Θα έχετε ακούσει κάποια στιγμή για την Μάγκνα Κάρτα, χωρίς να έχετε ψάξει ακριβώς περί τίνος πρόκειται. Και ίσως θα έπρεπε να ξέρετε.

Γιατί δεν πρόκειται για μια κάρτα, όπως καταλαβαίνει από τον τίτλο της, αλλά έναν καταστατικό χάρτη, το πρώτο έγγραφο που αποτελεί, έστω και σε μικρή έκταση, μια διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Ο Πρωτότυπος τίτλος του έγγραφου ήταν Magna Carta Libertatum, δηλαδή «Μεγάλος Χάρτης των Ελευθεριών». Το υπέγραψε ο βασιλιάς Ιωάννης ο Ακτήμονας το 1215, παραχωρώντας δικαιώματα στους υπηκόους του, υπό την απειλή εμφυλίου πολέμου.

Ο Ιωάννης ονομάστηκε «Ακτήμων» γιατί έχασε την κληρονομιά των γαλλικών εκτάσεων που κατέκτησε ο πατέρας του, ύστερα από συμφωνία που έκανε με τους εχθρούς. Στα 17 χρόνια της βασιλείας του κυβέρνησε με απολυταρχικό τρόπο, επιβάλλοντας φόρους επί φόρων σε ευγενείς και κλήρο, προκαλώντας την δυσαρέσκειά τους. Η εξέγερση δεν άργησε να έρθει.

Ο βασιλιάς δεν είχε πλέον κανέναν σύμμαχο και υπό τον φόβο εμφυλίου πολέμου, υπέγραψε την «Μάγκνα Κάρτα», ένα έγγραφο που για πρώτη φορά όριζε τα δικαιώματα των πολιτών ενώ ταυτόχρονα, περιόριζε τις εξουσίες του μονάρχη.

Βάσει αυτού του εγγράφου, οι νέοι φόροι θα έπρεπε πρώτα να εγκριθούν από ένα συμβούλιο που απαρτιζόταν από ευγενείς και εκπροσώπους του κλήρου. Αναγνώρισε επίσης τα δικαιώματα της Εκκλησίας, περιόρισε την εξουσία του βασιλιά πάνω στους υπηκόους του και επέβαλλε ελεύθερο εμπόριο. Ο πιο σημαντικός όρος του, ήταν ότι κανένας πολίτης δεν μπορούσε να συλληφθεί ή να διωχθεί χωρίς λόγο, όπως και γινόταν, παρά μόνο αν το όριζαν οι νόμοι.

Παρόλο που οι ευγενείς και ο κλήρος διαπραγματεύτηκαν πρώτα για τους εαυτούς τους και ύστερα για τον λαό, η «Μάγκνα Κάρτα» περιόρισε τις αυθαιρεσίες του βασιλιά και έχει μείνει στην ιστορία ως η πρώτη μορφή, αν και περιορισμένη, διακήρυξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

.e-daily.gr