Το Σάββατο 4 Μαΐου, η ομάδα ακτιβιστών «BP or not BP?» διοργάνωσε μια δεύτερη ξενάγηση «Κλεμμένων Αρχαιοτήτων» στο Βρετανικό Μουσείο, κατά τη διάρκεια της οποίας οι ομιλητές ζήτησαν τον επαναπατρισμό αρχαιοτήτων όπως τα Ελγίνεια («που αποκτήθηκαν μέσω αποικιοκρατίας») και τον τερματισμό της χορηγίας από την πετρελαϊκή εταιρεία BP.
Η ξενάγηση ήταν η 38η δράση που διοργάνωσε η ομάδα ακτιβιστών στο Βρετανικό Μουσείο. Στη σελίδα τους στο Facebook, οι διοργανωτές έγραψαν: «Η άρνηση να επιστρέψουμε τα κλεμμένα αντικείμενα είναι αρκετά κακή, στερούμε από πολιτισμούς σε ολόκληρο τον κόσμο ζωτικά τμήματα της ιστορίας τους, καλύπτοντας τη βία της αποικιοκρατίας. Αλλά ακόμα χειρότερα, το Βρετανικό Μουσείο προωθεί επίσης την BP, μια πετρελαϊκή εταιρεία που απειλεί τα εδάφη και τα μέσα διαβίωσης πολλών, από τις ίδιες κοινότητες από τς οποίες προέρχονται αυτά τα λεηλατημένα αντικείμενα».
Η ανεπίσημη ξενάγηση περιελάμβανε ομιλίες ακτιβιστών από την Ελλάδα, την Αυστραλία, το Ιράκ και την Παλαιστίνη και περίπου 300 άτομα έδωσαν το παρών. Το Βρετανικό Μουσείο, το αρχαιότερο εθνικό δημόσιο μουσείο στον κόσμο, φιλοξενεί οκτώ εκατομμύρια αντικείμενα από όλο τον κόσμο, πολλά από τα οποία αποκτήθηκαν κατά την εποχή της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Η ανεπίσημη ξενάγηση ξεκίνησε από την αίθουσα του Διαφωτισμού, όπου στεγάζει χιλιάδες αντικείμενα από το 1680 έως το 1820, που καταδεικνύουν «πώς οι Βρετανοί αντιλαμβάνονταν τον κόσμο», σύμφωνα με την περιγραφή. Ένα από αυτά τα αντικείμενα είναι μία ασπίδα Gweagal, που είχε αποκτηθεί από τον καπετάνιο Τζέιμς Κουκ, όταν συνάντησε μία ομάδα αυτοχθόνων Αυστραλών το 1770. «Η ασπίδα αφηγείται την ιστορία της πρώτης συνάντησης στα 1770. Μας τα έκλεψαν όλα, ασπίδες, ακόντια. Είναι σημαντικό επειδή η Αυστραλία είναι ένας τόπος με ρατσισμό που δεν μας αντιμετώπισε ως ανθρώπους από την αρχή. Ο κόσμος πρέπει να ξέρει την αληθινή ιστορία του τι συνέβη», εξηγεί ο Ρόντεϊ Κέλι.
Εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου απάντησε ότι το μουσείο «αναγνωρίζει πως κάποια από τα αντικείμενα, όπως η ασπίδα, είναι μεγάλης πολιτιστικής σημασίας για τις κοινότητες που προήλθαν και, σε αυτή την περίπτωση, για τους αυτόχθονες Αυστραλούς. Αντιλαμβανόμαστε ότι κάποιες κοινωνίες έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους, ώστε αυτά τα αντικείμενα να εκτίθενται πιο κοντά στον τόπο τους και είμαστε πάντα πρόθυμοι να εξετάζουμε πως μπορούμε να συνεργαστούμε για να το πετύχουμε αυτό. Το Μουσείο μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να δανείσει την ασπίδα ξανά (με όσα προβλέπονται για τα τυπικά δάνεια). Είχε δοθεί πρόσφατα στο Εθνικό Μουσείο της Αυστραλίας το 2015-2016».
