Έντονες αναταράξεις σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο από τη ραγδαία άνοδο της «Εναλλακτικής για την Γερμανία» σε Σαξονία και Θουριγγία. Εξαιρετική, πρώτη, επίδοση για το αριστερό BSW. Πώς «διάβασε» ο γερμανικός Τύπος το αποτέλεσμα
Πολιτικός «σεισμός» στη Γερμανία από την ιστορική άνοδο του AfD στις τοπικές κάλπες της Σαξονίας και της Θουριγγίας, όπου το ακροδεξιό κόμμα βγήκε πρώτο με ποσοστό 32,8% των ψήφων και δεύτερο με 30,6%, αντίστοιχα, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα.
Καθώς κανένα κόμμα δεν κέρδισε την απόλυτη πλειοψηφία, το «υβριδικό» αντιπολεμικό κόμμα BSW της Ζάρα Βάγκενκνεχτ, που αποτελεί διάσπαση της άλλοτε κραταιάς «Αριστεράς» (Die Linke), θα μπορούσε να αποδειχθεί «κλειδί» στις συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης και στα δύο κρατίδια, καθώς συγκέντρωσε 11,8% στη Σαξονία και 15,8% στη Θουριγγία, σύμφωνα με τα προσωρινά αποτελέσματα.
Τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά για τα τρία συγκυβερνώντα κόμματα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της χώρας, των Σοσιαλδημοκρατών, των Πράσινων και τω φιλελεύθερων, καθώς το καθένα συγκέντρωσε μονοψήφιο ποσοστό και στα δύο κρατίδια, ένα χρόνο πριν τις γενικές εκλογές.
Αν και η νίκη της ακροδεξιάς είχε προβλεφθεί εδώ και μήνες, τα κεντρώα κόμματα αποδείχθηκαν ανίκανα να αντιστρέψουν την τάση. Το AfD πέρασε την τελευταία εβδομάδα της προεκλογικής εκστρατείας στέλνοντας το μήνυμα ότι η κυβέρνηση «απογοητεύει» τους πολίτες και αξιοποίησε το σοκ και την οργή για τη δολοφονική επίθεση στο Σόλινγκεν, που φέρεται να έγινε από Σύρο που απορρίφθηκε ως αιτών άσυλο. Η συμμετοχή και στα δύο κρατίδια ήταν υψηλή, περίπου 74%.
«Πρόκειται για μια ιστορική επιτυχία για εμάς. Είναι η πρώτη φορά που γινόμαστε η ισχυρότερη δύναμη σε εκλογές σε κρατίδιο. Είναι ένα ρέκβιεμ για αυτόν τον συνασπισμό» δήλωσε η Άλις Βάιντελ, ηγέτιδα του AfD μαζί με τον Τίνο Κρούπαλα.
Πάντως ο επικεφαλής του κόμματος στην Θουριγγία, Μπγερν Χέκε, (38,9%) απέτυχε να εκλεγεί στο τοπικό κοινοβούλιο με απευθείας εντολή, καθώς στην εκλογική περιφέρεια επικράτησε ο υποψήφιος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) Κρίστιαν Τίσνερ (43%).
Σύμφωνα με το εκλογικό σύστημα, εάν η AfD εκλέξει τελικά πολλούς βουλευτές με απευθείας εντολή, δεν θα μπορεί πλέον να εκλέξει βουλευτές από την λίστα του κόμματος, στην οποία είναι επικεφαλής ο Χέκε. Σε αυτή την περίπτωση, θα μείνει εκτός κοινοβουλίου και πιθανότατα θα χάσει και την θέση του αρχηγού της τοπικής οργάνωσης, η οποία υπό την ηγεσία του έχει χαρακτηριστεί επισήμως «εξακριβωμένα ακροδεξιά εξτρεμιστική». Ο ίδιος μάλιστα έχει χαρακτηριστεί «φασίστας» με δύο δικαστικές αποφάσεις, για την εσκεμμένη χρήση ναζιστικών εκφράσεων σε δημόσιες εμφανίσεις.
Έκκληση από τον θορυβημένο Σολτς
Ο Γερμανός καγκελάριος προέτρεψε τα κυρίαρχα κόμματα να αποκλείσουν τους «ακροδεξιούς εξτρεμιστές» χαρακτηρίζοντας «πικρά» και «ανησυχητικά» τα αποτελέσματα.
