Μόλις δυο χρόνια μετά την κήρυξη της Ελληνικής επανάστασης, τον Απρίλιο του 1824, η έκθεση της δωδεκαμελούς επιτροπής, που είχε ορίσει η Β' Εθνοσυνέλευση για να συντάξει ένα πρόχειρο προϋπολογισμό του επαναστατημένου Έθνους δεν άφηνε κανένα περιθώριο για την κρισιμότητα της κατάστασης: Τα έξοδα του πρώτου εξαμήνου του 1823 θα ανέρχονταν σε 38 εκατομμύρια γρόσια και τα έσοδα σε μόλις 12 εκατομμύρια γρόσια.
Του Γιάννη Κ. Ηλιάδη
Το πρώτο οικονομικό αδιέξοδο της επαναστατημένης Ελλάδας ήταν ήδη, γεγονός. Ενόψει αυτού του αδιεξόδου, η τότε Κυβέρνηση εξουσιοδότησε τους Ιωάννη Ορλάνδο, Ανδρέα Ζαΐμη και Ανδρέα Λουριώτη να μεταβούν στο Λονδίνο και να συνάψουν δάνειο 4.000.000 ισπανικών ταλλήρων, δηλαδή 800.000 λιρών. Η αναχώρηση καθυστέρησε λόγω έλλειψης χρημάτων, αλλά τελικά, στις 26 Ιανουαρίου 1824 ο Ιωάννης Ορλάνδος και ο Ανδρέας Λουριώτης έφθασαν στην αγγλική πρωτεύουσα και ύστερα από έντονες διαπραγματεύσεις, στις οποίες πήραν μέρος και μέλη του Φιλελληνικού Κομιτάτου, συνομολόγησαν ένα δάνειο 800.000 λιρών με τον οίκο Λόφναν, στις 9 Φεβρουαρίου 1824. Η σύναψη του δανείου προς τους Επαναστατημένους Έλληνες, δεν ήταν όμως, μια τυχαία πράξη και απόφαση των Άγγλων…
Οι Αγγλικές αποικίες στις Ινδίες ήταν αρκετά μακριά και ο δια ξηράς δρόμος από το Λονδίνο ως τις Ινδίες περνούσε αναγκαστικά και μοιραία από τα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό ο Σουλτάνος το ήξερε καλά και οι δασμοί που επέβαλλε στους Άγγλους ήταν ιδιαίτερα υψηλοί. Τα συμφέροντα της Αγγλίας συνεπώς, δεν ταυτίζονταν με τα συμφέροντα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και οι Άγγλοι είχαν κάθε λόγο να θέλουν τον διαμελισμό της, προκειμένου να μην έχουν να συναλλάσσονται με μια ισχυρή Αυτοκρατορία για να φθάσουν δια ξηράς, στις υπερπόντιες κτήσεις τους.
Αυτός ήταν και ο πραγματικός λόγος για τον οποίο αποφασίστηκε να δοθεί δάνειο προς το “τσούρμο των ξυπόλητων”, που είχε επαναστατήσει και απειλούσε την ακεραιότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Επρόκειτο άλλωστε, για δάνειο με τόκο 5%, προμήθεια 3%, ασφάλιστρα 1,5% και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια. Ως εγγύηση δε, για την αποπληρωμή του δανείου τέθηκαν από ελληνικής πλευράς τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα. Αυτό το τελευταίο κρατήστε το καλά στο μυαλό σας…
Τρία χρόνια αργότερα, τίποτε δεν πήγαινε καλά με την Ελληνική Επανάσταση, που έπνεε πλέον, τα λοίσθια και κινδύνευε να καταπνιγεί. Ο Ιμπραήμ Πασάς, αντιβασιλέας της Αιγύπτου και γεννημένος στην Καβάλα το 1789, γιός του Βαλή (Βασιλιά) της Αιγύπτου, Μωχάμετ ΄Αλη, είδε την ευκαιρία να πάρει πρωτοβουλία, προκειμένου να γίνει ο επόμενος Σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Καταρρέουσας, μεν Αυτοκρατορίας, δε…
Η εκστρατεία του στην Πελοπόννησο εξελίχθηκε, εν πολλοίς, σε περίπατο, παρά τα όσα ωραία μαθαίνουμε στο σχολείο για τα ανδραγαθήματα των Ηρώων της Επανάστασης, που είναι μεν σωστά, αλλά δεν φαίνονταν τότε, να αρκούν για να σταματήσουν την προέλαση του Ιμπραήμ, που ήθελε να καταπνίξει την Ελληνική Επανάσταση και να πάει στη συνέχεια στον Σουλτάνο, για τα… “συχαρήκια” και φυσικά τα ανταλλάγματα που είχε σκοπό να απαιτήσει.