Σύμφωνα με το Βρετανικό Μουσείο, ο Ρόντεϊ Κέλι επισκέφθηκε τον χώρο στις 30 Απριλίου για να δει από κοντά την ασπίδα και άλλα αντικείμενα, συναντώντας και εργαζόμενους στο μουσείο. «Ήταν μία πολύ θετική επίσκεψη, με προτάσεις για μελλοντικές συνεργασίες για τη βαθύτερη κατανόηση της ασπίδας και άλλων αντικειμένων. Το μουσείο προσβλέπει στην εξακολούθηση των συζητήσεων».
Οι ομιλητές της ξενάγησης των «Κλεμμένων Αρχαιοτήτων» επέκριναν και την χορηγία της BP στο Βρετανικό μουσείο, καθώς η πολυεθνική πετρελαϊκή εταιρεία με έδρα τη Βρετανία αποτελεί έναν από τους πλέον μακροχρόνιους συνεταίρους που υποστηρίζουν τις εκθέσεις και τις εκδηλώσεις του Μουσείου τα τελευταία 22 χρόνια. Ήταν μάλιστα και χορηγός της έκθεσης «Είμαι ο Ασσουρμπανιπάλ: Βασιλιάς του κόσμου, βασιλιάς της Συρίας», με αρχαιότητες από την αρχαία πόλη της Νινευή (στο βόρειο Ιράκ).
Η Γιασμίν Γιούνις, μέλος της ομάδας από το Ιράκ, είπε στο ακροατήριο: «Από τον Νοέμβριο του 2018 έως τον φετινό Φεβρουάριο, η BP χρηματοδότησε την έκθεση (...) Προσβλέπω σε κάθε ευκαιρία να μάθω για την κουλτούρα μου, αλλά το να γίνεται αυτό υποστηρίζοντας τον ίδιο οργανισμό που είναι συνένοχος για την καταστροφή της πατρίδας μου, δεν μπορώ να το δεχτώ. Πώς τολμά το Βρετανικό Μουσείο να χρησιμοποιεί την ιστορία και την κουλτούρα μου για να κρύψει αποικιακούς "σκελετούς";»
Εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου υπερασπίστηκε τη συνεργασία με την BP. «Η μακροχρόνια υποστήριξη που παρέχει η BP επιτρέπει στο μουσείο να σχεδιάζει το πρόγραμμά του εκ των προτέρων, ώστε να προσφέρει σε ένα παγκόσμιο κοινό διαφορετικούς πολιτισμούς από όλον τoν κόσμο, μέσα από τις ιδιαίτερα δημοφιλείς εκθέσεις του. Πάνω από 4 εκατομμύρια άτομα έχουν απολαύσει κάποια δραστηριότητα στο μουσείο που έχει υποστηριχθεί από την BP».
Η ξενάγηση διοργανώνεται σε μία περίοδο έντονης κριτικής για τις ιδιωτικές χορηγίες σε ιδρύματα τέχνης και πολιτισμού. Μέσα σε λίγους μήνες αρκετά μουσεία, μεταξύ των οποίων η Εθνική Γκαλερί Πορτρέτων στο Λονδίνο, το μουσείο Guggenheim Museum στη Νέα Υόρκη και το Εβραϊκό Μουσείο στο Βερολίνο διέκοψαν τις σχέσεις τους με την οικογένεια Σάκλερ, που εμπλέκεται στην αμερικανική κρίση με τα οπιοειδή στις ΗΠΑ. Οι Σάκλερ είναι ιδιοκτήτες της φαρμακευτικής εταιρείας Purdue Pharma που παρασκευάζει το OxyContin που αποδείχτηκε ότι είναι ιδιαίτερα εθιστικό.