«Η χώρα μας δεν μπορεί και δεν πρέπει να το συνηθίσει αυτό. Το AfD κάνει ζημιά στη Γερμανία. Αποδυναμώνει την οικονομία, διχάζει την κοινωνία και καταστρέφει τη φήμη της χώρας μας», δήλωσε ο Όλαφ Σολτς, προσθέτοντας ότι δεν επαληθεύτηκαν οι προβλέψεις για εξοστρακισμό του SPD για πρώτη φορά από το κρατικό κοινοβούλιο.
Η συγκυβέρνηση βρισκόταν ήδη σε δημοσκοπική πτώση και το καθένα από τα κόμματα είχε λόγους να φοβάται τα αποτελέσματα. Επηρεασμένη από ιδεολογικές διαφορές και προσωπικές αντιπαλότητες, η κυβέρνηση έχει σκοντάψει τους τελευταίους μήνες στην υλοποίηση κεντρικών πολιτικών πρωτοβουλιών, όπως η επανεκκίνησης της οικονομίας. Ο συμπρόεδρος των Πρασίνων, Ομίντ Νουριπούρ, περιέγραψε πρόσφατα τον συνασπισμό στο Βερολίνο ως «μεταβατική κυβέρνηση» στην περίοδο μετά τα 16 χρόνια εξουσίας της Μέρκελ.
«Gamechanger» από τα αριστερά
Το νεοεμφανιζόμενο BSW διαπίστωσε ότι βρήκαν απήχηση στα ανατολικά κρατίδια οι εκκλήσεις της για υψηλότερους φόρους στους πλούσιους, μια πιο σκληρή γραμμή για τη μετανάστευση και το άσυλο και τον τερματισμό της στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία.
Ο Βάγκενκνεχτ δήλωσε ότι ήταν η «πρώτη φορά στην ιστορία της Δημοκρατίας» που ένα κόμμα σημείωσε τόσο καλή επίδοση στις κρατικές εκλογές με την πρώτη του προσπάθεια. «Αυτό είναι κάτι για το οποίο μπορεί κανείς να είναι υπερήφανος», είπε.
Ο πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Ερφούρτης στη Θουριγγία, André Brodocz, χαρακτήρισε ως «gamechanger» την άνοδο του BSW υπογραμμίζοντας την απόρριψη των καθιερωμένων πολιτικών κομμάτων, που προσέφερε μια εναλλακτική λύση απέναντι στην ακροδεξιά.
Η Βάγκενκνεχτ, η οποία ήδη προετοιμάζεται για τις ομοσπονδιακές εκλογές του 2025, απαιτεί «διπλωματία» απέναντι στη Ρωσία και καταφέρεται κατά της πρόσφατης απόφασης να επιτραπεί στις ΗΠΑ να αναπτύξουν πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς στη Γερμανία από το 2026.
Αέρας στα πανιά των Χριστιανοδημοκρατών
H Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU) φαίνεται να βρίσκεται σε τροχιά νίκης στη Σαξονία, όπως και πριν από πέντε χρόνια, με ποσοστό περίπου 32%, βάζοντας αέρα στα πανιά του ηγέτη του, Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος στοχεύει να αμφισβητήσει τον Σολτς στις εθνικές εκλογές. Στη Θουριγγία, ήρθε δεύτερο πίσω από το AfD, με 23,6%, και μπορεί -δύσκολα- να είναι σε θέση να δημιουργήσει μια κυβερνητική συμμαχία με μικρότερα κόμματα.
Ο Μερτς έχει δηλώσει ότι το συντηρητικό κόμμα δεν θα συνεργαστεί με τους εξτρεμιστές, αλλά έχει μετακινήσει το κόμμα του προς τα δεξιά, κυρίως σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό, ειδικά από τότε που η Άνγκελα Μέρκελ εγκατέλειψε την εξουσία το 2021.
Ο γερμανικός Τύπος για το αποτέλεσμα
Πολλοί ψηφοφόροι λένε ότι είναι όλο και περισσότερο απογοητευμένοι από την κυρίαρχη πολιτική περισσότερο από τρεις δεκαετίες μετά την εθνική επανένωση, καθώς νιώθουν ακόμα πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Πώς είδε ο Τύπος το αποτέλεσμα στις ανατολικές περιοχές; Η Frankfurter Allgemeine Zeitung κατέγραψε την «ιστορική νίκη» του AfD στην Θουριγγία, ενώ η Süddeutsche Zeitung «σοβαρή οπισθοδρόμηση» και «ανησυχητικό αποτέλεσμα για τους δημοκράτες – και κυρίως για τον Όλαφ Σολτς». Για «κύματα σοκ στα κόμματα του κέντρου» έκανε λόγο σε σχόλιό του το ZDF.