Μετά την πτώση της Ακρόπολης στις 24 Μαΐου 1827, η Επανάσταση του '21 έπνεε πλέον, τα λοίσθια. Στην Ηπειρωτική Ελλάδα είχε κατασταλεί και μόνο στο ανατολικό τμήμα της Πελοποννήσου παρέμενε ζωντανή. Κι εκεί, όμως, απειλείτο από τον Ιμπραήμ, που σκόπευε να εκστρατεύσει κατά του Ναυπλίου και της Ύδρας. Ακριβώς έναν μήνα αργότερα όμως, στις 24 Ιουνίου 1827 η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία υπέγραψαν στο Λονδίνο, Συνθήκη η οποία καθόριζε τα της ανεξαρτησίας της Ελλάδας. Τα περί “φιλελληνισμού” είναι απλά φληναφήματα, που ικανοποιούν τον υποβόσκοντα ραγιαδισμό των Ελλήνων. Κάθε χώρα είχε τους δικούς της λόγους.
Η Αγγλία έβλεπε την Πελοπόννησο αιματοκυλισμένη από τον Ιμπραήμ, οποίος είχε κατακτήσει τα όποια ελεύθερα εδάφη και σκεπτόταν ότι αυτά ήταν ΔΙΚΑ ΤΗΣ κτήματα, υποθηκευμένα από τους Έλληνες, για δυο δάνεια συνολικού ύψους 2,8 εκατομμυρίων λιρών. Τα χρήματα των Άγγλων χάνονταν (της αστικής τάξης του Λονδίνου, δηλαδή), επειδή ο Ιμπραήμ ήθελε να γίνει Σουλτάνος στη θέση του Σουλτάνου… Η Γαλλία μόλις είχε περάσει το Βατερλώ και ήθελε να επανακάμψει στη Διεθνή Διπλωματία και να δείξει ότι συνεχίζει να είναι ισχυρός “διεθνής παίκτης” και η Ρωσία, που μετά από μερικές αποτυχημένες επιλογές του Τσάρου Νικόλαου Α’ και τις ξεκάθαρες βλέψεις των Άγγλων προς Ανατολάς, δεν μπορούσε να αφήσει το Λονδίνο να… αλωνίζει διεθνώς. Συνεπώς, έπρεπε να είναι “στο παιχνίδι” των Βαλκανίων, που ούτως ή άλλων ενδιέφεραν τη Ρωσία, ιστορικά (μέχρι και σήμερα).
Έτσι, φθάσαμε στη Ναυμαχία στο Ναυαρίνο, που έδωσε “το φιλί της ζωής” στην Επανάσταση του 1821. Και το 1829 πλέον, με τη Μάχη της Πέτρας, σχηματίστηκε το Ελληνικό κράτος με τα σύνορα στη γραμμή Αμβρακικού – Παγασητικού. Η αιτία για τη σωτηρία της Επανάστασης του ’21 λοιπόν, ήταν η απόφαση των Άγγλων να προασπίσουν τα χρήματά τους και τις υποθήκες τους. Τα δάνεια του 1824 και του 1825 είχαν σώσει ουσιαστικά, την Ελληνική Επανάσταση του 1821…
