Το θέατρο της αρχαίας Σικυώνας βρίσκεται στο Τοπικό Διαμέρισμα Βασιλικού του Δήμου Σικυωνίων, στον νομό Κορινθίας.
Με βάση τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά και την κατασκευή του θεάτρου, που περιελάμβανε τη σκηνή με τις δυο ράμπες και την οπίσθια στοά, τις παρόδους, τα αναλήμματα του κοίλου και την ορχήστρα με τις προεδρίες, και το γεγονός ότι δεν εντάσσεται στον «ιπποδάμειο» ιστό της πόλης, το θέατρο χρονολογείται στα τέλη του 4ου ή στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. Ανακατασκευάσθηκε τη ρωμαϊκή περίοδο, πιθανόν μετά το 146 π.Χ.
Το θέατρο της Σικυώνας είναι κατασκευασμένο στις υπώρειες της ακρόπολης των ελληνιστικών χρόνων, στο φυσικό κοίλο του λόφου, δυτικά της αρχαίας αγοράς. Όπως όλα τα αρχαία θέατρα ακολουθεί την ίδια αρχιτεκτονική σχεδίαση. Τα μέρη του είναι τρία: το κοίλον, η ορχήστρα και η σκηνή.
Ως κατασκευή συνδυάζει τη χρήση δυο τεχνικών α) της δόμησης με εγχώριο πωρόλιθο και β) της λάξευσης τμημάτων του θεάτρου στο φυσικό βράχο. Το κοίλον, διαμέτρου 125 μ., έχει όψη προς τα βορειοανατολικά. Δυο οριζόντιες δίοδοι το χωρίζουν σε τρία διαζώματα. Έχει ανασκαφεί μόνο τμήμα του κατώτερου διαζώματος, όπου δεκαέξι κλιμακωτοί διάδρομοι ορίζουν δεκαπέντε κερκίδες.
Συνολικά πρέπει να υπήρχαν εξήντα σφήνες (σειρές) εδωλίων. Στην πρώτη σειρά των εδωλίων είναι οι τιμητικές θέσεις (προεδρίες) των ιερέων και άλλων επισήμων προσώπων της πόλης (αρχόντων, στρατηγών κ.λ.π.). Οι προεδρίες, κατασκευασμένες από πωρόλιθο, είναι διαμορφωμένες ως θρόνοι και φέρουν διακόσμηση. Χαρακτηριστικό στοιχείο του θεάτρου είναι οι δυο θολωτοί δίοδοι στα άκρα του πρώτου διαζώματος, μήκους 16 μ., πλάτους 2,55 μ. και ύψους 2,60 μ., οι οποίες αποτελούσαν και τις κύριες εισόδους των θεατών.
Η ορχήστρα, διαμέτρου 24,04 μ. έχει σχήμα λίγο μεγαλύτερο από το ήμισυ της περιφέρειας ενός τέλειου κύκλου και το δάπεδο της είναι στρωμένο με πατημένο χώμα. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι το θαυμάσιο από τεχνική άποψη αποχετευτικό της σύστημα.
Μια αποχετευτική τάφρος, πλάτους 1,25 μ. και βάθους 1.00 μ., σκεπασμένη με πλάκες στο σημείο επαφής με κάθε μια από τις κλίμακες, διέτρεχε την ορχήστρα μπροστά από τα τιμητικά εδώλια και εξέχυνε τα όμβρια ύδατα σε αβαθή τάφρο, που διασχίζει την ορχήστρα παράλληλα προς τον τοίχο του προσκηνίου. Τα ύδατα διοχετεύονταν σε μια τρίτη τάφρο που διέσχιζε κάθετα την ορχήστρα και απέληγε σε μικρή κλίμακα πίσω από τα σκηνικά.
Το σκηνικό οικοδόμημα αποτελείται από το προσκήνιο και την κυρίως σκηνή, η οποία ήταν διώροφη και έφερε πλούσιο γλυπτικό και αρχιτεκτονικό διάκοσμο. Δυο συμμετρικές ράμπες λαξευμένες στο πέτρωμα, οδηγούσαν στο λογείο. Στις παρόδους, δεξιά και αριστερά, πλάτους 4 μ., υπήρχαν πύλες κατά το πρότυπο του θεάτρου της Επιδαύρου. Στην πίσω (βορειοανατολική) πλευρά της σκηνής οικοδομήθηκε στοά δωρικού ρυθμού με 13 κίονες, που απολήγει στο βορειοδυτικό άκρο σε κρηναία κατασκευή.
Στη ρωμαϊκή εποχή το σκηνικό οικοδόμημα επεκτάθηκε καλύπτοντας μέρος της ορχήστρας και κατασκευάστηκε νέο, χαμηλό λογείο (pulpitum), στη θέση του προσκηνίου.
Tο θέατρο, πέραν της διεξαγωγής αγώνων αρχαίου δράματος, χρησιμοποιήθηκε και ως χώρος συγκέντρωσης των πολιτών της Σικυώνας, για τη λήψη αποφάσεων πολιτικού ενδιαφέροντος.
Η κατάσταση διατήρησης των ανασκαμμένων τμημάτων του αρχαίου θεάτρου είναι μέτρια. Σοβαρές ζημιές παρατηρούνται στα εδώλια, το σκηνικό οικοδόμημα και τη δυτική δίοδο.
Στο παρελθόν, το θέατρο είχε χρησιμοποιηθεί για θεατρικές και μουσικές παραστάσεις. Μετά το 2000 απαγορεύθηκε η παραχώρηση χρήσης για παραστάσεις και εκδηλώσεις και επιτρέπεται μόνον η επίσκεψη του μνημείου.
K. Κίσσας,
Αρχαιολόγος