«Ο σεισμός στην Θουριγγία θα προκαλέσει μετασεισμό στο Βερολίνο», προεξόφλησε η εφημερίδα Handelsblatt επισημαίνοντας ότι η κατάσταση για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση «γίνεται χειρότερη σε κάθε εκλογές» και ότι οι κρατιδιακές κάλπες θα έχουν αναπόφευκτα συνέπειες στην ουσία της ομοσπονδιακής πολιτικής.
«Σύμφωνα με μετεκλογικές έρευνες, κυριάρχησαν τα θέματα της μετανάστευσης και της εσωτερικής ασφάλειας. Εάν η κυβέρνηση θέλει να ανακτήσει μέρος της υποστήριξης που απώλεσε μετά την εκλογή της το 2021, θα πρέπει να προσφέρει κάτι σε αυτούς τους τομείς. Τα εκλογικά αποτελέσματα στη Σαξονία και τη Θουριγγία είναι ακραία με την πραγματική έννοια. Οι ομοσπονδιακοί πολιτικοί δεν θα πρέπει να τα απορρίψουν ως καθαρά ανατολικογερμανικό φαινόμενο, αλλά μάλλον να τα εκλάβουν ως προειδοποίηση και να τα λάβουν σοβαρά υπόψη», συμπλήρωσε η οικονομική εφημερίδα.
«Οι εκλογές συνιστούν μεγάλη αποτυχία για τον κυβερνητικό συνασπισμό, αλλά και για την φιλελεύθερη δημοκρατία – κέρδισαν η AfD και η BSW, δύο κόμματα που δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με την φιλελεύθερη άποψη», υποστήριξε το Der Spiegel προσθέτοντας ότι το μήνυμα της κάλπης αντανακλά «την κρίση της φιλελεύθερης δημοκρατίας». Ειδικά για τους ψηφοφόρους της AfD και της BSW, αρθρογράφος του περιοδικού σημείωσε ότι «οι φιλελεύθερες ιδέες τους είναι άγνωστες» και θα απαιτείτο πολύς χρόνος για να τους ξανακερδίσουν άλλα κόμματα.
«Δεν υπάρχει κακό εκλογικό αποτέλεσμα», σχολίασε η Bild, θυμίζοντας ότι πολλές δημοσκοπήσεις «είχαν προθερμάνει την Γερμανία» για αυτό που συνέβη. «Αυτό είναι και δεν γίνεται αλλιώς (...) Ένα πραγματικά οδυνηρό χαστούκι. Εκλογές σημαίνουν ανταγωνισμό. Ανοιχτές συγκεντρώσεις. Πρέπει να πείσεις τους ανθρώπους με πράξεις και επιχειρήματα. Αν δεν πείθεις, πρέπει να ψάξεις το λάθος (...) Οι εκλογές δεν μπορούν ποτέ να είναι κακές: δεν πρέπει να φοβόμαστε τις εκλογές. Εκτός αν δεν κάνουμε σωστά τη δουλειά μας», συμπληρώνει το περιοδικό.
«Η AfD γράφει ιστορία στην Θουριγγία – αλλά όχι καλή», τονίζεται στον ιστότοπο του καναλιού n-tv. «Είναι η πρώτη φορά μετά το τέλος της ναζιστικής διακυβέρνησης που ακροδεξιοί εξτρεμιστές θα σχηματίσουν ξανά τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα σε γερμανικό κοινοβούλιο. Κι όσο κι αν η AfD προσπαθεί να το υποβαθμίσει, το Ομοσπονδιακό Γραφείο Προστασίας του Συντάγματος την κατατάσσει ως ‘εξακριβωμένα δεξιά εξτρεμιστική’ (παράταξη). Ο κορυφαίος υποψήφιός (της) Μπγερν Χέκε είναι επίσης ο πολιτικός της AfD του οποίου ο τόνος θυμίζει περισσότερο τη ναζιστική εποχή», προστίθεται στο σχόλιο.
