Πώς ήταν η Κόρινθος και τα γύρω χωριά πριν 110 χρόνια (1908) - Πόσος ο πληθυσμός, οι δρόμοι, τα καφενεία, τα προβλήματα του Δήμου και τα κύρια προϊόντα.
Του Ματθαίου Ανδρεάδη
δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα "Πολίτης" στις 11/1/2008, τ. 239, σ.2
Πριν απο 110 ακριβώς χρόνια ο δήμος Κορινθίων, με 14.810 κατοίκους, είχε πληθυσμιακά ως εξής
- Άρρενες 7.345 απ’τους οποίους 4.168 εγγράμματοι και 3.177 αγράμματοι.
- Θήλεις 7.465, απ’τις οποίες 1.889 εγγράμματες και 5.576 αγράμματες.
Συνολικά και στα δύο φύλα: Εγγράμματοι 6.057 και αγράμματοι 8.753.
Σύμφωνα με την απογραφή της 25ης.10.1907,υπήρχαν κι’ αυτοί που μιλούσαν: Αρβανίτικα 12 (5 άνδρες, απ’ τους οποίους 1 αγράμματος και 7 γυναίκες -όλες αγράμματες), ιταλικά 4 (2 εγγράμματοι άνδρες και 2 αγράμματες γυναίκες), άλλη ευρωπαϊκή γλώσσα 4 (3 άνδρες και 1 γυναίκα, όλοι εγγράμματοι) και 35 «ανεξακρίβωτη» άλλη γλώσσα (20 άνδρες και 15 γυναίκες, όλοι τους αγράμματοι).
Τον δήμο Κορινθίων, με έδρα την Κόρινθο, που είχε 5.340 κατοίκους, συναποτελούσαν τ’ ακόλουθα χωριά και τοποθεσίες: Άγ. Γεράσιμος, Αζίζι, Άσσος, Βέλλο, Βραχάτι, Εξαμίλια, Ζευγολατειό, Ιμπραήμπεη, Καμπερέϊκα, Κεχριές, Κοκκώνι, Κολομπότσι (Λέχαιο), Κυράς Βρύση, Λεύκα, Λιμοχώρι, Μπεκιάνικα, Μπολάτι, Νεράτζα (Τρικαλιώτικα), Ξυλοκέριζα, Παλαιά Κόρινθος, Περιβόλι Τρίπου, Περιγιάλι, Πουλίτσα, Σολωμός, Σουληνάρι,Ταρσινά, Χαλκί, Χασάναγα, Χατζή Μουσταφά και Χατούπι.
Ο ωραιότερος και κεντρικότερος δρόμος της πόλεως, με 30 μ. πλάτος, ήταν η οδός Σωτήρος (μετέπειτα Νοταρά και ήδη Εθν. Αντίστασης). Άλλοι δρόμοι: Της Χαλκιοίκου Αθηνάς (σημερινή Εθνικής Ανεξαρτησίας), Κρανείου (σημερινή Κολοκοτρώνη), Σισύφου (η σημερινή), Περιάνδρου (σημερινή Σωτ. Κροκιδά), Αδειμάντου (η σημερινή), επίσης η σημερινή Σωκρ. Κολιάτσου, η Απ. Παύλου, Αράτου (η σημερινή), Γεωργίου Θεοτόκη (η σημερινή Δαμασκηνού) προς τιμήν του πρωθυπουργού Γ. Θεοτόκη, ο οποίος έκανε την επαρχία νομό και επέσπευσε τη λειτουργία του Πρωτοδικείου Κορίνθου το 1901.
Στην τελευταία αυτή οδό ήσαν το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» του Π. Πελοπίδα, το τηλεγραφείο και το ταχυδρομείο. Η απόσταση του ξενοδοχείου αυτού, όπως και των κατέναντι κειμένων καφενείων Αντ. Βλάσση και (λίγο μετέπειτα) του Χρ. Λαρσινού (και τα δύο επί της οδού Σωτήρος) μέχρι την πλατεία Αμαλίας δεν ξεπερνούσε τα δέκα βήματα.
Η Κόρινθος, με την είσοδο του 1908,είχε ν’ αντιμετωπίσει: Στη Βόχα έλλειψη αρδευτικού ύδατος και στην πόλη πρόβλημα πόσιμου νερού, οργανωμένο λιμάνι, ανάπτυξη του φωτισμού, επισκευή των δρόμων, επέκταση των δενδροστοιχιών, ίδρυση μονίμου στρατοπέδου (ενώ υπήρχε στρατώνας για τον οποίο ο Χαρ.Τρικούπης είχε δαπανήσει ποσό
δραχμών 150.000) και άλλα.
Κύριο προϊόν του δήμου ήταν η σταφίδα, ύστερα το λάδι, τα δημητριακά, οι ξηροί καρποί και το μετάξι. Τα σιτηρά μάλιστα το 1907 σε όλο τον δήμο ανήλθαν σε 1.542.000 οκάδες, που κατανέμονταν ως ακολούθως:
Κόρινθος 55.000, Παλαιά Κόρινθος 125.000, Εξαμίλια, Ξυλοκέριζα και Κεχριές μαζί 469.000,Σολωμός 11.000, Περιγιάλι και Κολομπότσι μαζί 40.000, Ζευγολατειό 420.000,Σουληνάρι 19.000, Βέλλο και Νεράτζα μαζί 12.000, Λιμοχώρι 16.000, Ταρσινά 45.000, Ιμπραήμπεη 100.000, Πουλίτσα 80.000, Κοκκώνι 5.000, Χασάναγα 55.000, Χατζημουσταφά 22.000, Μπολάτι 11.000,Βραχάτι 22.000, και Χαλκί 35.000.
Αλλά δραστηριοποιούνταν και οχι λίγοι επιτηδευματίες, έμποροι, επιστήμονες κλπ., επαγγελματίες, όπως, αλευροπώλες, εξαγωγείς ελαίου και δερμάτων, διασκευαστές αμαξών, αμπαδορράφτες, μυλωνάδες, παραγγελιοδόχοι αρτοποιοί, βιβλιοχαρτοπώλες-τυπογράφοι, γιατροί, δικηγόροι, δικαστικοί κλητήρες, ελαιοτριβείς, εμποροπαντοπώλες, επιπλοποιοί, εργολάβοι, εστιάτορες, εργοστασιάρχες (κονιάκ και οίνου), κουρείς, λευκοσιδηρουργοί, ξενοδόχοι (ύπνου), ξυλέμποροι, οινοπνευματοποιοί, ποτοποιοί, επιπλοποιοί, ράφτες, ράπτριες (μοδίστρες), σιδηρουργοί, σταφιδέμποροι, συμβολαιογράφοι, υποδηματοποιοί, υφασματέμποροι, υφαντές, φαρμακοποιοί, ωρολογοποιοί κ.ά.
Μέσα στο 1908 θ’ αφιχθεί στην πόλη μας απ’ το Δερβένι ο εκ Τριπόλεως την καταγωγή πτυχιούχος καθηγητής ξένων γλωσσών Λύσανδρος Μαχαιράς, ο οποίος, με την πάροδο του χρόνου ανθρωπόφοβος μέχρι λοιδορίας, είχε επί δεκαετίες εκατοντάδες μαθητές στ’ Αγγλικά, Γαλλικά κ.ά.
Πηγή: isthmos.gr
