δήμων που λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 239 έως 242 του ν. 3463/2006 (Α’ 114), με εξαίρεση τα δημοτικά Λιμενικά Ταμεία, και λύονται αυτοδικαίως, κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί λύσης ή και εκκαθάρισης οι δημοτικές κοινωφελείς επιχειρήσεις. Οι αρμοδιότητες των ανωτέρω νομικών προσώπων ασκούνται από την 1η.1.2024 από τον οικείο δήμο.
Προβλέπεται η συγκρότηση ενός νέου αιρετού συλλογικού οργάνου, της δημοτικής επιτροπής, η οποία θα ασκεί, από τη νέα αυτοδιοικητική περίοδο, τις αρμοδιότητες της εκτελεστικής επιτροπής, της οικονομικής επιτροπής και επιτροπής ποιότητας ζωής, οι οποίες από την 1 Ιανουαρίου 2024 καταργούνται.
